De Heiligeweg 7 in Krommenie, minimaal 385 jaar oud moet het Zaanse huisje zijn. Ondanks deze zeer respectabele leeftijd zal het huis waarschijnlijk niet aan de sloopkogel ontkomen. Er zijn namelijk bouwplannen, waarvoor het pand moet wijken. Heiligeweg 7 is geen monument. Bovendien bevatte de laatste vergunningsaanvraag geen cultuurhistorische toets.

Maar in 2023 is er ook een vergunning aangevraagd voor de bouw op deze locatie, en wat blijkt? Toen is er wél een cultuurhistorische toets uitgevoerd, en die spreekt boekdelen. Nieuwbouw is een ‘verarming’ waarbij het historisch karakter van dat stukje Krommenie wordt aangetast.

De aanvraag in 2023 werd afgekeurd vanwege onder andere een ‘zeer beperkte hoogteoverschrijding’. Hierdoor moest er een dus een nieuw plan komen voor de bouw van appartementen op de plek waar nu het, met alle respect natuurlijk, hoogbejaarde huis van bijna vierhonderd jaar oud staat. Uit het stedenbouwkundig advies uit 2023 blijkt dat het toen om acht appartementen ging, met de nieuwe plannen is dit afgeschaald naar vijf stuks.

Onder de afbeelding gaat het artikel door.

Ondanks de ‘zeer beperkte hoogteoverschrijding’ is er uitgebreid advies gegeven waarom het bouwplan in 2023 ‘niet wenselijk’ was. Het Team Erfgoed stelt hierin dat:

‘De bebouwing zich in maat en schaal meer moet voegen bij het historische lint. De bebouwing bevindt zich nabij een kruispunt van het historische lint. De plek aan één van de belangrijkste paden van Krommenie verdient veel aandacht. Met het plan is onvoldoende rekening gehouden met de cultuurhistorische waarden van de bestaande bebouwing en de plek.’

Vanuit deze stelling beveelt Erfgoed aan om de historische bebouwing te koesteren, omdat nieuwbouw in veel gevallen voor achteruitgang van de kwaliteit van de bebouwing zou hebben gezorgd, een ‘verarming’ volgens hen. Volgens Team Erfgoed zou seriematige nieuwbouw de kleine schaal van het individuele erf verstoren. Dit zou volgens hen leidden tot verlies van het historische karakter, de verscheidenheid en de kleine schaal van historische bebouwing.

Bestuurlijk onbehoorlijk

Het bestaan van de aanvraag in 2023 kwam aan het licht naar aanleiding van technische vragen van Democratisch Zaanstad-raadslid Juliëtte Rot. Naar aanleiding van een artikel op De Orkaan stelde ze vragen aan Zaanstad. Zo vroeg ze ook welke middelen de gemeente heeft om de sloop te voorkomen. Het antwoord: de gemeente heeft geen concrete middelen, omdat het geen monument is. Om het pand via een spoedprocedure alsnog een monument te maken ziet Zaanstad niet zitten, dat zou volgens hen ‘bestuurlijk onbehoorlijk’ zijn.

Wel heeft de gemeente tegenover De Orkaan aangegeven het ‘jammer’ te vinden als het pand verdwijnt en dat ze met de eigenaar in gesprek gaan om te kijken wat de mogelijkheden zijn. Tegenover Rot liet het college weten dat dit de eigenaar mogelijk kan ‘inspireren’ om het karakter van het pand te behouden in de nieuwe ontwikkeling.

Dat laatste lijkt vooral wensdenken, dan zou de eigenaar namelijk weer een nieuwe vergunning moeten aanvragen, en dan zou daar best eens wel weer een cultuurhistorische toets bij kunnen zitten.

Door: Rick Nieborg, info: beantwoording van vragen Juliëtte Rot, Stedenbouwkundig advies (Zaanstad) & eerder nieuws op De Orkaan, foto: Michel Schermer.