Anno – kort voor ‘Anno Domini’ – betekent het ‘jaar des Heeren’ en duidt over het algemeen het bouwjaar van een pand aan.
Op onze fietstochten door de Zaanstreek spotten we er al heel wat, van 1625 tot 2015. Vandaag het Honig Breethuis in Zaandijk (1723, 1727), het Monethuis aan de Hogendijk in Zaandam (1724) en Westzijde 346 in Zaandam (1740).
Maar misschien zijn er wel nog oudere en/of nieuwere. In dat geval zouden er zo’n 400 mogelijke anno’s zijn. We hebben nu ruim 50 exemplaren. Ook een jaar op en Zaanse gevel gezien? Stuur ons een mail, zet het hieronder in de reacties of deel het via onze sociale media.
400 zal lastig worden, maar bij 250 gaan we het vieren (langsfietsen?).
Kloppen die jaartallen wel? Dat weten we niet. We zoeken alleen een ‘anno’-bord, steen of iets dergelijks op de gevel. Is die aangebracht bij de bouw? Dat is niet altijd zo. Soms klopt het zeker niet – de Bullekerk heeft een 1680-steen (en achter eentje uit 1711) maar dateert uit 1640. De Walvis is zeker niet in 1717 op de Zaanse Schans gebouwd (maar in 1966). Het Honig Breethuis heeft zelfs twee anno’s.
Honig Breethuis
Het Honig Breethuis in Zaandijk aan de Lagedijk 80 heeft twee gevelstenen met een jaartal: 1723 en 1727. Het pand is een museum (oudheidkamer). Het voormalige woonhuis van Cornelis Jacobsz. Honig is een rijksmonument.
Monethuis
Het blauwe ‘Monethuis’ aan de Hogendijk 78 in Zaandam (1724, foto boven) heet zo omdat Monet het ooit schilderde. Op alle reproducties is het blauw overigens anders. Het is een rijksmonument.
Westzijde 346
Het pand aan de Westzijde 346 heeft bovenin een gevelsteen met daarin ‘1740’.
De gevelstenen in de gevel van het Honig Breethuis komen van elders. Bovenste tussen de vier ramen in: De Drie papierbalen - Anno 1766 afkomstig van pakhuis Blaauw aan de Zaanweg, Wormerveer, waar nu de ingang naar het Wilhelminapark is. Er onder: D' stad Allekante, op de steen staat gebeiteld: D'Stad Allekante, Ao. 1732 April, Leydt Iacob Iacobse Middelhove Hier de eerste steen. In 1934 verwijderd uit een voormalig wijnkoperskantoor in Krommenie, Noorderhoofdstraat 37, gesloopt 1934. De tekst er onder is nadat de gevel werd gezandstraald en opnieuw gevoegd, vrijwel geheel onleesbaar. Rechts: Gouden Zalm (anno 1723) - afkomstig uit het huis "De Gouden Zalm", Westzijde 9 te Zaandam, even ten noorden van de Vinkenstraat, waar de fam. Van Wessem woonde. De familie Van Wessem was o.a. eigenaar van de houtzaagmolen "De Vergulde Zalm" bij de Hogendijk. Toen het huis werd gesloopt ging de gevelsteen naar de Zaanlandse Oudheidkamer. Links: Drie Potas vaten - Anno 1727. Steen uit het voormalig weeshuis op het zuideinde in Wormerveer, dat eerst een koopmanshuis was. Het werd in 1911 gesloopt. De steen verwijst waarschijnlijk naar het beroep van de eerste bewoner. Potas (kalium carbonaat) werd bereid uit houtas en gebruikt voor het bleken van hennep voor de zeildoekweverij.
Op de achtergevel van het Honig Breethuis zit trouwens nog een echt oudje, uit 1620. Die komt oorspronkelijk uit de beschuitstoren in Wormer. Bron: https://zaansmuseum.nl/verhaal/de-geschiedenis-van-de-beschuitstoren/
Het Honig Breethuis heeft zeker 4 anno's: op de 2 gevelstenen in het midden staan ook jaartallen: 1732 en 1766. (Aanrader om daar een keer een rondleiding te volgen met aansluitend koffie/thee of zelfs een high tea in het Luchthuis).