De Partij voor de Dieren stelde zogenaamde technische (verhelderende) vragen aan het College van Zaanstad over de bomenkap langs de Leeghwaterweg. De antwoorden kwamen na ca 2 weken. We ‘zagen’ enkele antwoorden door.

Door: David sluis

Vraag 1: Voorafgaand aan significante ingrepen nabij een Natura 2000 gebied is het gebruikelijk dat eerst onderzoek gedaan wordt naar de gevolgen voor aanwezige soorten planten en dieren. Is er conform de natuurbeschermingswet onderzoek gedaan naar de aanwezigheid van vleermuizen en/of andere diersoorten die gebruik maken van de bomen als verblijfplaats of om te foerageren?

Antwoord: Het is gebruikelijk dat onderzoek gedaan wordt naar de gevolgen voor aanwezige planten en dieren. De Provincie moet zorgen dat dit onderzoek wordt uitgevoerd.

Het is gebruikelijk aldus de gemeente. Kennelijk hebben ze daar meer ervaring mee? Dat kan ook niet anders omdat Zaanstad is omgeven door Natura2000 gebieden. Maar als iets gebruikelijk is, waarom is het in dit geval dan niet gebeurd/gebruikelijk?

De volgende zin zegt: “De Provincie moet zorgen dat dit onderzoek wordt uitgevoerd”. Ok, dat is klare taal. De gemeente is er kennelijk van overtuigd dat dit zo is. Echter, bij de vergunning verlening door Zaanstad is geen enkel ecologisch onderzoek aangeleverd door de Provincie, dus wat dan? Daar heeft de wetgever wat op gevonden.

De Provincie NH (in deze kwestie) heeft zelf vooraf de keus om gedegen ecologisch onderzoek en al dan niet een ontheffing ihkv de Wet natuurbescherming mee te leveren bij de vergunningaanvraag (Zaanstad). Dit is echter niet gebeurt, want dat blijkt niet uit de stukken en het commentaar van Zaanstad. Is dit netjes van de Provincie NH als bevoegd gezag van Natura2000 gebieden? Nou nee, je mag verwachten dat zij beter zouden moeten weten, maar het is niet verplicht conform wetgeving. Is hier sprake van onbehoorlijk bestuur, als je niet eens weet welke regels er gelden in/rondom de terreinen waarin jezelf bevoegd gezag ben? Ik zou zeggen van ja, maar ben geen jurist.

De gemeente Zaanstad had de vergunningverlening kunnen en moeten weigeren omdat er mogelijk natuurbelangen in het spel konden zijn. Waren ze zich hier van bewust? Wat hadden ze wel moeten doen? Dat staat allemaal netjes omschreven in de WABO (Wet Algemene Bepalingen Omgevingsrecht) en de Wet Natuurbescherming, die aanhaakt op de WABO.

Formeel heeft gemeente Zaanstad, omdat er geen ecologisch onderzoek/ontheffing voorligt, de wettelijke plicht om een z.g. verklaring van geen bedenkingen aan te vragen bij diezelfde Provincie NH (Gedeputeerde Staten). Want die zijn bevoegd gezag. Deze verklaring heeft dezelfde functie als een ontheffing. Echter dit is niet gebeurd en de omgevingsvergunning is voetstoots verleend.

Je vraagt je af of dit common practice is? Ik dook in een aantal andere verleende omgevingsvergunningen. Ten eerste de verleende vergunning voor het pittoreske woningbouwproject op de Kalverringdijk. Ook daar is naar mijn smaak niet secuur de procedure gevolgd, en worden (mogelijke) natuurbelangen onderbelicht. Ik voeg de tekst in, omdat deze al klaarstond.

Aan de noordkant van de Kalveringdijk aan de Zaan, wordt een klein woningbouwproject gerealiseerd met 19 woningen. Ook hier is een omgevingsvergunning verleend door de gemeente.

Omdat dit een flink project behelst, waaronder een bodemsanering zijn er allerlei andere (overheid) organen bij betrokken, waaronder het Hoogheemraadschap. In tegenstelling tot de bomenkap langs de Leeghwaterweg, heeft de initiatiefnemer Kondor Wessels Projecten bv in 2015 keurig onderzoek laten doen naar beschermde dier- en plantsoorten en de invloed van het project op het naastgelegen Natura2000 gebied Kalverpolder. Kondor Wessels is een dochter van Volker Wessels, net zoals Volker Infra en KWS die betrokken zijn bij de zaak rondom de bomenkap Leeghwaterweg.

Het flora- en faunaonderzoek is afgedaan d.m.v. van een quickscan. De quickscan is verricht door de vakgroep Ecologie van Aveco de Bondt en dit is ook een dochter van Volker Wessels. Opvallend was dat de bijgevoegde quickscan-rapportage de status van ‘concept’ had en is uitgevoerd in juni 2015.

Uit de quickscan komen een aantal bevindingen naar voren, ik citeer de meest in het oog springende:

  • Verstoring door geluid, licht, trillingen en optische verstoring als gevolg van de werkzaamheden hebben mogelijk effecten op habitatsoorten in de Kalverpolder.
  • Mogelijk dat de opgaande beplanting in het projectgebied gebruikt wordt als foerageergebied door vleermuizen.
  • Externe werking tijdens de bouwwerkzaamheden door verstoring is niet bij voorbaat uit te sluiten vanwege de geringe afstand tot de Kalverpolder. (de Kalverpolder ligt op minder dan 20m afstand).

De externe werking ontstaat doordat het project weliswaar buiten het Natura2000 gebied ligt maar dat er toch tijdelijke en/of permanente gevolgen kunnen zijn voor soorten en/of gebieden.

Het rapport suggereert een aantal aanpassingen in de werkzaamheden die mogelijke verstoring tot een minimum kunnen beperken, zoals:

  • Externe werking tijdens de bouwwerkzaamheden door verstoring is niet bij voorbaat uit te sluiten vanwege de geringe afstand tot de Kalverpolder. Negatieve effecten op de instandhoudingsdoelstellingen van Natura2000-gebied Wormer-en Jisperveld & Kalverpolder worden niet verwacht mits eventuele heiwerkzaamheden buiten het voortplantingsseizoen van vissen, april t/m augustus, worden uitgevoerd.

En ook wat vrijblijvende aanbevelingen:

  • De nieuwbouw kan geschikt gemaakt worden voor vleermuizen door openingen en ruimte in de spouwmuur te creëren, kasten in te metselen of ruimte achter gevelbetimmering te laten.

Ik kan nu niet vaststellen of hier iets mee gedaan is? Je vraagt je wel af of het verstandig (objectief) is dat de ene dochtermaatschappij het ecologisch onderzoek verricht, en de andere de locatie gaat ontwikkelen?

Op zich vind ik het een goede quickscan en rapportage. Het lijkt mij dat er een natuurgetrouwe weergave van de situatie is weergegeven. Ik ken de locatie persoonlijk, en als ik me goed herinner, heb ik er zelf ooit ook een quickscan gedaan (medio 2008?). Maar is daarmee de kous af? Had de gemeente niet vervolgonderzoek moeten vragen, naar bv foeragerende vleermuizen? Had de gemeente niet een ontheffing Wet natuurbescherming moeten krijgen omdat de externe werking, zoals gesteld in de Quickscan niet uit te sluiten is? Er is mij geen ontheffing bekend, dus had de gemeente zoals boven beschreven een verklaring van geen bedenkingen moeten vragen aan Gedeputeerde staten Noord-Holland. Dit is niet gebeurd, want het is niet bijgevoegd bij de omgevingsaanvraag.

Nu kun je zeggen, ja maar dit is een zo een klein project, dat heeft nauwelijks invloed op het Natura2000 gebied en/of soorten? Zelfs al zou dat zo zijn, en daar kom je eigenlijk pas achter na verdiepend onderzoek, druist het tegen de geldende procedures in. Stel er komen nog 10 van dit soort plannetjes met elk een klein effect, dan telt dat op, en het gesommeerde effect kan significant zijn, maar dat wordt niet ‘gevoeld’ doordat een onafhankelijke toets (de Provincie) niet heeft plaatsgevonden. In zekere zin heeft de gemeente nu op eigen houtje besloten dat natuurbelangen niet in de weg stonden, terwijl men niet het bevoegd gezag is, hierover te beslissen.

Er is nog iets anders aan de hand met de omgevingsvergunning. Op juli 2019 is er een ontwerpbesluit rondom deze omgeving vergunning gepubliceerd waarop bezwaar kon worden gemaakt.

Een jaar later is dezelfde ontwerp omgevingsvergunning (kenmerk identiek),  wederom gepubliceerd (aug 2020), en open voor bezwaar terwijl het plan al bijna gerealiseerd is?

Ik heb de gemeente om een reactie gevraagd, maar tot op heden nog niets ontvangen.

Maar men weet wel hoe het zit blijkens andere/eerdere verleende omgevingsvergunningen. Hier een tekst uit een omgevingsvergunning die is verleend in Westzaan, welke wordt omgeven door eveneens Natura2000 polder Westzaan.

Gebiedsbescherming: In de gemeente Zaanstad bevindt zich een aantal natuurgebieden (Natura 2000 gebieden), die zijn aangewezen als beschermd natuurgebied. De bescherming beoogt de instandhouding van flora en fauna en de specifieke leefgebieden. Bijvoorbeeld door het voorkomen of terugdringen van stikstofdeposities op natuurgebieden die al een hoge stikstofbelasting hebben. Of het voorkomen van lichthinder of een te hoge geluidbelasting in gebieden waar dieren leven die daar gevoelig voor zijn. Indien er negatieve effecten zijn op het beschermde natuurgebied is een verklaring van geen bedenkingen noodzakelijk. Het project ligt in of nabij een van de beschermde natuurgebieden.

Hier dus wel attentie op Natura2000 en de geldende procedure. Je vraagt je dus af, waarom de één wel en de andere niet? Is hier sprake van selectie? Zo ja, op basis van welke criteria?

Los van wetgeving, procedures, gaat het hier natuurlijk om hoe natuurwaarden gewaarborgd worden? Ik kan me niet aan de indruk onttrekken dat er ‘soepel’ wordt omgegaan met deze waarden. Want waarom heeft de Gemeente de Provincie niet geconsulteerd? Waarom wijst men de beschuldigende vinger naar de Provincie, en steekt men niet de hand in eigen boezem als bevoegd gezag?

De antwoorden op alle vragen getuigen van geen enkele zelfkritiek, en daar zit nu precies het probleem. Door de vinger te wijzen naar de Provincie en ook zich te verschuilen daarachter is toch kinderachtig. Men verschoond zich. In mijn beleving is de gemeente geenszins van plan de bomenkap te voorkomen. Dit blijkt namelijk uit niets. Sterker nog, in de rest van de beantwoording zijn ze het eens met de Provincie, dat de bomen gekapt moeten worden o.a. wegens gevaarzetting. Wat totale onzin is en indruist tegen eigen gemeentelijk beleid, zie eerdere berichtgeving. Wat heb je aan zo’n gemeente vraag je je af?

Dag vogels, dag bloemen, dag kinderen