Achttienhonderd willekeurig gekozen Krommenieërs van vijfenzestig jaar en ouder hebben van de gemeente Zaanstad een vragenlijst gekregen die meer inzicht moet verschaffen in hun leefplezier en gevoelens van eenzaamheid.

Het onderzoek is een onderdeel van het project ‘Van eenzaamheid naar leefplezier’ dat september vorig jaar van start is gegaan.

Krommenie is voor Zaanstad de proeftuin om aan de weet te komen of eenzaamheid een groeiend probleem is en wat de mogelijkheden zijn om dit te voorkomen en te bestrijden. Het is de nulmeting; een vervolgonderzoek over een jaar moeten duidelijk maken of het mogelijk is vereenzaming te voorkomen en wat het beste werkt.

Eenzamer?
Onderzoek door GGD Zaanstreek-Waterland wijst uit dat een stevig sociaal netwerk de beste remedie is tegen eenzaamheid. Mensen bij de hand nemen naar activiteiten helpt weinig of niet. De GGD concludeert dat de eenzaamheid in Zaanstreek-Waterland groter is dan het landelijk gemiddelde: 41 procent versus 39 procent.

Bijna 9 procent van de deelnemers aan het onderzoek voelt zich erg eenzaam. 34 procent van de volwassenen in Zaanstreek-Waterland voelt zich eenzaam; bij senioren is dat 47 procent. De GGD tekent hierbij aan dat eenzame mensen niet alleen een sociaal probleem hebben, maar ook veel minder gezond zijn. Zij roken meer, bewegen minder en maken meer gebruik van de gezondheidszorg. Eenzaamheid verhoogt de risico’s van een depressie, een hartinfarct en Alzheimer.

Negentig activiteiten voor senioren
Eenzaamheid is een persoonlijke en subjectieve ervaring die moeilijk van buitenaf waar te nemen is. In Krommenie wordt de eenzaamheid vastgesteld volgens de wetenschappelijk schaal De Jong Gierveld die GGD Zaanstreek-Waterland ook hanteert. Aan de hand van een tiental stellingen en gerichte vragen worden verschillende contactmogelijkheden en de resultaten daarvan beoordeeld.

Het enquêteformulier gaat vergezeld van een overzicht van alle activiteiten die in Krommenie de week rond voor senioren worden georganiseerd. Dat zijn er in totaal ongeveer negentig. Als je dat scala een mogelijkheden ziet dan lijkt de conclusie gewettigd dat je wel heel veel moeite moet doen om eenzaam te worden in Krommenie.

Het Sociaal Wijkteam werkt nu aan de uitgave van een activiteitenkaart. Verder is een Actie Ansichtkaart bedacht die bedoeld is om mensen uit te nodigen voor een kopje koffie, een etentje of een wandeling.
Voor de proeftuin is de keuze gevallen op Krommenie, omdat daar in de wijken Oost en West relatief veel ouderen wonen.

De proeftuin is een gezamenlijk initiatief van het Sociaal Wijkteam en Evean. Een werkgroep en het bewonersplatform Leefplezier houden zich nu bezig ‘met het maken van verbindingen tussen bewoners die eenzaam zijn of dreigen dit te worden, en bestaande activiteiten en ontmoetingsmogelijkheden in Krommenie’. Een van de grootste knelpunten is onbekendheid met alle voorzieningen en activiteiten in Krommenie.

Even contact lost problemen niet op
Saskia Tichelaar is een betrokken Krommeniese die zich in september aanmeldde voor het bewonersplatfom:

“Eenzaamheid is niet aan leeftijd gebonden en komt echt niet alleen voor bij senioren. Ik ken een jongeman van vijftig die elke dag bier nodig heeft om het leven aan te kunnen. Die zich niet meer verzorgt en vermagert en zich op die manier afsluit voor sociale contacten. Ik maak regelmatig een praatje met hem. Er is even contact, maar je lost zijn problemen niet op.”

Tichelaar is ervan overtuigd dat:

“veel meer mensen eenzaam zijn dan we beseffen. Dan heb ik het niet over de momenten waarop iedereen zich wel eens eenzaam of alleen voelt. Dan heb ik het over mensen die alleen nog maar de deur uitgaan om boodschappen te doen en voor de rest in een isolement verkeren. Die daardoor geen plezier meer hebben in het leven. Die in die omstandigheden zijn beland doordat opeens iemand is weggevallen.”

Ze vindt het een goede zaak om te weten hoe groot het eenzaamheidsprobleem is en vooral waar het zit:

“Als je dat weet dan weet je ook wat je te doen staat om het probleem op te lossen. Ik ben niet op mijn mondje gevallen. Als ik in de tuin bezig ben dan heb ik zo contact met mensen uit de buurt. Maar niet iedereen is zo vrij om contacten te leggen. Of is dat niet gewend. Kunnen we volstaan met mensen te wijzen op activiteiten die worden georganiseer? Of hebben ze misschien hulp nodig om er te komen? Of gaat het eenzaamheidsprobleem dieper en moet er meer gebeuren? Waarbij het probleem is dat je achter de deur moet zien te komen die mensen juist dicht houden.”

GGD Zaanstreek-Waterland heeft een factsheet over eenzaamheid bij ouderen samengesteld.

Tekst: Jaap de Jong. De schilderijen op de foto’s zijn gemaakt door Marcel Gigengack uit Krommenie.