Woensdag 16 maart is de echte verkiezingsdag. Maar ook vandaag en morgen kan in alle drie de Zaangemeenten in een beperkt aantal stembureau gestemd worden.
We danken deze spreiding aan corona, ook bij de Tweede Kamerverkiezingen in 2021 kon op drie dagen worden gestemd. Toen was het zelfs mogelijk per post te stemmen. Die optie is er nu niet.
Waar stemmen?
- Zaanstad: alle locaties zijn hier te vinden (op 14 en 15 maart kan er op 11 plekken gestemd worden, op de 16e op 78 plekken
- Oostzaan: in het Gemeentehuis / Kunstgreep en de gemeentewerf aan Skoon 1 (Drive-through) op 14 en 15, en op 5 locaties op de 16e. Hier staan ze.
- Wormerland: hier alle locaties (4 op de 14e en 15e, 9 op de 16e)
Zaanstad heeft de website Verkiezing in Beeld waar alle stembureaus met locatie (en bijzonderheden) op een kaartje zijn te zien. Ook is te zien hoe druk het op een stembureau is.
Woensdag 16 maart: uitslagen, gemeentehuis
- Zaanstad, vanaf 21.30 uur
- Oostzaan, vanaf 22:00
- Wormerland, vanaf 21:00
DE verkiezingsdag. Woensdag is en blijft voor mij toch de verkiezingsdag. Vrijwel altijd mooi weer en ’s avonds stemmen tellen. In de wet staat dat dat tellen openbaar is terwijl de stembureauleden tellen. Nu dat ging in Oostzaan in het stembureau Zonnedauwschool in de jaren zeventig en tachtig wel anders! Als de deuren vlak na het tijdsein weer geopend werden en de bus werd omgekeerd stortten een tiental toeschouwers zich op de stapel biljetten en werd met het tellen begonnen. Meestal was de uitslag binnen drie kwartier bekend. Niet de officiele maar voor 99,9 % . Op andere stembureaus gebeurde dat ook en via koeriers werden deze officieuze uitslagen naar een centraal persoon gebracht. De officieuze totalen waren op dat moment al reden tot vreugde of droefenis en dat moest gevierd worden in de Greep. Meestal was er ook nog Europacup en werd het al snel gezellig vol. Hoe het ontstaan is weet niemand meer naar op een gegeven moment ging het gerucht dat tot dat de burgemeester de officiele uitslag bekend maakte de drank door de gemeente zou worden betaald. Ja, toen 16 jaar terug de uitslag pas de volgende dag bekend kon worden gemaakt was deze traditie in een klap voorbij. Zo veranderde er wel meer. In 1990 werden de politieke bordjes in Oostzaan verhangen en werd de bezetting van de stembureaus anders. Veel nieuwkomers kenden de regels niet en zo was er een voorzitter die meende het stembureau te moeten ontruimen tijdens het tellen van de stemmen. Uiteraard onder luid protest van de oude rotten die de goedeman er van wisten te overtuigen dat de telling openbaar was. Maar mee helpen, daar begon de voorzitter niet aan. Het waren echt feestjes in de jaren zeventig en tachtig. Hoe anders is het nu. Na een aantal jaren afwezigheid toog ik zes jaar terug ’s avonds naar de Kunstgreep in de hoopvolle verwachting op een gezellige avond vol herleefde nostalgie. Helaas, discussieren met slechts een andere aanwezige die alleen was gekomen in het kader van een date is niet echt leuk. De Europacup werd niet gespeeld en de uitslag liet op zich wachten. En het was ook nog gaan regenen…… Zo meteen ga ik stemmen. Per auto. Er is een drive-in stembureau in ons mooie dorp en daar wil ik ook wel eens kennis mee maken. En niet met gevouwen handen en bijna smekend zoals gister een heer op de TV tot uw stembusgang opriep maar in gewoon nuchter Oostzaans: Ga stemme man, je hebbe er recht op en het is nog gratis ook! Ik wens alle lezers goede verkiezingen toe!
Kom je nu een stembureau binnen en je denkt aan de verkiezingen uit de jaren tachtig en negentig is er wel het nodige veranderd. De stemhokjes zijn nu zo geplaatst dat uit de lichaamshouding niet meer af te leiden valt waar de kiezer zich mee bezig houdt, zoals het geven van een uitgebreid commentaar met het rode potlood. Kon je altijd bij het tellen zeggen wie de scribent van het epistel was. Terwijl de kiezer toch gewoon door een vakje in te kleuren zijn al dan niet aanwezige ongenoegen kenbaar had kunnen maken. Ook het gezellig samenzijn van echtelieden in het hokje behoort tot het verleden. Wat nog wel voorkomt zijn de discussies over handtekeningen op machtigingen. Ooit werd ik geconfronteerd met een kiezer zonder getekende volmacht. Ik kon en mocht geen tweede biljet afgeven. Jammer, want daarna weigerde hij ook zijn eigen stem uit te brengen. En je had altijd kiezers die precies om een minuut voor sluiting kwamen. De voorzitters hanteerden een ijzeren wet: Het tijdsein op de radio. Na de derde piep ging de deur op slot en werd vlak daarna weer geopend. Kiezers die voor de derde pieptoon in het bureau aanwezig waren mochten hun stem nog uitbrengen. En daarna begon het feestje van het tellen van de stemmen. Daarover morgen meer in de laatste anekdote.
In Oostzaan was in de stembureaus waar ik of dienst deed of als geinteresseerde aanwezig was altijd wel wat te beleven. En voor een in zowel politiek als in het weer geinteresseerde: Het was vrijwel altijd mooi weer. Ook dit jaar komt het weer uit. Goed, die kou van vorig jaar vergeten we dus even. Verder heerst er op stembureaus de ijzeren regel dat het qua aantallen MOET kloppen. Groot was de paniek toen een lid van het stembureau zag dat een in die tijd bekende Oostzaner er met zijn stembiljet van door ging. Gelukkig kon hij bij de deur worden aangehouden en ervan worden overtuigd om zijn biljet alsnog in de bus te doen. De voorzitter van het bureau zag er van af om proces verbaal op te maken. In veel stenbureaus waren de hokjes zo opgesteld dat je als stembureaulid achter in de hokjes keek. In die jaren stemde vrijwel iedereen PvdA of CPN. Lijst een of lijst twee dus. Een Oostzaner had altijd enorme politieke discussies met zijn buurman en verkondigde dat hij als overtuigd PvdA ’ nu op de kandidaat van Gemeentebelangen stemmen. Die partij deed in 1978 voor de eerste keer mee. Tijdens de gang naar het hokje draaide hij zijn biljet op de kop zodat de PvdA nu rechtsonder stond. De buurman, tevens lid van het stembureau en PvdA’er stelde tot zijn verbijstering vast dat buurman naar rechtsonder boog om het biljet in te vullen. Het ging daarna een tijdje niet goed tussen die twee……. Morgen weer een anekdootetje, de verkiezingen duren lang dit keer……