De Orkaan blijft omhoog kijken. Waar zien we de oude bestemming op de gevel? Erfgoed is vooral goed kijken.

Deze week: kleuterschool De Vier Wieken, Koning Williamstraat 61-83, Zaandam.

Een langsfietsfoto, gemaakt vanwege het werk op de Oostzijde, omgereden via de Koning Williamstraat. Daar waar de straat een bocht maakt, troffen we dit gebouw met dit gevelopschrift aan: De Vier Wieken. Nu woningen. Maar wat was het vroeger?

Het pand is volgens het kadaster in 1930 gebouwd. En fotograaf Erik Esteie zat er op school.

Wij denken een RK kleuterschool, aan het kruisje onder de wieken te zien (dat klopt dus niet, zie reacties – het was een openbare ‘Fröbelschool’, genoemd naar de Duitse opvoedkundige Friedrich Wilhelm August Fröbel die in 1837 de eerste Duitse kleuterschool oprichtte).

De wieken verwijzen uiteraard naar de molens waaraan veel straten in de wijk hun naam danken. Ook de Koning William was een molen in deze buurt, hij stond waar nu het Veldpark is (er tegenover volgens de reacties). De bijnaam van de Koning William was De Scheet… hij werd gebouwd in 1690 en in 1910 gesloopt (Koning William zelf, bijgenaamd ‘De Leeuw van Schotland’ was ooit, tussen 1134 en 1214, koning van Schotland).

Een foto uit de bouwperiode van het gemeentearchief laat zien dat er toen op de plek van het molenbord een raam zat. Misschien heette de school toen ook anders.

Gonda Kreeft zette deze ansichtkaart op de Facebookgroep Zaandam Toen en Nu.

Ook via die Facebook pagina kregen we deze foto van de bouwers en van de bakkerskar van Smit (via Lia de Graaf, via de Facebookgroep Je Bent Zaankanter).

De Geveltoerist op de kaart

We hebben nu al: huisdokter, speeltuinvereniging, basisschool, een auto- lak- en spuitinrichting, RK jongensschool, school met den bijbel, kleuterschool, pakhuis, badhuis, café, hotel, kaas-, kleding-, groente-, levensmiddelen-, fietsen- en meubelwinkel, garage, weeshuis, een jongelings vereeniging, kerk, muziekhandel, ziekenhuis, apotheek, loodgieter, slijperij, thank-you-muurtje, gemeentehuis, polderhuis, torpedo bergingsvaartuig, gemaal, bakkerij, melkinrichting en zuivelfabriek, slagerij, cantine, drukkerij, papiermagazijn, sigaren-, kaas-, verf-, zeep-, veevoeder-, essence-, stijfsel- en machine-fabriek.

Verken alle gevels uit onze serie op de kaart hieronder of klik rechts boven in het venster om de kaart in een grote versie te zien. Bij elke plek is een foto opgenomen en de link om naar het verhaal achter de foto te gaan.

Ook een gevel die de moeite waard is? Stuur ze aan De Orkaan.

Bekijk hier alle afleveringen van De Geveltoerist.