Op 19 april 2025 is Dick Kerssens overleden. Met zijn overlijden verliest de Zaanstreek een van haar bewaarders: een man die zich onvermoeibaar inzette om het verleden van deze regio levend te houden – in boeken, artikelen, toneelstukken, tekeningen en tentoonstellingen. Hij werd 88 jaar.

Dick werd geboren op 2 januari 1937 in Wormerveer, aan de Dubbele Buurt. Kort daarna verhuisde het gezin naar de Celebesstraat, waar hij opgroeide te midden van de dreiging van oorlog. Op slechts zevenjarige leeftijd maakte hij een aangrijpende gebeurtenis mee: op 17 december 1944 zag hij een vrachtwagen met gevangenen voorbijrijden. Later die dag hoorde hij dat deze mannen bij het pakhuis ‘de Rooie Duit’ waren gefusilleerd, als vergelding voor de sabotage van een schip geladen met materiaal uit de papierfabriek Van Gelder. 

Deze dramatische ervaring maakte diepe indruk en voedde zijn overtuiging dat herdenken noodzakelijk blijft: ‘We moeten blijven herinneren dat er altijd mensen zijn geweest die hun leven hebben gegeven voor onze vrijheid,’ sprak hij voor de camera van Monumenten Spreken. 

Diezelfde toewijding aan herinneren en begrijpen vond zijn weg naar het papier. Wat begon met een fascinatie voor zijn eigen familiegeschiedenis, groeide uit tot een indrukwekkend oeuvre aan historische en genealogische publicaties. Zijn eerste boek, Beurt om Beurt, over de familie Smit, verscheen in 1982. Daarna volgden talloze werken: De Zaanse kroniek der jaargetijden, het Zaans Namen Lexicon, en Van Vleethuis tot Parochiekerk, om slechts enkele titels te noemen. Samen met Henk Heijnen schreef hij onlangs nog Het Blauwe Pad, dat genomineerd werd voor de Bredenhofprijs.

Dick was autodidact, maar zijn kennis reikte verder dan menig academicus. Na een carrière als typograaf en drukker begon hij op latere leeftijd aan een avondopleiding MAVO, zodat hij in 1976 kon beginnen bij de gemeente Zaanstad, waar hij werkte aan het ordenen van gemeentearchieven. Zelfs na zijn vervroegd pensioen in 1995 bleef hij bijna dagelijks te vinden in het archief, nu voor zijn eigen onderzoek. Hij dook in eeuwenoude boeken, notarissenarchieven en transportregisters, altijd op zoek naar de verhalen achter namen, straten en buurtschappen.

Het Kalf, waar hij met zijn vrouw Rie Knots sinds 1960 woonde, werd zijn tweede thuis. Zijn liefde voor dit katholieke buurtschap bleek uit zijn gedetailleerde publicaties over de geschiedenis van ’t Kalf en Haaldersbroek, zijn betrokkenheid bij het 350-jarig jubileum van de parochie – waarvoor hij een toneelstuk schreef én een tentoonstelling samenstelde – en uit de vele exposities en gesprekken die hij voerde over de geschiedenis van zijn buurt.

Dick was een creatieve duizendpoot: schrijver, tekenaar, verzamelaar van postzegels en kroniekschrijver van het weer. Zijn historische weerartikelen verschenen jarenlang in De Typhoon. Hij hield van verzamelen, uitpluizen, ordenen – maar bovenal van delen. Delen van kennis, verhalen, herinneringen. Zijn huis was een schatkamer vol boeken, tekeningen, foto’s en opgravingen uit de sloten van het Kalf, elk met een verhaal.

Hij was geliefd in de buurt, een bekende verschijning. Altijd in voor een praatje, altijd bereid om zijn kennis te delen, altijd met een bescheiden glimlach. Hij was echtgenoot van Rie, vader van Cora, Marjan en Susan, opa, vriend, buurtgenoot en wandelende encyclopedie voor iedereen die ervoor openstond. 

Vandaag, vrijdag 25 april wordt er afscheid van Dick genomen om 10.00 uur in het crematorium van Zaanstad. 

Wij herdenken een man die een groef heeft toegevoegd aan het geheugen van de Zaanstreek, een bruggenbouwer tussen generaties en tijden en een bewaarder van verhalen.

Door: Merel Kan met informatie van de familie, van De Zuidkanter, van Monumenten Spreken, van het Gemeentearchief van Zaanstad en natuurlijk de Zaanwiki