Voor het eerst in zijn dertigjarige geschiedenis vindt het befaamde Jan Pasveerconcours niet plaats in het gebouw van Fluxus aan de Westzijde in Zaandam. Dit jaar wordt het concours, dat voor de 25e keer de naam van oud-directeur Jan Pasveer draagt, georganiseerd door de Stichting Muziekschool Zaanstad en verhuist het naar een nieuwe, opvallende locatie: De Doofpot van het Apostolisch Genootschap aan de Oostzijde.

Een duidelijk signaal: hoewel het concours al jaren hét vlaggenschip is van het Zaanse muziekonderwijs, en tot nu toe altijd door Fluxus werd gefaciliteerd, kiest de Stichting Muziekschool nu voor zelfstandigheid – letterlijk en figuurlijk.

Onvrede

De verhuizing van het Jan Pasveer Concours is niet zomaar een praktische verschuiving, maar het gevolg van een diepgaand conflict tussen de Stichting Muziekschool Zaanstad en cultuurkoepel Fluxus. Al jaren rommelt het tussen de partijen. Muziekdocenten klagen over te veel bemoeienis, te weinig ruimte, verhoogde huren en onvrede over het beleid van Fluxus.

Eind 2024 strandde een poging van Zaanstad om met een ‘interventieplan’ de boel te lijmen. Dat plan voorzag in een tijdelijke scheiding: de Muziekschool zou de inhoudelijke activiteiten op zich nemen, Fluxus het beheer van het gebouw. Maar volgens het bestuur van de Muziekschool loste dat niets op: 

‘De voortdurende confrontatie blijft bestaan zolang Fluxus de regie houdt over het pand aan de Westzijde.’

Drie jubilea

De organisatie viert dit jaar drie jubilea: het is de 30e editie van het concours, de 25e keer onder de naam van Jan Pasveer, en de 20e keer met Paul Waerts als voorzitter.

Stichting de Muziekschool laat in haar persbericht weten trots te zijn op dit concours. Het is uitgegroeid tot een ‘onmisbaar instituut binnen de Zaanse muziekgemeenschap’ en ‘een broedplaats voor talent, motivatie en verbinding’. Het feit dat het nu zonder Flxus wordt georganiseerd, wordt niet expliciet benadrukt, maar de boodschap is helder: de Muziekschool doet het zelf.

Zelfstandigheid

De toekomst van het muziekonderwijs in Zaanstad hangt aan een zijden draad. In juli presenteert de gemeente de uitkomst van het visietraject dat duidelijk moet maken welke rol Fluxus de komende jaren gaat spelen. De Stichting Muziekschool Zaanstad hoopt op een scenario waarin ze als zelfstandige organisatie verder kan. Los van Fluxus.

De Muziekschool stelt dat het met minder geld, beter onderwijs kan leveren, mits het de vrijheid krijgt.

Toekomst

In het Zaanstad Beraad van maart bleek echter hoe vaag de toekomstplannen rond Fluxus nog zijn. De gemeentelijke presentatie over het visietraject riep meer vragen op dan antwoorden. Er werd nauwelijks gerept over de positie van de Muziekschool, ondanks dat die juist de aanjager is van de discussie.

Volgens de gemeente leeft de wens tot autonomie vooral bij de Muziekschool, terwijl andere instellingen juist nauwer met Fluxus zouden willen samenwerken. Maar wie die andere instellingen zijn, bleef onduidelijk. Ook het ‘overzicht van gesprekspartners’ dat is beloofd, werd niet geleverd.

De gemeente lijkt vooral bezig met het herdefiniëren van de rol van Fluxus, zonder echt in te gaan op de fundamentele kritiek van de muziekdocenten.

De Muziekschool wil door, en wel zelfstandig. De gemeente weegt belangen af en aarzelt. Fluxus houdt voorlopig de sleutel van het gebouw aan de Westzijde in handen.

Maar dat het Jan Pasveer Concours dit jaar plaatsvindt aan in De Doofpot, op eigen initiatief en in een andere sfeer, is meer dan symboliek. Het is een keuze. 

Door: Merel Kan, bronnen: persbericht van Stichting de Muziekschool en eerdere berichtgeving van De Orkaan over de spanningen tussen FluXus en de muziekschool. Foto: Simone Ronchetti.