De burgemeester van Oostzaan ligt aan de ketting en hij kan zich er maar niet van bevrijden. Dit is een situatie waarin ’spreken is zilver’ beter van pas komt dan ‘zwijgen is goud. Het ambtsketenmysterie staat echter niet op zichzelf. Het was in Nederland wel vaker een discutabel object.

Door Anneke van Dok

Wanneer draagt de burgemeester hem? Thuis in zijn eigen gemeente; wanneer hij de raadsvergadering voorzit, wanneer hij onderscheidingen uitdeelt, hoge gasten ontvangt, langgetrouwden echtparen bezoekt, een honderdjarige feliciteert en als hij een officiële opening verricht. Nooit buiten de eigen gemeente.

Van deze (vaak ongeschreven) regels wordt overal afgeweken. Zo kregen alle wethouders van Amsterdam ooit een ambtsketen in hun bureaula om op elk gewenst moment als loco op te treden. Iemand haalde een ontgroenings-geintje uit door een nieuwe wethouder te adviseren de ambtsketen te dragen in de buurgemeente, waar een nieuwe burgemeester werd geïnstalleerd. Dat was lachen.

Sommige gemeenten, zoals Velsen, beschikken over een monumentaal ornament dat alleen door de sterkste schouders kan worden gedragen. Voor een minder krachtig gebouwd type (zoals ik) had de juwelier een oplossing gevonden met een kettinkje, dat het gewicht van het sieraad beter verdeelde over rug en borst. (Sinds er vrouwen tot het ambt zijn toegetreden, hangt het medaillon met het gemeentewapen niet meer, maar vlijt het op een struise boezem.) 

Af en toe wordt de ambtsketen zomaar vermist. Ikzelf had hem een keer op een onlogische plaats opgeborgen, waardoor ik een opening zonder parafenalia moest verrichten. Gelukkig vond ik hem terug. In mijn satirische roman Het jaar van de held ( 2014), waarin alle scheve schaatsen in het gemeentehuis op de hak worden genomen, laat bode Camiel de keten in de nachtbus liggen. En dat terwijl de koningin binnenkort op bezoek komt. Gelukkig vindt hij een oplossing voor het probleem. Zijn burgemeester Greet krijgt op tijd en zonder extra kosten een nieuwe:

“Ze voelde iets ruws aan de achterkant van de schakels. Het waren de ingegraveerde namen van  sponsors: zoals een kroeg, de snackbar, het schoonmaakbedrijf, een aannemer en… een coffeeshop. Camiel keek haar triomfantelijk aan, zij blikte radeloos terug: een drankvergunning, een milieudelict, beunhazerij, een aanbesteding en een officiële waarschuwing.”

Creativiteit is zelden te rijmen met integriteit.

Foto: burgemeester Marvin Polak van Oostzaan met ‘oude’ keten (29 maart 2022)