De huidige coalitie van D66, VVD, PvdA, CDA, CU en ZOG/ZVI is haar krappe meerderheid kwijt. Van de 20 zetels zijn er nog 16 over.
Het strijdpunt bij de onderhandelingen zal het cultuurcluster worden, en zelfs als cluster-voorstander GroenLinks met haar drie zetels toetreedt, levert dat geen meerderheid op.
De coalitievorming wordt sowieso lastig – voor een meerderheid zijn minstens vijf partijen nodig – maar de verdeeldheid rond het cultuurcluster gaat de onderhandelingen beheersen.
Bij het einddebat van dinsdagavond bleek dat partijen bij zaken als woningbouw (hoeveel, waar, sociale bouw) en verkeer (inzetten op lobbyactiviteiten) er wel uitkwamen. Maar bij het cultuurcluster worden de messen geslepen.
[vanavond, 22 maart, om 20:00 is er in het Stadhuis een openbare vergadering van de commissie die het referendum begeleidt: Marion Veerbeek, Joop van Holsteyn en Philip van Praag.]
Geen alternatief
GroenLinks – die voor de coalitie de kastanjes uit het vuur haalde bij de discussie – en ROSA (de gedroomde coalitiekandidaat) staan lijnrecht tegenover elkaar. Het zit erg diep tussen de partijen die in 2014 nog zo aandoenlijk met elkaar optrokken in een volksfront met de SP.
Een verbond van alle tegenstanders van het cultuurcluster (20 zetels) is geen alternatief. In deze ‘coalitie tegen de ijsbaan’ moeten ROSA, POV, DENK, PVV, PvdD, DZ en SP samenwerken. In geen 100 jaar.
Een compromis dus. Hoe gaat dat eruit zien?
- Er komt een haalbaarheidsonderzoek naar (commerciële) alternatieven voor het cultuurcluster.
- De gesprekken met NS Vastgoed worden heropend.
- De juridische en financiële gevolgen van het niet-doorgaan van het cultuurcluster worden in kaart gebracht.
- Vervolgens neemt het college een beslissing, waarbij het doorgaan van het cultuurcluster niet bij voorbaat wordt uitgesloten (bijvoorbeeld bij grote financiële consequenties van niet doorgaan).
- In dat laatste geval worden voorzieningen getroffen om spreiding van cultuur in heel Zaanstad te waarborgen.
En wie gaan die deal sluiten?
De huidige coalitiepartijen VVD, PvdA en D66 (13 zetels) aangevuld met ROSA (4) en GroenLinks (3). Samen 20 zetels en dat is krap, maar de afgelopen periode bewees dat het niet onmogelijk was. Met het CDA erbij worden dat er 22 – een spannende oplossing zou zijn als ook POV de overstap naar de coalitie zou overwegen.
ROSA kan eigenlijk niet meer om het college heen, de vorige keer zette de partij zichzelf buiten spel. Eén raadslid formuleerde het gisteravond zo: “Ruud Paauw moet z’n verantwoordelijkheid maar eens nemen.”
[Morgenmiddag, 23 maart, is er in het Stadhuis een openbaar ‘interpretatiedebat’ over de coalitievorming. Het debat wordt live gestreamd via de website van de gemeente.]
Elke keer als politici roepen dat een partij "zijn verantwoordelijkheid moet nemen", betekent dat eigenlijk dat hij het beleid van de ander maar moet uitvoeren. ROSA doet er beter aan om daarmee erg op te passen: ze zijn niet verplicht een coalitie aan te gaan en je kunt er donder op zeggen dat de achterban voor een groot deel het cultuurcluster net zo'n belangrijk punt vindt als de partijen zelf. Dat de messen geslepen worden, is terecht, want een gemeente die in 2016 nog ruim 6 miljoen in de min draaide kan niet zeggen dat het geld tegen de plinten klotst. In de landelijke coalities zien we dat het niet loont om je verantwoordelijkheid te nemen als je de cruciale redenen waarom je achterban op je stemt verloochend: als ze dat zouden willen, hadden ze wel op een andere partij gestemd. Als de partijen op hoofdlijnen het op andere beleidsvlakken met elkaar eens zijn, maar er geen meerderheid voor het cultuurcluster is, moet eigenlijk de coalitie de verantwoordelijkheid nemen en concluderen dat het project op zijn minst de ijskast in moet.
Ja zo ziet het plaatje er wel ongeveer uit. Helaas is het referendum hier niet bij betrokken. En eerlijk is eerlijk, de voorstanders, maar ook de tegenstanders kunnen nu niet meer om het referendum heen. Als er geen referendum komt zijn de genoemde opties sowieso noodzakelijk. Als er wel een referendum komt eigenlijk ook. Bij afwijzing van het cultuurcluster zal een alternatief bedacht moeten worden, en waarom dan geen sociale woningbouw? Bij een vóór voor het cluster is er nog heel wat af te dingen aan de huidige plannen.
Geen sociale woningbouw omdat het contract dat niet toelaat. Bij de vorige clash tussen Zaanstad en NS ging de gemeente voor 4 miljoen het schip in. En dat ging alleen over meerwerk! Als het over het niet doorgaan van een compleet project gaat moet je op een veel hoger bedrag rekenen. En dan staat er nog steeds niks...
We gaan sowieso het schip in, wat het ook wordt. En wie krijgt daarvan de rekening??
De bieb heeft nu juist géén goede plek. Het zit ergens op een Z-locatie in een drukke straat. Wanneer het cultuurcluster niet doorgaat en alles bij het oude blijft (=achteruitgang) zie ik mij genoodzaakt mijn bibliotheekabonnement op te zeggen. En wanneer gaat Krommenie gesloten worden? Straks hebben we alleen nog een paar biebbuscontainers over.
Ik snap sowieso niet wat het probleem is van de cultuurkluster. Uiteindelijk zal dit ten goede komen voor o.a. het toerisme en dus ook voor de kas van Zaanstad wat wellicht in belastingverlagingen kan resulteren, maar in ieder geval ook een voorspoedige groeiende economie waarbij iedereen baat bij heeft. Sommige dingen zijn het nou eenmaal niet waard om negatieve energie in te stoppen. En mensen die sociale huurwoningen willen op een triple A plek, die hebben geen economie gestudeerd vroeger. Zie je het al voor je, sociale huurwoningen op letterlijk 1m van het station en centrum die net voor miljoenen is opgeknapt.
Het probleem is dat Fabriek, Muziekschool en bibliotheek al een goede plaats hebben, en dat het Cultuurcluster in feite een door een commerciële partij afgedwongen oplossing is en niet gebaseerd is op doordachte beleidsideeën van de gemeente. Daarbij komen dan nog de hogere exploitatiekosten.