In de nieuwe plannen voor het Hembrugterrein wordt meer de in de hoogte gebouwd dan aanvankelijk de bedoeling was. Er zijn nu woontorens van zo’n 45 meter gepland terwijl de uiterste grens aanvankelijk 30 meter was.
Ook het aantal woningen dat op het terrein moet komen, is aangepast. Ging het in eerst instantie om zo’n 1.000 woningen, nu wordt gesproken over 1.100.
De nieuwe hoogten worden niet exact genoemd maar aan het aantal bouwlagen (maximaal 15) is te zien dat bij een gemiddelde verdiepingshoogte van 3 meter het gaat om maximaal 45 meter.
Op 11 plekken in het nieuwe plan is sprake van ‘hoogte accenten’ zoals dat wordt genoemd: “Toevoeging van diversiteit aan hoogtes en een nieuwe laag van hoogte accenten”, maar de “hoogteaccenten zijn incidenteel, niet geclusterd, en zowel in noorden als zuiden van het terrein”.
Eén van de omwonenden reageerde geschrokken:
“De bewoners van van Havenstraat 90-102 zijn nu echt de pineut. Waar in 2016 nog sprake was van hoogbouw tot 15 meter, krijgen we nu een reeks torenflats als uitzicht. Mag dat zomaar?”
Of het mag valt nog te bezien, maar de afspraken waren inderdaad anders.
Gebiedspaspoorten
Wethouder Wessel Breunesse schrijft op 19 september aan de raad over het nieuwe Masterplan:
“Dit plan schetst een totaalbeeld voor het gehele terrein en is gebaseerd op de eerder door de raad vastgestelde kaders voor het Hembrugterrein.”
Die ‘vastgestelde kaders’ bestaan onder meer uit de ‘gebiedspaspoorten’ uit 2016. Daarin heeft Zaanstad harde eisen neergelegd over de bouwhoogte.
‘De reguliere bouwhoogte bedraagt op het terrein veelal 12 tot 15 meter en een bouwhoogte tot 30 meter is slechts in het gebied toegestaan waarin hoogteaccenten kunnen worden gebouwd.”
Die 30 meter is dus in het nieuwe plan 45 meter geworden. In de brief van Breunesse is daar niets over te vinden, in tegendeel, daaruit is slechts af te leiden dat de oorspronkelijke grenzen gehandhaafd blijven. Een woordvoerder van de wethouder laat weten dat het concept-masterplan inderdaad is gebaseerd op de eerder door de raad vastgestelde kaders, maar de ontwikkelaar wil daarvan afwijken:
“In het concept-masterplan legt de ontwikkelaar de wens voor om op een beperkt aantal plekken af te wijken van de hoogtes die eerder in de gebiedspaspoorten werden genoemd.”
Waarom dat niet in de brief aan de raad is duidelijk gemaakt, wordt niet uitgelegd. Maar, zo benadrukt de woordvoerder, “het gaat dan om een beperkt aantal plekken waar zichtlijn over het bos extra woonkwaliteit opleveren.”
(Dus als je fijn over de bomen kan kijken uit je penthouse mag er hoger gebouwd worden.)
Ook bewoners hebben tijdens de inspraak nadrukkelijk aangedrongen om beperking van de bouwhoogte. Zij mogen nu opnieuw ‘meepraten’ (digitaal) en een enquête invullen.
1.100 woningen
In de eerste plannen was sprake van 500 woningen, dat is later verhoogd naar 1.000. In het nieuwe Masterplan staat dat “de ontwikkelopgave is om circa 1.100 nieuwbouwwoningen toe te voegen aan het Hembrugterrein.” Wie die ‘ontwikkelopgave’ heeft geformuleerd wordt niet genoemd.
Dat is slechts een detail volgens de woordvoerder van wethouder Breunesse, de huizen worden gewoon kleiner:
“Het aantal vierkante meters dat gepland is voor woningbouw, is in alle kaders en plannen hetzelfde gebleven, namelijk 120.000 vierkante meter*. Hoe deze vierkante meters worden ingezet en dus over hoeveel woningen is altijd afhankelijk geweest van de inrichting van het gebied en het type woningen dat gebouwd gaat worden waarbij diversiteit in het aanbod van woningen het belangrijkste uitgangspunt blijft.”
* Als er op een zelfde oppervlak gebouwd wordt maar aanzienlijk hoger (behalve de woontorens van 45 meter zijn er ook ‘slanke torens’ van 30 meter hoog en blokken van 18 tot ruim 20 meter gepland) worden huizen uiteraard niet navenant kleiner.
Kaalslag
De gemeenteraad moet nog over het definitieve Masterplan beslissen. Jaap Keijser van de POV, die eerder vragen over de bomenkap op het terrein stelde, heeft het gedetailleerde masterplan ‘met stijgende verbazing’ gelezen:
“De kaders van de raad waren duidelijk, maximale bouwhoogte van 30 meter en 1000 woningen. Ik houd ook mijn hart vast als ik lees dat er nog een aantal bomen gekapt gaan worden. Er heeft al een volledige kaalslag plaatsgevonden op dit terrein. Het ‘kleibos’ is een in Europa uniek stukje natuur, dit zou onaangetast blijven. Ik vrees dat we ook hier ons niet aan afspraken houden.”
In de raadsinformatiebrief (RIB) staat volgens Keijser duidelijk dat het om door de raad vastgestelde kaders gaat: “afwijken hoort daar volgens mij niet bij.”
Bronnen: Masterplan Hembrugterrein, Omgevingsplan Hembrug e.o., Raadsinformatiebrief 18 september, contact met omwonenden, woordvoerder wethouder Breunesse, Jaap Keijser (POV), eerdere artikelen op De Orkaan. Afbeeldingen uit Masterplan en van Google Earth.
Ja, er moeten woningen gebouwd worden en dat kan ook, ja ook flats. Maar of dat woontorens van 45 meter of misschien wel hoger moeten worden ? Hoe komt het toch dat volgens bepaalde statistieken zoveel mensen depressies hebben, dat de wachtlijsten bij de jeugdzorg steeds langer worden ? De menselijke maat bestaat wel maar komt zo te lezen en te zien in de verdrukking.
Vooruitgang is belangrijk, en wonen is belangrijk. Maar het hele karakter van het Hembrugterrein is aan het verdwijnen. Het is nu al heel anders dan een paar jaar geleden, met geasfalteerde wegen en straatnaamborden en parkeerplaatsen. Lang niet meer zo spannend als eerst. Maar er is nu nog veel ontgonnen en authentiek, met leuke initiatieven. En dat blijkt een publiekstrekker, ook voor buiten de regio. Volgens de nieuwste plannen blijft daar niet zo veel van over. En die achterlijk hoge torens? Het wordt helaas een soort woonwijk.
Gemiste kans...je zou iets echt moois kunnen bouwen in Zaanse pakhuis stijl, die aansluit bij de bouwstijl van het Hembrugterrein.(denk bijvoorbeeld aan de Boon flats aan de Zaan). Geen kitsch, maar een moderne versie, die versmelt met wat er al is. En dan bedoel ik geen architectonische egotrip bovenop een Tetrixgebouw. Juist het bos en het wilde groen behouden, het heeft natuurwaarde en geeft fijn ommetje met hond en kinderwagen. Aan de Noordzeekanaalkant ligt een kaal terrein om ontwikkeling te smeken (parkeerterrein kan parkeerkelder worden). Het karakter van het oude terrein zou je juist zoveel mogelijk intact moeten houden. Bestaat er in Zaanstad niet al een convenant waarmee huizenkopers kunnen aangeven dat ze binnen bepaalde grenzen akkoord gaan met enige hinder van industriële activiteiten? Daar is ooit over gesproken. Maak er alstublieft geen IJburg of Almere van. Dat is al bedacht. En geef Zaankanters voorrang bij de verkoop en huur.
Zijn er tegen de bouwplannen op het hembrugterrein niet stapels bezwaren en zienswijzen vanuit het Amsterdamse westelijk havengebied gekomen? Ik vroeg mij af of die nog een rol (gaan) spelen bij de uitvoering van deze vernieuwde plannen.
De havenbedrijven hebben voorgesteld om de woningen te verplaatsen naar het noordelijke deel van het terrein, zodat hun bedrijfsvoering niet aangetast wordt. Het gevolg is dat er 3/4 van het totale bruto vloeroppervlak geplaatst wordt in het noordelijke deel. In het oorspronkelijke kader zijn er maar 2 spetterplekken van 30 meter gepland: op het Tetrix gebouw en op de kop bij de kruising Havenstraat en Noordzeekanaal. Achter de huizen Havenstraat 90 t/m 101 was de maximale hoogte 15 meter en naast/achter Havenstraat 102 en 103 was de maximale hoogte 10 meter. Er is veel te doen geweest over de hoogteaccenten met bewoners in het vorige plan. Nu heeft men daar dus maling aan. Het valt mij op dat er veel wordt afgeweken van bestemmingsplannen in het algemeen. De visie op een gebied wordt soms zo overboord gegooid.