In augustus kijkt De Orkaan omhoog. Waar zien we de oude bestemming op de gevel? Apotheek, verzekeringskantoor, rijwielhandel, café, fabriek, winkel, ziekenhuis of gemaal?
Vandaag: Ars Longa Vita Brevis
Slopen of renoveren? “Behouden” zeggen wij. Er is al veel verdwenen maar veel is ook bewaard gebleven, en dat moeten we koesteren.
Ruud Hartog stuurde ons deze foto van de Stationsstraat 1 in Zaandam. Ook zo eentje waar we duizend keer zijn langsgefietst zonder het te zien.
De prachtige gevelsteen laat een gevleugelde stier zien, het symbool van Sint Lucas die de schutspatroon van schilders was. Het motto luidt: Ars Longa Vita Brevis (de kunst is lang, het leven kort).
Op gevelstenen.net is alleen bovenstaande informatie te vinden. Wat was het? Het huis van een (kunst)schilder? Sinds wanneer? Wie heeft informatie? De oplossing van het raadsel wordt duidelijk in de reactie van Aimée Klerk hieronder: gebouwd in 1898, de eerste bewoner was inderdaad een schilder, de heer Kieft, die de gevelsteen persoonlijk bijwerkte.
Op basis van informatie in het gemeentearchief zou dat best eens Pieter Kieft (De Rijp 1871-Velsen 1916) kunnen zijn, “schilder en handelaar in verfwaren in Zaandam”. Kieft is overigens een bekende ‘schilders-naam’ in de Zaanstreek, in de Savorhin Lohmanstraat / Zuiderkerkstraat was later een schildersbedrijf en verfhandel Kieft gevestigd.
In 2013 werd het huis “Vrijstaande stadsvilla met luchthuis” te koop aangeboden.
Hier de foto van Ruud (genomen in november 2014) in volle glorie (klik voor vergroting op de afbeelding).
Ook een gevel die de moeite waard is? Stuur ze aan De Orkaan.
Bekijk hier alle afleveringen van De Geveltoerist.
Er zit een zekere tegenspraak in het verhaal over deze gevelsteen. De bijbel rept over 4 wijzen, waarbij Lucas afgebeeld werd als gevleugeld rund. Ook wordt Lucas genoemd als patroonheilige van de geneeskunde, dokters e.d. dus.Lucas was overigens zelf ook arts. Kijken we naar het aantal ziekenhuizen, verpleeghuizen, apothekers die de naam St. Lucas dragen, dan vraag ik mij af of de bovenstaande verklaring over schilders beschermheilige wel juist isDaarom vroeg ik eerder vandaag al, of er ooit een arts in dat huis heeft gewoond.
Het is allebei 'waar'. De evangelist Lucas wordt zowel als beschermheilige van artsen als van schilders (kunstenaars) beschouwd. Er zijn daarom niet alleen St. Lucas ziekenhuizen maar ook veel St. Lucas kunst-academies. Lucas zou de eerste icoon-schilder zijn geweest. In het wapen duidt het opschrift op een schilder of kunstenaar, niet op een arts. Zie ook dit wapen in het Rotterdams Museum: https://museumrotterdam.nl/collectie/item/31600-I
In 1989 was deze gevelsteen een prijsvraag in de rubriek “Zaans, maar waar?” in De Typhoon. De oplossing werd gepubliceerd in De Typhoon van 13 maart 1989: “R.P. Kluyver, die een halve eeuw in het betreffende huis heeft gewoond, liet weten dat de eerste bewoner van het bijna negentig jaar oude pand ene Kieft is geweest, schilder van beroep. Deze liet het embleem van St . Lucas in de gevel aanbrengen. St . Lucas was ooit de beschermheilige van het schildersgilde. Elke keer als het huis werd geschilderd, schrijft Kluyver, klom de baas op de laatste dag van het werk met een serie verfpotjes op de ladder om het embleem maar zo mooi mogelijk op te schilderen. Kieft vond dat hij dat verplicht was aan zijn schutspatroon, aldus Kluyver. […] Het huidige huis werd in 1898 gebouwd.”
Dat gaat wel lukken, we hadden al een voorraadje en krijgen ook per mail veel suggesties, dus op naar de 100 mooiste!
Ik ben het volkomen met Peter eens.
Het is een erg leuke serie.
Zou er mee doorgaan na augustus.