Timmermannen Bart Nieuwenhuijs en Giel Peetoom restaureren Zaans erfgoed, zoals huizen en molens:
‘Het verschil met reguliere bouwbedrijven is dat wij het oorspronkelijke ontwerp van gebouwen zo goed mogelijk proberen na te maken.’
De Zaanstreek wordt ook wel het oudste industriegebied van Europa genoemd. De regio bruist van de bedrijvigheid; van wereldberoemde Zaanse iconen tot lokale ondernemingen. In deze rubriek delen Zaankanters met bijzondere beroepen hun verhaal.
De Zaanse bouwstijl is uniek voor de streek. Deze stijl is historisch gegroeid door de overvloed aan hout vanwege de scheepsbouw.
‘Schepen werden gemaakt van stevig eikenhout, afkomstig uit Duitsland, Polen en Rusland. Het hout kwam aan op vlotten – gemaakt van het lichtere en relatief goedkope naaldhout. Timmerlieden uit de Zaanstreek gebruikten het naaldhoutafval om kerken, molens en huizen van te maken,’ legt Bart uit.
Jongensdroom
Bart zijn passie voor Zaanse houtbouw wordt geboren op de modelbouwvereniging waar hij lid van is. ‘Daar kwam ik met molens in aanraking. Molens zijn een soort magneet voor kinderen,’ zegt hij glimlachend.
‘Molens werken met bizarre technieken die al honderden jaren geleden zijn bedacht. Ondanks de moderne wereld met ingewikkelde computers en enorme flats zijn toeristen nog steeds verbijsterd over de werking van een molen.’
Met glimmende ogen vertelt Bart over zijn jongensdroom om ooit zelf aan molens te kunnen timmeren. Die droom is uitgekomen met het restauratiebedrijf Nieuwenhuijs & Peetoom dat hij samen met zijn compagnon Giel is begonnen in 2022. De twee kennen elkaar via de modelbouwvereniging.
Zaanse houtbouw
De chaotische Bart en de structurele Giel vullen elkaar goed aan. Met hun bedrijf restaureren ze oude houtbouw in de Zaanstreek. ‘De molenmarkt is erg klein. Daarom restaureren wij ook Zaanse huizen.’
‘Het leukste aan dit werk is dat je iets tastbaars maakt wat tientallen jaren blijft bestaan. Wij hebben een bruggetje op de Zaanse Schans getimmerd. Daar lopen dagelijks dertigduizend mensen overheen,’ vertelt Giel met een trotse glimlach.
‘Als ik over de Lagedijk fiets, kan ik wel zo’n vijftien panden aanwijzen die wij gerestaureerd hebben.’
Een opleiding tot restaurateur van oude Zaanse houtbouw bestaat niet. ‘Ik heb de opleiding bouwrestauratie gedaan, maar om thuis te raken in de oude Zaanse houtbouw moet je er helemaal gek op zijn. Om het oorspronkelijke werk zo goed mogelijk na te maken, zoek ik archiefbeelden door,’ vertelt Bart.
Moderne oplossingen en oude technieken
Giel vindt het leuk om innovatieve aanpassingen te bedenken, zoals isolatietechnieken en manieren om woningen comfortabeler te maken. ‘De woningen moeten worden aangepast aan de huidige tijd. De gasprijzen van tegenwoordig zijn zó bizar hoog.’ Hij wijst naar een bol raam in een oud, Zaans huis. ‘Dit is een historisch raam. Een glasproducent kan geïsoleerd glas maken met dezelfde antieke bolling.’
Naast het restaureren bouwen Bart en Giel ook nieuwe panden in de authentieke Zaanse bouwstijl. ‘Dan hebben we geen exact voorbeeld om na te maken, dus gebruiken we zoveel mogelijk oude technieken. Voor Napoleon werd er niet gemeten in centimeters. Daarom rekenen we de afmetingen van materialen om in voetmaten en duimsmaten.’
Administratie
Bart en Giel gebruiken alleen het type hout dat oorspronkelijk ook werd gebruikt bij de Zaanse houtbouw. Dat is niet zomaar verkrijgbaar, maar kan een levertijd van maanden of zelfs een jaar hebben. Dat maakt het plannen soms lastig.
Bart en Giel zijn gepassioneerde vakmannen. Het allerliefst zijn ze bezig met timmeren, maar bij een eigen onderneming komen ook andere zaken om de hoek kijken. ‘Naast een hoop administratiewerk en vergunningstrajecten moet ons eigen team van timmermannen worden aangestuurd. Er zijn ook andere vaklieden bij een restauratie betrokken.’
Na maandenlang keihard werken trekken Bart en Giel opgelucht de deur achter zich dicht. Het gevoel van blijdschap moet dan nog even bezinken.
‘Als ik alle stress en uitdagingen ben vergeten, vind ik het ontzettend leuk om ’s avonds langs een gerenoveerde woning te rijden. Dan zie ik licht branden in een pand dat jarenlang een ruïne was.’
Toekomstdroom
De Hemmes is een voormalig schiereiland in de Zaan dat bekendstond als moleneiland. Bart en Giel zijn onderdeel van de Stichting Hemmes Groep, die de cultuurhistorie van De Hemmes wil behouden door herinrichting met Zaanse molens, Zaanse panden en een antieke houtloods.
De mannen hopen een ambachtscentrum te realiseren op het schiereiland. ‘Onze droom is De Veldvlieger herbouwen. Deze antieke houtloods wordt nu bewaard in onze opslag. Daar willen wij ons bedrijf in vestigen, met daaraan vast een depot voor historisch bouwmateriaal of een lokale school voor restauratie.’
Door: Mila Lange. De vergelijkende afbeeldingen zijn aangeleverd.
Dank voor jullie betrokkenheid en reacties. We willen graag benadrukken dat de rubriek Zakelijk Zaans géén reclame is. Er wordt op geen enkele manier betaald voor een plek in de serie. Onze redactie kiest volledig onafhankelijk welke ondernemers of bedrijven we belichten.
Tips – zowel van lezers als van ondernemers zelf – zijn welkom, maar de uiteindelijke keuze ligt altijd bij ons.
Ook belangrijk om te vermelden: wij bieden géén ‘advertorials’ (reclame verpakt als artikel) aan.
Het doel van Zakelijk Zaans is om onze lezeres bijzondere, vaak creatieve of ambachtelijke Zaanse ondernemingen en ondernemers een podium te geven, en zo een breed en divers beeld van de Zaanstreek te laten zien.
Er staat in het stuk dat er geen "Een opleiding tot restaurateur van oude Zaanse houtbouw bestaat niet." is.
Dat klopt, bij de opleiding Technicus Hout en Restauratie is de Zaanse Houtbouw een onderdeel van het lesprogramma wat we onder het kopje streekgebonden stijlkenmerken geven. Net als de typische grachtenpanden in Amsterdam. Opleiden voor alleen Zaanse Houtbouw is te smal, in 2013 is er gesproken over het opstarten van de Zaanse Houtbouw Academie, bijna iedereen die te maken had met restauratie was op de introductieavond aanwezig bij Bouwmensen. Maar daarna viel het stil, tot 2022 de THR is gestart. Het in stand houden van het ambacht en ook verzamelen van vakkennis blijft een aandachtspunt. Het waarderen van een ambacht en het verschil laten zien met een reguliere opleiding of beroep kun je alleen door laten zien door jezelf te exposeren.
En ja het zou mooi zijn als we een ambachtencentrum op het Hemmes kunnen maken. Op landelijk gebied is er behoefte aan om zoeen plek te hebben aan de Westkant van het land. Een plek waar kennis en vakmanschap is, en waar je als particulier of bedrijf advies kan inwinnen over het behoud, verduurzamen of restauratie van je monument.
Grote vriend Bart ook politicus voor Rosa
Herhaaldelijk mopperen reageerders, zoals hier, op (zakelijke) berichten in de Orkaan over het misbruik maken van dit medium dmv. berichten die op gratis reclame lijken.
Om niet lang in discussie te hoeven gaan, heb ik AI gevraagd om het verschil eens uit te leggen, (alhoewel de redactie hierop al vaker zèlf heeft gereageerd):
Het zijn allemaal communicatieve manieren om interessante informatie te verspreiden. Maar de controle èn een eventuele betaling is verschillend:
- nieuwsberichten bevatten actuele en nieuwswaardige onderwerpen die een journalist, een redactie of via een persbureau kunnen worden ingekocht
- betaalde advertenties zijn berichten waarvan de adverteerder helemaal de inhoud bepaalt*
- persberichten van bedrijven of instanties zijn informaties die meestal door een journalist of
een redactie bewerkt of met meer recherchen aangevuld worden
- PR-artikelen zijn samen met de redactie afgestemd om meer diepte in een bericht te geven
- interviews worden 1:1 afgesproken tussen de geïnterviewde en de journalist/redactie. De
geïnterviewde kàn vooraf de tekst wel/niet autoriseren (goedkeuren)
*Bij pure advertenties staan altijd gegevens vermeld zoals telefoon, e-mail, postadres
Ondanks de 2 negatieve reacties boven aan vind ik dit een positief verhaal de Oorkaan waardig. Ik hoop dat de Oorkaan meer bedrijven die iets bijzonders maken aan de lezers van de Oorkaan voorstellen.
Leuk om te lezen, maar niet Orkaan-nieuws waardig. Dit is een verkapte reclame voor het commercieel bedrijf 'Nieuwenhuijs & Peetoom Timmerwerken'. De Orkaan zal vast een reden hebben dat juist dit bedrijf in het zonnetje wordt gezet, maar ik vind dat nieuws en reclame gescheiden moeten blijven.
Of is dit onderdeel van de reeks 'zakelijk Zaans' waarbij 'nieuws' geen andere rol speelt dan het spekken van de kas van De Orkaan?
Beste Sebastiaan,
Toen ik begon met mijn winkel Wol in de kast heeft De Orkaan ook een leuk stuk geschreven op mijn verzoek. Om zo de mensen te bereiken die geen social media gebruiken. Daar kreeg ik heel veel mensen op binnen. Het is belangrijk om nieuwe ondernemingen in het nieuws te brengen. In dit geval is het ook nog een heel interessant stuk, omdat het om het Zaanse erfgoed gaat. Heel goed van deze jonge mannen!
Dus soms mag nieuws en reclame wat mij betreft gewoon samen gaan. Daar help je elkaar toch mee? Hoe mooi is dat?
Maar ik geloof niet dat Bart en Giel hebben betaald voor deze advertentie. Zo is het altijd al geweest in de lokale kranten. Zij beginnen een nieuw bedrijf en hebben een verhaal te vertellen en gaan naar de Typhoon met dit verhaal en de Typhoon schrijft daar een stukje over. En de krant en de middenstander zijn hiermee beiden geholpen. Dat is geen wereldnieuws maar lokaal nieuws en goed om te weten voor iedereen die in Zaanstreek en Wormer wonen.
Dit is lokaal nieuws. Bart Nieuwenhuis en Giel Peetoom hebben dit slim aangepakt en hebben hier niks voor betaald. Ze zijn net begonnen en hebben geen geld voor advertenties. Een heel interessant verhaal.
Rare reactie die naar jaloezie ruikt.
Vaklui met passie zijn zo langzamerhand aan het uitsterven.
Vermoord door onkundige managers.
Werken voor aandeelhouders.
Nee hoor dit verhaal stimuleert om weer de handen uit de mouwen te steken.
Orkaan waardig
Leuk om te zien dat het hart en de passie om het zaans erfgoed te behouden van deze jongens op de juiste plek zit. Ik ken Bart nog uit mijn tijd bij de timmerclub in molen het pink te koog a/d zaan, dat zal zo een 40 jaar geleden zijn geweest. Mijn vader gaf toen timmerles en had samen met nog een iemand, ik ben zijn naam kwijt de leiding over ons de jeugd. Mooie tijd was dat.
Wat een mooi stuk om te lezen, en respect voor Bart en Giel wat ze allemaal maken en restaureren. ik dacht meteen weer aan mijn helaas overleden vader die scheepstimmerman en meubelmaker is geweest. Wat zijn hij met zijn ogen zag, dat maakte zijn handen. Een vakman net zoals Bart en Giel. Ik wens jullie nog heel veel succes voor de toekomst met jullie mooie bedrijf.
Mooi verhaal om "het traditionele Zaanse" in ere te willen en kùnnen houden.
Ik moest onlangs bouwdelen uit eind 1800 laten vervangen aan mijn huisje, maar de maten van tóen ... zijn niet meer op voorraad.
Klaarblijkelijk wordt op de Zaanse Schans helaas gesjoemeld bij reparaties aan het aanwezige vastgoed en de oorspronkelijke opzet van de vasthouden aan de Zaanse tradities met voeten getreden.
Voor een plezierpark maakt dat niet zoveel uit, maar noem het dan geen Zaansmuseum meer.
De heren hopen overigens dit jaar nog een gezamenlijke website "in elkaar te kunnen timmeren"!
Wat een prachtig werk is dat. Alle succes toegewenst!