Vanavond praat de gemeenteraad van Wormerland over de ‘bestuurlijke toekomst’ van de gemeente: zelfstandig blijven, samenwerken of fuseren?
De huidige fracties zijn daar duidelijk over: zelfstandig blijven. En ook dorpsgesprekken en peilingen gaan in die richting:
“Wat het meest in het oog springt is het aantal tegenstanders van een fusie in het algemeen en fusie met Zaanstad in het bijzonder.”
Data lijkt eenvoudig maar dat is het niet. Vanuit het Rijk en de Provincie wordt aangedrongen op fusie en samenwerking, de bestuurlijke slagkracht van ‘kleine’ gemeenten als Wormerland (ruim 16.000 inwoners) en Oostzaan (minder dan 10.000 inwoners) staat ter discussie vanwege het ontbreken va bestuurlijke slagkracht en de groeiende hoeveel taken die de gemeente opgelegd krijgt.
De provincie heeft al laten weten desnoods zelf een besluit te nemen als de gemeenten er niet uitkomen. Het voorstel dat B&W van Wormerland voorlegt gaat dus een beetje verder dan zelfstandig blijven, het bepleit om ambtelijke samenwerking met Oostzaan voort te zetten en om na de verkiezingen, “onderzoek te doen naar de impact van fusievarianten op de lokale identiteit, het financiële perspectief en de regionale bestuurskracht.”
Het is allemaal een beetje lauwe soep. Het voorstel is waarschijnlijk niet genoeg om Provincie en Rijk op lange termijn tevreden te stellen, de samenwerking met Oostzaan verloopt stroef en andere ‘fusie-varianten’ zijn weinig realistisch. Maar geen enkele partij wil de verkiezingen ingaan met een opheffingsvoorstel, dus wordt het doorgeschoven naar de volgende.
In de participatie werd het dilemma pijnlijk duidelijk: “Een fusie met Zaanstad werd door inwoners als minst favoriet genoemd. Tegelijkertijd vragen sommige inwoners zich af of de zelfstandigheid van de gemeente op lange termijn houdbaar is.”
Het college voelt dit zelf ook wel aan:
“Het college beveelt aan om de zelfstandigheid van de gemeente te behouden. Om de dienstverlening, ook in de toekomst, goed aan te kunnen, is het advies van het college om verder te investeren in de samenwerkingsorganisatie OVER-gemeenten. Omdat deze aanbeveling op langere termijn ook een aantal risico’s kent, zijn verder nog enkele aanvullende onderzoeken aan de nieuwe gemeenteraad aanbevolen.”
Foto boven: een van de laatste ‘fysieke’ vergaderingen van de gemeenteraad van Wormerland. Omdat alle corona-beperkingen zijn opgeheven kan er nu weer gewoon vergaderd worden en ook publiek is weer welkom.
De vergadering begint om 20:00. De agenda staat hier (daar ook een link om de vergadering online te volgen).
Dit schreven we eerder over de plannen voor herindeling.
Het lijkt mij juist een goede zaak om met Zaanstad te fuseren. Wormer ligt tenslotte aan de Zaan. Andere opties vind ik erg gecompliceerd. Plus geografisch is fusie met Zaandstad ook veel logischer dan andere opties. Ik voel me door de partijen in Wormerland niet vertegenwoordigd. Er zitten al jaren dezelfde voormannen in. Nu in het zicht van de verkiezingen worden snel nog even enkele nieuwe gezichten geintroduceerd.
De problemen binnen de te fragile ambtelijke samenwerking OVER-gemeenten met Oostzaan, de heikele financiële positie (een jaar geleden lag er nog de opdracht een miljoen te bezuinigen) en de al bestaande afhankelijkheid van uitvoering door andere gemeenten gecombineerd met gebrek aan regionale zeggingskracht maken de keuze voor blijvende zelfstandigheid moeilijk. In Oostzaan kijkt men al sterker naar fusie en Landsmeer wil dat al jaren. De kans dat Wormerland alleen komt te staan wordt groter en daarmee ook de kans dat óver haar wordt besloten, en niet dóór haar. Een gemeente staat voor dienstverlening en behoudt van voorzieningen. Een identiteit is verbonden aan een gemeenschap. Afstand tot het bestuur hoort voor iedereen gelijk te zijn, ongeacht de grootte van een gemeente. Elke gemeente heeft de opdracht het de gemeenschappen binnen haar grenzen mogelijk te maken te floreren: dat maakt ook de binding met een gemeente sterker. En de afstand (de "korte lijnen") moet binnen de gemeente voor iedereen gelijk gegarandeerd worden, dat mag niet afhankelijk zijn van persoonlijke binding (buurman/buurvrouw/verenigingsgenoot). Dat wordt nogal eens met elkaar verward. GroenLinks had november vorig jaar een voorstel gedaan de federatiegemeente te onderzoeken: zelfstandig blijven en de lokale taken oppakken, maar regionaal een federatie beginnen om een gezamenlijke sterkere regionale positie te verwerven. Dat werd door de andere partijen van tafel geveegd. Echte argumenten die de zelfstandigheid onderbouwen ontbreken echter. Het zou die partijen eren als zij de geclaimde zelfstandigheid met argumenten en data onderbouwen. Waar komt hun zekere overtuiging dat het kan vandaan? De realiteit haalt ons met rasse schreden in.
maar wat besluit men, na de verkiezingen
Als je het goed wilt doen moet er samengevoegd en gesplitst worden in het gebied tussen Zaanstad en het Ijselmeer. Wormer en Oostzaan(dorp) passen bij Zaanstad maar al die landelijke gebieden horen eigenlijk onder 1 paraplu van Waterlandgebieden met heel eigen sores tav de industrieen woningdichtheid van Oostzaan,Wormer en Zaanstad. En identiteit is niet de naam van de gemeente maar de kracht van de eigen buurtschap.
Mee eens, één gemeente rond Zaanstad-Amsterdam als buffer tussen grootstedelijkheid en het landelijk gebied kan bouw in natuurgebieden aan banden leggen en is een betere garantie voor het behoud van Waterland en oude droogleggingen
Je kan ook denken: met Wormerland erbij wordt de balans stad/dorp binnen Zaanstad wat beter. En dus meer gewicht in de schaal van de dorpen, juist ook in de Raad.
In veel gemeenten heerst vaak het gevoel dat de buurgemeente het best bij de eigen gemeente kan worden gevoegd maar dat het toch echt niet zo kan zijn dat de eigen gemeente bij de buurgemeente gevoegd wordt….
Hoe meer de inwoners van Wormer tegen de Zaanburen ageren des te groter de kans dat de Provincie een fusie tegen hun wil gaat opleggen. Begrijp die vrees niet zo. De Zaanse kernen hebben na bijna 50 jaar bestuur onder papieren tijger Zaanstad allemaal hun eigen identiteit kunnen behouden. Je woont niet in Zaanstad. Niemand heeft een adres met Zaanstad daarin. Dat is ook zo in Wormerland. Of in de Haarlemmermeer of Montferland. Het grote verschil tussen Zaanstad en andere samengevoegde gemeenten in Nederland is het Calimero gedrag van de bestuurlijke elite om Zaanstad boven de afzonderlijke dorpskernen te promoten. Dat alles heeft ertoe geleid dat de bewegwijzering rond Zaanstad een lachertje is geworden door op alle borden te verwijzen naar niet bestaande kernen als Zaanstad Zuid, Midden of Noord. Weg ermee! En zo snel mogelijk weer terug naar Westzaan, Krommenie of Assendelft. Als Zaanstad slim is en zich wat bescheidener opstelt dan tot nu toe wordt de drempel voor Wormer of Oostzaan hierdoor mogelijk ook lager.
Het is heel simpel, iemand die in Wormer of Jisp woont heeft geen enkele binding met Zaandam maar mag wel zijn/haar geld richting Zaandam sturen. De ervaring vanuit Assendelft, Krommenie en Wormerveer leert dat je er weinig tot niets voor terugkrijgt. Fusie = dorpsmoord.