De plannen voor een cruiseterminal in het gebied van de Noorder-IJplas beginnen steeds concreter te worden. Het zou zelfs de voorkeurslocatie van de Amsterdamse gemeenteraad zijn.

De Bewonersvereniging Zijkanaal H, die nu in het gebied wonen en zullen moeten verkassen als het plan doorgaat, zijn niet blij met de plannen. In een brief aan de leden van de Amsterdamse Gemeenteraad schrijven ze dat de terminal het massatoerisme zal doen toenemen, de natuur en het milieu zal aantasten, de fietsroute zal blokkeren en gedane investeringen zal vernietigen.

Hieronder de volledige brief (de tussenkoppen hebben wij erin gezet).

In de afgelopen weken is de eventuele verplaatsing van de cruiseterminal mede in relatie tot de “Sprong over ’t IJ” regelmatig onder de aandacht geweest. Naar wij hebben begrepen kan de huidige Passenger Terminal Amsterdam (PTA) de verwachte c.q. gewenste groei van de zeecruisesector niet verwerken, en wanneer er bruggen over het IJ komen wordt de terminal moeilijk bereikbaar. Daardoor zou er elders een nieuwe cruiseterminal moeten komen. In een Quickscan zijn een drietal voorkeurlocaties genoemd (t.w. de Coenhaven, de Nieuwe Houthaven en de Noorder IJ-plas), waarbij wethouder Van der Burg onlangs te kennen heeft gegeven dat zijn voorkeur uitgaat naar de Noorder IJ-plas.

Deze plas is een voormalige zandwinput die zich heeft ontwikkeld tot een waardevol natuurgebied, zoals in 2007 al uit een ecologisch onderzoek bleek. Daarom is de Noorder IJ-plas opgenomen in de Amsterdamse Hoofdgroenstructuur en heeft het als struinnatuur/ ruigtegebied een recreatieve bestemming gekregen. Met Hooglanders op de oostoever, vleermuizen in de lucht en nestelende ijsvogels nabij de plas.

Vissluis

De plas zelf wordt al jaren verondiept om de groei van meer waterplanten mogelijk te maken. In het zuiden van de plas is een vissluis aangelegd, waardoor de plas kan functioneren als kraamkamer van het Noordzeekanaalgebied.

Moet dit alles verdwijnen om de stroom van nog meer toeristen te faciliteren? De inwoners van de stad zien dat helemaal niet zitten, zij ondervinden almaar meer overlast van de drukte die dat teweegbrengt. Tijdens de conferentie “De Staat van de Stad” stelde burgemeester Van der Laan eind oktober al dat de drukte echt niet meer kan en de grenzen zijn bereikt. Gemeentelijk ombudsman Zuurmond spreekt zelfs over onduldbare overlast.

Terwijl maatregelen worden bedacht om de stijgende toeristenstroom in te dammen (zoals een hotelstop of inperking van Airbnb-accommodaties) wordt blijkbaar wel vastgehouden aan de enkele jaren geleden bij de Havenvisie vastgelegde wens om tot een uitbreiding van het cruisetoerisme te komen. Gedacht wordt aan maar liefst een verdubbeling van het aantal cruisetoeristen ten opzichte van 2014. Gezien de overlast die toeristen nu al veroorzaken ligt het in de rede om tot een heroverweging te komen van deze vastgelegde wens om de groei van cruisetoerisme te accommoderen.

Meer overlast

Een verplaatsing van de terminal buiten het centrum om daarmee de stroom van toeristen naar het centrum en de overlast te verkleinen, zoals wethouder Ollengren begin november tijdens het Havendebat heeft aangegeven, zal naar onze mening nog meer overlast in het centrum veroorzaken. Immers, de toeristen die juist naar Amsterdam zijn gekomen om het centrum te bezoeken, zullen ook naar het centrum moeten worden vervoerd (en dat hoeft nu niet vanaf de huidige PTA). Naast de “gewone” overlast, dan ook nog meer verkeersoverlast!

Als die nieuwe terminal er dan toch moet komen, kan dat dan niet beter ten koste van steenkool- en benzineopslag? Dat wordt in ieder geval minder, er zit geen toekomst meer in fossiele brandstoffen. Kolengestookte energiecentrales worden gesloten. Waarom wordt voor een nieuwe cruisehaven dus niet gekeken naar het havengebied als zodanig en de ontwikkelingen die daar gaande zijn. Tussen de vrijkomende kades is vast wel een plekje te vinden voor de cruiseschepen.

Daar gaat in ieder geval ook minder verloren dan bij de Noorder IJ-plas. Alle grond die er sinds 2009 in gestort is moet er weer uit. De pogingen van Waternet om aan de Europese Kaderrichtlijn Water te voldoen is tevergeefs geweest, de plas zoals hij was houdt op te bestaan. De onlangs aangelegde vissluis blijkt weggegooid geld.

Vervuiling

De Structuurvisie 2040, die het gebied zag als metropolitane plek, zal moeten worden herzien. De Watervisie ook, een strandje op de noordoever van een havenkom is onzinnig.

Het bestemmingsplan kan compleet overboord wanneer de natuurbestemming vervalt.

Is nog meer toerisme belangrijker dan het behoud van groen en leefbaarheid voor de stad? Gaat geld boven natuurbehoud en ecologie? En nog maar te zwijgen over de vervuiling die cruiseschepen veroorzaken. Volgens een onlangs verschenen artikel in The Guardian zou een cruiseschip even vervuilend zijn als 688 vrachtwagens. Bij grotere cruiseschepen die in de nabije toekomst in Amsterdam worden verwacht komt dat aantal zelfs op 2.000 vrachtwagens!

Zeereuzen met zoenlippen

En dan de Dam tot Damroute. Eindelijk een goede verbinding voor het langzaam verkeer tussen Amsterdam en Zaandam, mooi langs het IJ.

Straks wordt het beste deel geblokkeerd door een drukke cruiseterminal. De geplande afstandverkortende brug over de monding van het Zijkanaal H slaat nergens meer op, daar varen straks witte zeereuzen met zoenlippen hun afmeerbaai binnen.

Resteert de vraag wat verplaatsing van de terminal naar de Noorder IJ-plas betekent voor bewoners. Aan de westzijde van plas wonen immers nog enkele honderden mensen in 63 woonarken in het Zijkanaal H. De vraag is in hoeverre rekening wordt gehouden met het gegeven dat ligplaatsen voor woonboten als gevoelige bestemmingen dienen te worden aangemerkt. Het zal duidelijk zijn dat vele bewoners aanzienlijke schade verwachten -in woongenot en financieel door waardedaling van hun woning- als de terminal naar de Noorder IJ-plas wordt verplaatst.

Heroverweging

Tijdens de Quickscan-studie zijn vele mogelijkheden langs het Noordzeekanaal om diverse redenen afgewezen. Bovenstaande argumenten geven aan dat de Noorder IJ-plas als voorkeurslocatie ook niet als de meest geschikte locatie kan worden bestempeld. Wellicht is het verstandig om (nieuwe) ontwikkelingen en in de afgelopen jaren gewijzigde zienswijzen ten aanzien van groei van toerisme, overlast, milieuvervuiling en natuurbehoud aanleiding te laten zijn voor een grondige heroverweging.