Zaanstad verwacht niets terug te zien van € 322.966,35 aan publiek geld dat op de rekening van Stichting Derdengelden Groupcard was gestort. Het failliete Groupcard was de uitvoerder van de Zaanse Pas.

Samen met andere gemeenten bekijkt Zaanstad via de VNG de mogelijkheid om aangifte te doen van mogelijk onrechtmatig handelen met gemeenschapsgeld.

Dat blijkt uit beantwoording van vragen van de gemeenteraad door het college van B&W. In totaal gaf Zaanstad in 2023, 2024 en 2025 ruim € 2,57 miljoen uit voor de Zaanse Pas en de bijbehorende regelingen.

Geld weg 

Het bedrag van ruim drie ton stond op de derdengeldrekening van Stichting Derdengelden Groupcard. Het ging om restanten van het actiebudget, de witgoedregeling en de kleding- en schoenreparatie. De curator liet weten dat dit bedrag niet meer aanwezig is. Omdat alle B.V.’s en de stichting failliet zijn, is de kans klein dat de gemeente dit terugziet.

Er zijn signalen dat het geld is gebruikt om tekorten binnen de Groupcard-B.V.’s te dichten, terwijl dat niet was toegestaan. Curatoren moeten dit onderzoeken en rapporteren in faillissementsverslagen.

Uitgaven Zaanse Pas

De totale gemeentelijke uitgaven aan de Zaanse Pas bedragen € 2.579.678,66. Die zijn als volgt verdeeld:

  • Implementatiekosten: € 333.570,00
  • Structurele uitvoeringskosten (incl. € 274.866 actiebudget): € 801.926,66
  • Variabele kosten (meedoen-regeling en witgoedregeling): € 1.354.182,00, waarvan € 591.000 uit een rijksbijdrage (SPUK)
  • Communicatiekosten: € 90.000,00

Daarmee vallen de kosten hoger uit dan eerdere schattingen die Zaanstad met ons deelde. In 2022 ging de gemeente nog uit van eenmalige invoeringskosten van € 340.000 en structurele kosten van € 300.000 per jaar. Ook was er toen sprake van een (veel) lagere totale raming van € 1,15 miljoen voor de periode t/m 2024.

Meedoen-regeling

Na het faillissement heeft de gemeente zelf de uitvoering van de Meedoen-regeling op zich genomen, om te voorkomen dat inwoners hiervan de dupe worden. Verenigingen en culturele instellingen kunnen facturen rechtstreeks bij de gemeente indienen. De eerste tranche van de Witgoedregeling is afgerond; over de tweede tranche moet nog worden besloten.

Late signalering

Groupcard vroeg op 19 juni 2025 surseance van betaling aan, maar meldde dit pas op 25 juni bij de gemeente. De gemeenteraad werd twee dagen later geïnformeerd. Volgens het college waren er vóór die tijd geen signalen dat Groupcard financieel kwetsbaar was.

De toekomst van de Zaanse Pas is onzeker. Er worden twee scenario’s uitgewerkt:

  • Een alternatieve Zaanse Pas via een nieuwe aanbesteding.
  • Stopzetten van de pas en de Meedoen-regeling zelf uitvoeren of uitbesteden.

De raad wordt bij die keuze betrokken. Over een onafhankelijke evaluatie van het ontstaan en verloop van de Zaanse Pas is nog geen besluit genomen.

Door: Merel Kan op basis van de beantwoording van de vragen van DZ en het Orkaan-archief. De afbeelding boven is gemaakt door Silva Honig.