Bij De Groene maakten ze een kaart van Nederlandse Schrijvershuizen. Erik Schaap vroeg zich af waarom er geen Zaanse schrijvers op de kaart stonden en riep op om dat aan te vullen.
Doen natuurlijk. Maar minstens zo mooi is een kaart van Zaanse Schrijvershuizen. Hier een eerste poging: negen schrijvers met adressen, vier met huizen die inmiddels gesloopt zijn en ook vier waarbij we nog zoeken naar gegevens.
Zaanse schrijvers genoeg… maar waar woonden ze? De vraag teruggestuurd naar Erik Schaap die meteen met een lijstje kwam (en met schrijvers waarvan we nog nooit hadden gehoord). Aly Heijltjes schakelde de Historische vereniging Wormerveer in en kwam met gegevens over Dick Laan en Cor Bruijn. Co Rol hielp met het vinden van de huizen van Dirk Witte.
Hieronder de schrijvers en de eerste versie van de kaart. Wie nog meer schrijvers weet (met huizen graag) of bij de schrijvers die we wel kennen het huis weet (of een ontbrekende foto kan leveren), kan dat mailen naar De Orkaan, dan vullen wij de kaart weer aan.
Herman en Simon Gorter
De beroemdste ‘Zaanse’ schrijver is waarschijnlijk Herman Gorter. Albert Groothuizen maakte de foto van de gevelplaat van het huis aan de Zaanweg 36 (boven en hieronder). Dat het huis er nog staat is een klein wonder. Het stond op de nominatie om gesloopt te worden na jarenlange verwaarlozing, uiteindelijk werd het op het nippertje gered. Het gedicht ‘Mei’ van Gorter is ook gefotografeerd door Albert.
Predikant Simon Gorter (1838, Warns – 1871, Rhenen), de vader van Herman, woonde op hetzelfde adres, ook hij schreef.
Dirk Witte
Dirk Witte-biograaf Co Rol schrijft ons dat het geboortehuis van Witte aan het Bouwmanspad, hoek Westzijde, stond, maar dat het huis waarschijnlijk verdwenen is (klopt, de huizen op de hoek dateren van 1910 en 1920). Co Rol:
“De familie verhuisde al vrij snel naar Rustenburg 115, ongeveer tegenover de Zeemansstraat, maar dat pand heeft heel lang geleden al plaatsgemaakt voor de bebouwing ten zuiden van de UWV (of wat daar nu zit). De woning werd trouwens na te zijn dichtgespijkerd ook nog eens in brand gestoken. Na zijn huwelijk met Jet Looman, in 1917, betrok het echtpaar de bovenwoning Botenmakersstraat 125a (foto onder). Niet voor lang trouwens, want verwende Jet – dochter van een steenrijke commissionair – kon niet aarden in Zaandam. Al in 1921 volgde de verhuizing naar een nieuwbouwvilla in Naarden.”
Co Rol stuurde ook de verhuiskaart waarop het vertrek van Bootenmakersstraat 125a (bovenwoning) is aangeven door het adres door te halen.
Hotze de Roos
De schepper van de Kameleon-reeks. Geboren in 1909 in Langezwaag, overleden in in 1991 Krommenie. Woonde aan de Lijnbaan 54, tussen 1934 en 1991. De huizen zijn in 1929 gebouwd en staan er nog steeds. (foto Google Streetview)
Dick Laan
De schepper van Pinkeltje (1894, Wormerveer – 1973, Heemstede) woonde volgens de Historische Vereniging Wormerveer aan de Zaanweg 22 (maar ze zijn niet 100% zeker), tegenwoordig restaurant Bonsai. Erik Schaap (zie reacties) bevestigt het adres: Zaanweg 22-23: “het rechtergedeelte van het gebouw was in gebruik als kantoor, het linkerdeel als woning. Als achtjarige verhuisde Laan met zijn ouders naar Bloemendaal.” (Foto Google Streetview)
Joh. C. Kievit
C. Joh. Kieviet, de schrijver van Dik Trom (1858, Hoofddorp – 1931, Wassenaar) woonde aan wat nu de Vaartkade 20 is, in zijn tijd was het de Botenmakersstraat 141. Hij woonde in Zaandam tussen 1910 en 1917 en schreef ruim 50 jeugdboeken. Ook woonde hij aan de Oostzijde 50 maar dat huis is er niet meer.
Willem van Doorn
Als docent aan de HBS werd hij Mr. Yes genoemd. Geboren in 1875 in Arnhem en in 1959 in De Bilt overleden. Tijdens zijn leraarschap (1903-1939) woonde hij aan de Botenmakersstraat 133 in Zaandam. Van Doorn was dichter en schreef ook jongensboeken.
Marijke Höweler
Marijke Höweler werd op 27 juli 1938 in Koog a/d Zaan geboren op de Anemoonstraat 32 (rechts op de foto van Google Streetview) als enige dochter van Jan van Dalen en Alida Poelije (bron: 101 Vrouwen in de geschiedenis Van Koog-Zaandijk, door Diana van den Berg, uitgave: Hist. Ver. Koog-Zaandijk), met dank aan Jan Leguijt (zie reacties). Ze overleed in 2006 in Amsterdam.
Nicolaas Matsier
Eigenlijk zouden er alleen maar dode schrijvers op de kaart moeten, maar met Matsier spelen we een beetje vals, geboren in 1945 in Krommenie (Weverstraat 68, middelste huis op de foto van Google Streetview) en nog springlevend. Het is het pseudoniem van Tjit Reinsma, zijn bekendste werk: roman ‘Gesloten huis’, Matsier verhuisde al snel naar Den Haag.
Gesloopt
Alle huizen waarin Carry van Bruggen & Jacob Israel de Haan woonden in Zaandam zijn gesloopt: Spoorstraat 365, Hoogendijk 102, Dampad 38 en Dampad 66.
Cor Bruijn, auteur van Sil de Strandjutter, werd in 1883 in Wormerveer geboren en overleed in 1978 in Hilversum. Hij woonde aan het Noordeinde 64, dat pand is inmiddels gesloopt.
Ook het huis waarin Alida Christina Veen-Brons (1878 – 1955) woonde, Provincialeweg 142 (Zaandam) is verdwenen. Alida was een feministische schrijfster (met als pseudoniem Famke).
Gezocht
- Rie Warmerdam (1920, Zaandam – 2009), schrijfster van jeugdboeken (Engelientje) en thrillers, waar?
- Jos van Manen Pieters werd in 1930 in Zaandam geboren (maar waar?), ze overleed in 2015 in Ede. Bekend van haar christelijke familieromans, bekendste serie: Tuinfluitertrilogie.
- Waar woonde Aart Romijn (1907, Zaandam – 1996, Amsterdam), schrijver van jeugdboeken
- Gerrit Pekelharing werd in 1820 in Zaandijk geboren en overleed daar in 1900 (Zaandijk), hij was een ‘volksdichter en -schrijver’.
De vader van Jos van Manen Pieters was boekhouder bij de gasfabriek van Zaandam en woonde in bij zijn vader (die gasfitter was) op Wortelenpad 1, op een steenworp van de fabriek. Ik weet het niet zeker, maar ik vermoed dat de schrijfster ook daar is geboren, als Sientje Pieters, en dat het jonge gezin mede om de drukte in het kleine huis al snel verhuisde naar Ede, waar vader boekhouder en later zelfs directeur van de plaatselijke gasfabriek werd. Als iemand hier zekerheid over kan geven, houd ik me aanbevolen.
Speciaal voor Hans, mijn inmiddels stokoude interview met Jos van Manen Pieters (aan wie ik bij mijn weten helaas niet vroeg op welk Zaandams adres ze ter wereld kwam): https://eriksgaap.wordpress.com/2015/02/03/de-schrijfster-van-vijf-miljoen/
Die twee voegen we toe in de volgende versie!
Ruurd Feenstra (1904-1974) die, onder heel veel meer, voor uitgeverij Kluitman jeugdboekenseries schreef over zowel het verleden (Jonker Willem) als de toekomst (De Discus), woonde aan de Burgemeester Schaapstraat 71 te Krommenie.
Moet de werkelijke naam van Matsier niet Reitsma zijn, in plaats van Reinsma?
Vrijwel overal waar we zoeken vinden we Reinsma...
Marijke Höweler-van Dalen is geboren op 27-07-1938 op de Anemoomstraat 32 op de Koog. Zij was de enige dochter van het echtpaar Jan van Dalen en Alida Poelije. Bron: 101 Vrouwen in de geschiedenis Van Koog-Zaandijk, door Diana van den Berg, uitgave: Hist. Ver. Koog-Zaandijk
Dank, die zetten we op de kaart!
Carry van Bruggen & Jacob Israel de Haan, moet dat niet Stationstraat 365 zijn>?
Dank, we vullen het aan.
Marijke Höweler woonde, dacht ik, in de Stationstraat in Koog aan de Zaan, pand nu gesloopt, is nu terrein Cacao de Zaan.
Dick Laan werd inderdaad, in 1894, geboren op de Zaanweg 22-23. Het rechtergedeelte van het gebouw was in gebruik als kantoor, het linkerdeel als woning. Als achtjarige verhuisde Laan met zijn ouders naar Bloemendaal.
Fascinerend, dat eerste adres van Jacob Israel de Haan: Spoorstraat 365. Hoe kwam een huis in de voorloper van de toch niet zo overdreven lange Stationsstraat aan een dergelijk hoog huisnummer?