Vijftien jaar geleden ging Beterburen van start met zes vrijwilligers die als bemiddelaars bij 51 burenruzies bemiddelden. Niet door een panklare oplossing voor het conflict aan te bieden, maar door partijen aan tafel te krijgen en zelf te laten ontdekken wat de oorzaak is van de ruzie en wat de oplossing.

In Zaanstad en Wormerland zijn nu 34 goed opgeleide en ervaren bemiddelaars actief. Zij doen zo’n 375 bemiddelingen per jaar. In Zaanstad wordt 67 procent van de gevallen met succes afgesloten en in Wormerland 77 procent. Daarmee scoort Beterburen Zaanstreek boven het landelijke gemiddelde.

Door Jaap de Jong

Inez De Jaegher, oprichter en projectleider van Beterburen Zaanstreek, is natuurlijk trots op dit resultaat dat in vijftien jaar is bereikt. Maar minstens zo belangrijk vindt zij dat Zaankanters de weg naar Beterburen weten te vinden:

“We zijn bekend. Mensen weten ons zelf te vinden en woningcorporaties hoeven alleen maar naar ons te verwijzen. In het begin moesten ze veel meer energie steken in het overtuigen van het belang van bemiddeling.

Als je bereid bent naar ons toe te komen dan ben je ook gemotiveerd om aan de gesprekken deel te nemen en aan een oplossing te werken. Die motivatie is een belangrijke voorwaarde voor het resultaat.”

Zwaardere gevallen

Het werk van de bemiddelaars is in vijftien jaar zwaarder geworden. Hardnekkige conflicten met de buren zijn een afspiegeling van een samenleving die agressiever is geworden en weinig tolerantie heeft als het gaat om aangesproken te worden op het eigen gedrag. Veel conflicten zijn ook een gevolg van het beleid om mensen met een psychiatrische achtergrond weer een plaats te geven in de samenleving. Die integratie leidt onvermijdelijk tot fricties die kunnen escaleren door gebrek aan goede begeleiding.

“Als wij in beeld komen dan is er meestal al zoveel voorgevallen dat wij die problemen alleen met de nodige professionele ondersteuning kunnen oplossen. In veel gevallen is het voor ons onbegonnen werk.”

Op 1 juli van dit jaar is voor dit soort zware gevallen de Wet Aanpak van Woonoverlast ingevoerd. Inez De Jaegher is daar blij mee, maar zij constateert ook dat er wel een wet is, maar nog geen gemeentelijk beleid voor de toepassing. Zaanstad maakt daar binnenkort een begin mee en heeft aangegeven dat zij Beterburen daarbij wil betrekken.

Een nieuwe categorie zijn vluchtelingen die moeten inburgeren in de Nederlandse woonomgeving. Het aantal conflicten met deze mensen neemt toe.

“Wat opvalt, is dat de insteek van het overleg niet is: die mensen moeten weg, maar wel: zij moeten weten wat onze leefregels zijn en leren hoe zij daarmee moeten omgaan. Wat deze bemiddelingen lastig maakt, zijn de cultuurverschillen, een andere manier van je uiten en een gebrekkige beheersing van de taal. Wij hebben geen bemiddelaars die al die talen spreken of tolken waarop we kunnen terugvallen. Toch slagen we erin ruzies met vluchtelingen ook tot een goed einde te brengen.”

Maatschappelijke betrokkenheid

Mediation is een ontwikkeling die op veel partijen de aantrekkingskracht heeft van een gat in de markt. Notarissen en advocaten hebben vakgenoten opgeleid voor mediation en daarnaast zijn ook gespecialiseerde bureaus ontstaan. Wat de bemiddelaars van Beterburen kenmerkt is “hun grote maatschappelijke betrokkenheid. De motivatie om een positieve bijdrage te willen leveren aan de samenleving komt heel nadrukkelijk aan bod in de kennismakingsgesprekken. Daar zagen we de kandidaten eindeloos op door,” aldus Inez De Jaegher.

De essentie van bemiddelen door Beterburen is in overleg met de betrokken buren de kern van het probleem ontdekken. Er wordt altijd gekeken naar de aanleiding van de ruzies en dan gaat het meestal om overlast door bijvoorbeeld lawaai, stank, kinderen, dieren, intimidatie, tuin, pesterijen, recht van overpad.

“Dat zijn uitingen van een oorzaak die veel dieper zit en die meestal is terug te voeren op gekwetste gevoelens. Een verkeerd woorden gebruiken, niet teruggroeten, verkeerd reageren op gedrag van kinderen. Dat die kleine dingen escaleren tot hardnekkige ruzies heeft alles te maken met het onvermogen daarover te praten. We vinden het moeilijk mensen op hun gedrag aan te spreken. We moeten meer communiceren vanuit ons hart en gevoel en wat minder vanuit het verstand. Onze bemiddelaars leren dat het anders kan en hoe. Ruzies zijn heel vervelend, maar wat nog meer pijn doet, is het gevoel van niet meer veilig zijn in je eigen, vertrouwde omgeving.”

Een van de wensen voor de volgende vijftien jaar is uitbreiding van het aantal vrijwilligers tot ongeveer veertig personen. Dan is de organisatie goed in balans tot de 375 bemiddelingen per jaar, een aantal dat is vastgelegd bij de aanbesteding van het project Beterburen. Dat is voor twee jaar gegund met een optie op een verlenging met maximaal twee jaar. Waarna een nieuwe aanbesteding plaatsvindt.

“Bij de gunning is niet alleen gekeken naar de prijs, maar is ook de kwaliteit van Beterburen meegewogen die wij in de afgelopen vijftien jaar hebben opgebouwd. Dat zien we als een waardering voor de vrijwilligers die hun werk belangeloos doen. Veel bemiddelaars werken zo’n zeven tot negen jaar voor ons. Dat is heel veel ervaring. De meeste werken voor ons naast een fulltimebaan. Wat ik ook wens voor de komende jaren is dat in staat blijven ons werk voort te zetten en de kwaliteit te continueren.”

Beterburen viert zijn vijftiende verjaardag met een feest op donderdag 28 september. Wie belangstelling heeft voor het vrijwilligerswerk van bemiddelaars kan voor meer informatie terecht op de website van Beterburen of bellen: (085) 902 28 10.

Foto: Beterburen