Wie vanuit het zuiden Zaandam binnenrijdt, krijgt ze meteen op het netvlies: de ERA-flats. 

‘Afschrikwekkend betonnen fort’, schreef journalist Rob Vreeken ooit in zijn voorwoord bij Boven de Zaan. Hij noemde ze zelfs de ‘Berlijnse muur van de Zaanstreek’. Toch zijn die flats voor duizenden Zaankanters juist thuis geworden.

Eén flat daarvan, de Noordwachter, bestaat dit jaar 55 jaar. En dat vieren de bewoners groots, met een jeugdprogramma, een BBQ en een feestavond.

Van woonfabriek naar thuis

De Noordwachter is de noordelijkste flat van Peldersveld. Veertien verdiepingen hoog, 168 sociale huurwoningen, gebouwd in 1970. Een toonbeeld van de rationele wederopbouwarchitectuur van Cornelis van Eesteren. Aan de buitenkant voor sommigen kil beton, maar van binnen voor velen een plek van warmte en herinneringen.

In 1999/2000 kreeg de flat een flinke opknapbeurt. Aan de oostzijde kwam een glazen gevel, die het geluid vanaf de A7 en A8 weert. Met dat uitzicht over het Oostzanerveld werd de Noordwachter een stuk aantrekkelijker.

Achter de gevel

Wie door de lifthal loopt, merkt dat de Noordwachter een eigen wereld vormt. Bewoners die er al decennia wonen, kinderen die hier zijn opgegroeid, nieuwe buren uit verschillende landen en culturen; samen vormen zij de ziel van de flat. En samen organiseren ze ook activiteiten. Koffieochtenden, klaverjassen, dartavonden, Sinterklaas, kerstversiering, schoonmaakacties.

Het is die betrokkenheid die de Noordwachter bijzonder maakt. 

‘Zaandam is een lelijke rotstad, maar wel míjn lelijke rotstad,’ schreef ook weer Rob Vreeken. Dat gevoel geldt ook voor de Noordwachter: ruig van buiten, geliefd vanbinnen.

Flip

De verhalen zullen legio zijn. In een ultra-korte zoektocht in de krantenarchieven via Delpher stuitten wij op het drama van het dwergpoedeltje Flip:

Ongelooflijk maar waar, wij vonden het in de Leeuwarder Courant van 25-08-1970

Het jubileumfeest

Op zaterdag 13 september gaat het los op het grasveld achter de flat. Een grote tent garandeert feest, weer of geen weer.

  • 13.00 – 16.00 uur: jeugdprogramma voor de kinderen van de Noordwachter
  • 18.00 – 21.00 uur: BBQ voor bewoners (start om 18.00 uur)
  • 20.00 – 23.00 uur: feestavond met muziek en dans

Verwacht wordt dat tientallen kinderen, zo’n 80 bewoners bij de BBQ en ruim 200 feestvierders in de avond meedoen. Net als bij het 40-jarig jubileum, toen de hele flat samenkwam.

De bewonersvereniging Noordwachter benadrukt dat het feest meer is dan gezelligheid alleen. Het is ook een manier om nieuwe en oude buren dichter bij elkaar te brengen. Spel, eten en muziek overstijgen taal en cultuur. Het zijn de ingrediënten die van een flat een gemeenschap maken.

Jouw herinnering aan de Noordwachter?

Woon jij al heel lang in de Noordwachter? Misschien zelfs vanaf het begin? Kende je die dwergpoedel van Van Dijk? Of had je zelf een beestje dat niet welkom was of heb je een geheel andere herinnering? Wij zijn verschrikkelijk benieuwd naar jouw verhalen en herinneringen. Deel ze onder dit artikel of stuur ze naar info@deorkaan.nl.

Door: Merel Kan met informatie van Bewonersvereniging Noordwachter (via Kees Homma) en uit het stuk dat Sander Wegereef in 2015 voor ons schreef over de ERA-flats. De foto boven werd in 2023 gemaakt door Jan Vos april

En nog even over dwergpoedel Flip, dit vonden we over hem in Tubantia van 1 september 1970: