Het moest een voorbeeld worden van de toekomst: een oude vuilstort die zichzelf langzaam schoonwerkt, terwijl wandelaars, met of zonder hond, en fietsers er tussendoor hun rondjes maken. Maar die toekomst is voor Park Nauerna voorlopig van de baan. 

Afvalzorg heeft besloten het hele terrein in Assendelft alsnog te voorzien van een traditionele folie-afdichting. Daarmee verdwijnt het innovatieve concept van Duurzaam Stortbeheer (iDS) definitief van deze plek.

Het ‘concept’ neemt te veel onzekerheden, te veel risico’s met zich mee, waardoor er geen garantie is dat het park ook echt open kan blijven.

Proeftuin

Het oorspronkelijke plan voor Park Nauerna was ambitieus. Alleen fase 1 (12 hectare) zou conventioneel worden afgedicht. De overige fases moesten juist ‘open’ blijven, met drainage, bodembedekking en gecontroleerde biologische afbraak. Afvalzorg zou zo laten zien dat stortplaatsen niet alleen afgesloten hoeven te worden, maar ook actief kunnen worden gereinigd.

Die strategie is nu verlaten. Niet omdat iDS landelijk is afgeschreven (Afvalzorg blijft deelnemen aan het nationale onderzoek), maar omdat de lokale risico’s op Nauerna te groot worden geacht.

De kern van de heroverweging is dat als het landelijke iDS-onderzoek in 2031 geen groen licht oplevert, of als blijkt dat het systeem hier niet werkt, dan zou het park na opening opnieuw ontmanteld moeten worden. Dat scenario wil Afvalzorg koste wat kost voorkomen.

De keuze is daarmee verschoven van langetermijninnovatie naar kortetermijnzekerheid.

Niet veilig

Die omslag komt niet uit de lucht vallen. De afgelopen jaren stapelden de waarschuwingen zich op. In 2024 concludeerde het RIVM dat recreatie op Park Nauerna op dat moment niet veilig was. Er werden zogenoemde methaan-hotspots gemeten, samen met incidenteel verhoogde concentraties zwavelwaterstof en benzeen. Dat zijn stoffen die je niet wilt inademen tijdens een wandeling.

Daarbovenop kwam het risico van percolaat: water dat door afval heen sijpelt en daarbij verontreinigingen meeneemt. Dat risico bleek geen theorie. In 2019 moest fase 1 van het terrein worden gesloten nadat verontreinigd water uit de grondlaag naar buiten trad.

Ook de omgeving liet signalen zien. In 2020 werden bij schapen bij de stortplaats weefselafwijkingen vastgesteld die passen bij chronische ijzervergiftiging. Het oppervlaktewater in het gebied werd officieel ongeschikt verklaard als drinkwater voor vee, vanwege verhoogde gehalten ijzer, natrium en sulfaat.

Geen direct oorzakelijk verband, benadrukken betrokken instanties, maar wel genoeg aanwijzingen om het voorzorgsprincipe leidend te maken.

Natuur

Deze keuze voor veiligheid betekent een nieuwe ingreep in het groen. Voor de aanleg van de folie-afdichting moet de huidige begroeiing grotendeels verdwijnen. Een Natuur-QuickScan (2025) wijst op mogelijke gevolgen voor beschermde soorten.

Broedende vogels mogen alleen buiten het broedseizoen worden verstoord. In de dichte struwelen kunnen wezels en hermelijnen voorkomen. En in de taluds bestaat kans op overwinterende rugstreeppadden. De werkzaamheden moeten daarom zorgvuldig gepland worden.

Daar komt nog een juridisch obstakel bij: Park Nauerna ligt op 740 meter van Natura 2000-gebied Polder Westzaan. Dat betekent dat een stikstofberekening (AERIUS) verplicht is, ook al gaat het om een project dat juist risico’s moet verkleinen.

Vertraging

De praktische consequentie is duidelijk: vertraging. De openstelling van fase 1 schuift op van eind 2027 naar zomer 2028. Pas daarna kan het gebied stap voor stap worden ingericht als natuur- en recreatiegebied. In totaal gaat het om ongeveer 60 hectare.

Financieel blijft het project onder toezicht van de gemeente Zaanstad, via het Meerjaren Perspectief Grondzaken. De afwerking ligt bij Afvalzorg, maar de gemeente houdt zicht op de kosten en voortgang.

Door: Merel Kan, op basis van stukken uit het raadsinformatiesysteem van Zaanstad en het RIVM, het persbericht van Afvalzorg en het Orkaan-archief. De foto boven is gemaakt door Jan Koster.