Vanaf 1 mei 2025 is Zaanstad officieel eigenaar en beheerder van de struikelstenen in de gemeente geworden. Het gaat in totaal om 177 stenen, geplaatst ter nagedachtenis aan de Zaanse Joden die tijdens de Tweede Wereldoorlog zijn omgekomen. De stenen liggen bij het laatste adres waar zij in vrijheid gewoond hebben.
Als beheerder zorgt de gemeente er bijvoorbeeld voor dat de stenen na werkzaamheden op de juiste plek worden teruggeplaatst. Of de gemeente de stenen ook zelf gaat poetsen weten wij niet, maar onze lezers doen dat in ieder geval wel.
Struikelstenen oppoetsen
Betrokken buurtbewoners nemen een doek, een beetje koperpoets en ketchup om de struikelstenen weer te laten glanzen. Simone Ronchetti is één van struikelstenen poetsers, die vorig jaar een uitlegfilmpje heeft gemaakt over hoe je de struikelstenen écht schoon krijgt. En sinds de stenen af en toe wel een poetsbeurt kunnen gebruiken, kun je via de link hieronder zien waar de struikelstenen precies te vinden zijn in de buurt.
Op deze kaart kun je de struikelstenen vinden.
Onder het filmpje vertellen wij nog meer.
Familie Eisendrath
Een voorbeeld van een Zaanse familie die is omgekomen in de Tweede Wereldoorlog waar struikelstenen voor zijn neergelegd, is de familie Eisendrath. Zeven gezinsleden zijn gedeporteerd en vervolgens vermoord. Geen van hen keerde terug. Francine Buntsma heeft de struikelstenen ter ere aan de familie weer opgepoetst. Nu liggen de stenen er weer glimmend bij (zie foto boven), klaar om over gestruikeld te worden en vervolgens herdacht te worden.
En zolang we de struikelstenen blijven poetsen en artikelen erover lezen, blijven we deze Zaanse slachtoffers herinneren en herdenken.
Door Mylou Kleij. Foto boven: Francine Buntsma. Video: Archief Orkaan. Informatie over de overdracht van de stenen komt uit een persbericht van Zaanstad.
Alle waardering voor het feit van herdenken. Maar is er geen beter woord te verzinnen voor “ struikelsteen “? Gezien de vele losliggende tegels in Zaanstad vind ik dit nou niet zo’n beste associatie.
Als je de betekenis van het woord struikelsteen niet kent ben je geen knip voor de neus waard.
Het is letterlijk de bedoeling dat je over de stenen struikelt, zodat je aandacht onmiddellijk naar de bewuste slachtoffers gaat. Op die manier wordt er voor gezorgd dat de slachtoffers nooit vergeten zullen worden.
Het is een letterlijke vertaling van het Duitse Stolpersteine.
https://nl.wikipedia.org/wiki/Stolpersteine
Oh dan is het goed.
Goed nieuws!
Kleine correctie op het bovenstaande: Bernard Eisendrath is niet 'gedeporteerd en vervolgens vermoord'. Hij heeft zichzelf in Amsterdam het leven benomen, in een vergeefse poging om op die manier zijn gezin te redden.
Prachtig overigens dat Francine Buntsma de stenen weer heeft laten glanzen.