Zaans Museum, Zaansche Molen, bedrijven en bewoners van de Zaanse Schans willen eensgezind geen bestuur van de Zaanse Schans waar ze zelf niet inzitten.
Die eensgezindheid is maar schijn. Eigenlijk vertrouwen deze partijen elkaar niet en willen via een bestuurszetel elkaar in de gaten houden en hun belangen verdedigen. Dat zij de voornaamste ‘stakeholders’ zijn, denken ze vooral zelf.
Vier van de zeven bestuursleden van de Stichting Zaanse Schans vinden dat alles bij het oude moet blijven: vertegenwoordigers van Zaans Museum, de Zaansche Molen, bedrijven en bewoners. Zij dreigen in een nieuw model hun zetel kwijt te raken en willen dat verhinderen.
De overige drie (onafhankelijke) bestuursleden ondertekenden de brief aan de gemeente niet. In feite is het bestuur hierdoor in tweeën gebroken en nog minder slagvaardig dan voorheen.
Slagkracht
Volgens de analyse van Johan Remkes moet de structuur veranderen omdat het ontbreekt aan visie en slagkracht in de huidige situatie. Maar de vier stakeholders (wij kunnen dat woord niet meer horen) vrezen zonder vertegenwoordiging in het bestuur hun invloed te verliezen.
De ondernemers zijn verdeeld in twee clubs die elkaar niet echt vertrouwen: OZVS en OV1509. De ondernemers profiteren van elke bezoeker. De bewoners willen vooral minder bezoekers of minstens een groei van ‘0’. Geen gelijk oplopende belangen dus.
Zaans Museum en Vereniging De Zaansche Molen stonden in het verleden recht tegenover elkaar. Het museum wilde niet dat het Molenmuseum naar de Schans verhuisde. Een tweede museum zou concurrentie betekenen. Die verhuizing gaat toch door met de komst van Wereld van Windmolens naar de Schans.
Landje de Haan
Als de Vereniging De Zaansche Molen haar zin krijgt komt er ook een nieuw ontvangstgebouw aan het begin, op Landje de Haan. Met twee nieuwe attracties en alle molens in bezit wordt de Zaansche Molen de dominante speler op De Schans. De introductie van hun eigen Molenkaart (concurrent van Schans Card van Zaans Museum) was een schot voor de boeg.
Het Zaans Museum heeft in feite de handdoek al in de ring geworpen door in te zetten op Zaans Museum Centrum (Museum Holland) in het oude PTT-gebouw aan ‘t Krimp.
De mening van andere betrokkenen is kennelijk niet van belang (maar misschien zijn dat ook geen echte ‘stakeholders’). Wat vinden de bewoners van Haaldersbroek, Rooswijk en Oud-Zaandijk? Voetbalclub Zaandijk? De bedrijven aan de Sonoyweg? De Zeilvereniging? Zaans Erfgoed? De Fietsersbond? Het Michael College?
Parkeergarage
Zaans Museum en de Zaansche Molen spelen een gevaarlijk spelletje door dwars tegen de plannen van de gemeente over de Schans in te gaan. Ze zullen Zaanstad hard nodig hebben voor het realiseren van hun eigen nieuwe bouwplannen.
Wat willen ze wel? Een parkeergarage en een fietspad. Dat fietspad moet de gemeente betalen, en die parkeergarage moet de gemeente ook regelen (dat levert natuurlijk parkeergeld op dat voor de financiering kan zorgen).
Wat willen ze niet? Een Ontwikkelstrategie voor de Zaanse Schans. Dus geen discussie over het beteugelen van de bezoekersstroom en geen aanpak van overlast behalve door het scheppen van meer parkeerplekken.
’0’-groei?
Die parkeerplekken faciliteren bezoekers, net als de camperplek, de gesubsidieerde Zaanferry, de hop-on-bus en de nieuwe aanlegplekken.
Ook de Wereld van Windmolens en het nieuwe gebouw op Landje de Haan trekken bezoekers.
Het is de vraag hoe serieus de betrokkenheid bij het inperken (0-groei) van de bezoekersstroom is. De Zaansche Molen heeft een deal met Tours & Tickets die ze jaarlijks veel oplevert, ondernemers en museum profiteren ook van bezoek. In 2016 meldde de Zaanse Schans nog trots dat ze zo’n 200 Aziatische touroperators enthousiast had gemaakt op beurzen in China en Korea.
De ‘stakeholders’ moeten bij burgemeester Hamming op de thee komen om uit te leggen waarom ze niet over de toekomst na willen denken.
Hun brief aan de gemeente is een bewijs dat Remkes gelijk had: de huidige bestuursstructuur is zand in de machine.
(Foto: Wim de Jong, drukte met Pasen op de Zaanse Schans)
Goede analyse. Wat ik alleen nog mis is de rol van de gemeenteraad: door in april van dit jaar niet vierkant achter de ontwikkelstrategie te gaan staan, heeft deze immers een vrijbrief gegeven aan alle kikkers om juichend de kruiwagen te verlaten. Een meerderheid van de raad vond toen dat alle partijen op de Schans eerst ‘met elkaar door één deur’ zouden moeten kunnen. Probleem is echter dat de Schans al vanaf het begin meerdere ‘deuren’ heeft. De ontwikkelstrategie had heel goed zo’n ‘gemeenschappelijke deur’ kunnen zijn. Maar door de terughoudendheid van de raad is de chaos alleen maar groter geworden. Zo raakt de oorspronkelijke missie van de Schans, het bewaren en zichtbaar maken van ons unieke erfgoed, steeds verder uit zicht.
Een goede heldere analyse. Wat ik nog mis is: "Alle betrokkenen/belanghebbenden, stakeholders zo u wilt, zouden zich kapot moeten schamen". Als het al niet lukt om op zo'n klein stukje Zaanstad tot een gemeenschappelijke visie te komen, met gewogen belangen, hoe hoopvol kunnen we dan nog zijn als het om echt serieuze zaken gaat? En waar is de overheid? Neem de regie in handen, een duidelijk "take it or leave it" en capabele mensen aan het roer die wel uit kunnen kijken boven het kortzichtige eigen belang of schaamteloze ambities, kunnen het verschil maken.