Vanavond staat de Zaanse gemeenteraad voor een keuze in het nieuwe parkeerbeleid voor 2026. Waar wethouder Gerard Slegers een ietwat gematigd tariefvoorstel neerlegde, komen ROSA, GroenLinks en ChristenUnie met een amendement dat de koers verlegt richting een duur(zamer) en strenger parkeerregime. Daarmee dwingen zij de raad te kiezen tussen prijsbehoud of een dot gas richting minder autoverkeer.
Gisteren schreven we dat de overgang van drie naar twee zones bedoeld is om het systeem overzichtelijker te maken, maar dat de gevolgen per buurt verschillen. Bewoners uit de oude Zone II krijgen voor het eerst te maken met betaald parkeren op zondag én met hogere tarieven.
Verwarring
Het begon met de motie Twee Parkeertarieven, die in 2024 werd aangenomen om een einde te maken aan de jarenlange verwarring rond zonegrenzen. Parkeerapps wezen soms de verkeerde zone aan, wat tot onterechte boetes leidde. De stroom bezwaarschriften drukte zwaar op de gemeentelijke organisatie, waardoor een eenvoudiger zonestelsel noodzakelijk werd gevonden.
Bij het uitwerken van de varianten zijn eerst de tarieven voor 2025 geïndexeerd met 2,1 procent, waardoor de huidige basisbedragen voor 2026 uitkomen op € 3,80 (Zone I), € 3,15 (Zone II) en € 2,55 (Zone III). Dat vormt de financiële onderlaag van de keuzes die nu voorliggen.
Het college koos daarom voor een compromis dat de oude Zones I en II samenvoegt tot één nieuwe Zone I met een tarief van € 3,50. Dat bedrag was afgewogen: hoog genoeg om straatparkeren duurder te houden dan garageparkeren, maar laag genoeg om bezoekers niet af te schrikken en draagvlak te behouden. Bovendien moest het voorstel het systeem stabieler maken en de inkomsten vrijwel gelijk houden.
Maar die tariefverlaging in het centrum schuurt: het college erkende zelf dat het nieuwe bedrag onbedoeld ‘stimulerend parkeerbeleid’ kan worden en meer autoverkeer aantrekt, terwijl het Zaans Mobiliteitsplan juist inzet op minder auto’s.
Het amendement dat vanavond op tafel komt, legt dat spanningsveld bloot. ROSA, GroenLinks en ChristenUnie pleiten voor Variant 2, waarin het tarief in de nieuwe Zone I niet daalt maar juist stijgt naar € 3,80.
Geloofwaardig
Voor bewoners en bezoekers van de huidige Zone II betekent dat een verhoging van ruim twintig procent, maar volgens de indieners is die stap noodzakelijk om het mobiliteitsbeleid geloofwaardig uit te voeren. Uit de onderliggende cijfers blijkt dat de parkeerdruk in de huidige Zone II structureel boven de 85 procent ligt, mede doordat het tarief daar jarenlang lager lag dan in het centrum. Een verhoging wordt daarom ook juridisch als verdedigbaar gezien: het moet de parkeerdruk beter spreiden en overlast tegengaan.
Daarnaast levert Variant 2 ongeveer € 185.000 extra op, geld dat volgens de partijen direct inzetbaar is voor verkeersveiligheid, leefbaarheid en maatregelen die de auto verder ontmoedigen.
Welke variant de raad ook kiest, de overgang naar twee zones brengt veranderingen.
In de nieuwe Zone I geldt vanaf 1 januari 2026 betaald parkeren op zondag tussen twaalf en vijf uur. Juist bewoners van de oude Zone II moeten daar flink aan wennen en de gemeente verwacht in het begin meer boetes. De PVV is daar tegen, zij bracht een amendement ‘Op zondag blijft parkeren gratis’ in.
Intensievere handhaving past in een businesscase uit 2024, waarin al werd gerekend met de aanschaf van een tweede scanauto en extra backofficecapaciteit. Door de vereenvoudiging van het zonestelsel stijgt het aantal naheffingen tot ongeveer 36.100 per jaar. Daarmee wordt het parkeerbeheer voor het eerst volledig kostendekkend: een tekort van ruim € 75.000 verdwijnt.
Bezwaar
Tegen het raadsbesluit dat vanavond wordt genomen, staat geen bezwaar of beroep open. Dat kan pas later, wanneer het college het Aanwijsbesluit vaststelt waarin tot op straatniveau wordt bepaald wie precies in welke zone valt. Over dat besluit kan wél bezwaar worden gemaakt.
Keuzes, keuzes
Samenvattend denken we te kunnen stellen dat variant 1 de pijn beperkt en de opbrengst neutraal houdt. Variant 2 stuurt op duurzaamheid, zou de parkeerdruk in drukke wijken beperken en levert extra geld op.
Kijk vanavond (digitaal) mee in de raadszaal. We beginnen 19.00 uur, maar dit onderwerp staat pas als punt 5.2 op de agenda. Je hebt dus nog ruim de tijd om lekker te koken en te eten (we schrijven dit 18.12 uur).
Door Merel Kan op basis van de ingebrachte amendementen, de raadsinformatie van verantwoordelijk wethouder Gerard Slegers en het Orkaan-archief. Een interactieve parkeerkaart van Zaanstad is hier te vinden.
ROSA, GL en CU: hoger tarief moet auto terugdringen. Akkoord, een vrij komische wereldvreemde gedachte. Allen hebben recht om hun wonderlijke gedachten de vrije loop te laten. Als ze daarover uitgelachen zijn, is mijn (gratis!) advies: daal eens af naar de werkelijkheid.
Het gaat niet om de parkeerdruk, maar de belastingdruk. De gemeente heeft geld nodig. het is vrij eenvoudig allemaal.
Vertegenwoordigen raadsleden de inwoners nog wel? De gemeente is verworden tot een ivoren toren waaruit over de bevolking wordt geheerst zoals koningen en adel in de middeleeuwen deden.
Zoals eerder onderzoek uitwees: "De middenklasse en onderklasse krijgen alleen hun zin als ze toevallig hetzelfde denken als de besturende bovenklasse van beleidsmakers, managers en politici." Oftewel de democratie is stuk.