‘Gemengde reacties’, laten we het zo maar noemen. Het nieuws over de ‘onttrekking aan de openbaarheid’ van de Zaanse Schans en de verplichte kaartverkoop (€ 17,50) om het gebied te betreden, kwam niet onverwacht. Maar het roept zeer uiteenlopende en soms ook heftige reacties op.

Leerlingen van het Michael College uit Wormer worden rechtstreeks geraakt omdat hun fietspad ‘omgelegd’ gaat worden. Ze geven aan het vervelend te vinden als er een bepaalde tijd geen begaanbaar fietspad zou zijn. ‘Ik zou daar erg tegen zijn, dan moet ik helemaal omfietsen’ zegt een leerling.

De mogelijke omfietsroute via de Engewormer heeft een maximumsnelheid van 60 voor auto’s en wordt als ‘gevaarlijk’ gezien, ‘in dat opzicht wordt het onveiliger.’ Mirjam Ruigrok (Rector SMC) zegt tegen De Orkaan: ‘leerlingen moeten altijd veilig de school kunnen bereiken.’

Hek

In Wormer bestaat sowieso veel onzekerheid over wat gebeuren. PvdA-raadslid Kees-Jan Kindt (Wormerland) stelt dat de raad van Wormerland niet op de hoogte is:

‘Wij weten helemaal niks, er is niks met ons gecommuniceerd. We hadden een route naar Zaandam, en als je daar een hek zet vanwege toerisme: waar ben je dan mee bezig.’

Kindt maakt zich ook zorgen over het behoud van erfgoed, het interieur van de doopsgezinde kerk in Wormer is aan de Zaanse Schans geschonken om het erfgoed te bewaren: ‘en dan blijkt straks dat het ten dienste komt van een financieel model om toeristen geld te vragen. Dat lijkt me niet de bedoeling.’

‘Wishful thinking’

Ondernemer Paul Riteco, mede-eigenaar van restaurant De Walvis, onderschrijft dat er wel een oplossing moet komen voor de problemen op de Zaanse Schans (onderhoud monumenten, parkeren, verkeer) maar de praktische uitwerking van het plan schiet volgens hem tekort:

‘Er is nog heel veel niet geregeld. Ik weet meer niet dan wel, en het lijkt me belangrijk dat er naar de praktische details gekeken wordt. Maar vooralsnog vind ik dit geen goed plan. Een uitgewerkt plan moet recht doen aan de werkelijkheid. Daar zijn we nog heel ver van af.’

Riteco mist onder andere de financiële onderbouwing, de juridische kaders en de tijdsplanning. Het voorstel zit volgens Riteco vol ‘wishful thinking’. Bovendien vindt hij ook dat ondernemers nauwelijks worden meegenomen in het verhaal, wat gaat het betekenen voor ondernemer?

‘Als er, laten we zeggen, 40 procent minder mensen komen op de Zaanse Schans en er komt niet een adequate regeling dan gaan wij gewoon failliet, klaar.’

Draaihekje

Max Yskes van souvenirwinkel To The Mills die aan de looproute vanaf station Zaandijk Zaanse Schans aan Stationsstraat in Koog aan de Zaan zit ‘vindt het jammer dat er een überhaupt een toegangsprijs komt’, vooral vanwege de jongere doelgroep:

‘Er komen steeds meer jongeren naar de Zaanse Schans en dat is juist goed, maar jongeren hebben een krap budget en entree weert ze dan.’

Een andere ondernemer – die niet met naam en bedrijf genoemd wil worden – vindt een toegangsprijs van € 17,50 ‘belachelijk’, een ‘draaihekje waar je een paar euro in kan gooien zou een prima alternatief zijn’. Haar voornaamste grief is dat ze het gevoel heeft dat er niets met de input van ondernemers wordt gedaan.

De Ondernemersvereniging Zaanse Schans laat weten:

‘wij zijn erg geschrokken van het verontrustende voorstel. Er wordt volledig aan ons voorbij gegaan, wij zijn nergens in gekend.’

Leefbaarheid

Bij het Zaans Museum, één van initiatiefnemers van het plan, is uiteraard steun voor de nieuwe opzet. Marieke Verweij, directeur van het Zaans Museum:

‘Wij zijn heel blij met het voorgenomen besluit omdat we denken het de toekomstige leefbaarheid en veiligheid op de Zaanse Schans ten goede komt.’

Bij het Zaans Museum gaan ze er vanuit dat het verleggen van het fietspad haalbaar is, maar niet vóór 2026, maar daar maakt Verweij zich niet zoveel zorgen over: ‘Ik maak me vooral zorgen om de veiligheid en de situatie op dit moment.’

Maarten van der Meer, directeur van de Stichting Zaanse Schans heeft daar niets aan toe te voegen, hij sluit zich aan bij het oordeel van het Zaans Museum.

Op het vorige artikel kwamen zo’n 60 reacties: voor een kaartje, voor aanpakken van de overlast, tegen het plan en met veel praktische vragen.

VOOR

  • Voor erfgoed moeten kosten worden gemaakt, bedrijven willen niet betalen.
  • Een hele begrijpelijke stap, onderhoud kost heel veel geld. Wat is ertegen dat toeristen daaraan meebetalen?
  • Als je ziet hoe de Zaanse Schans wordt overspoeld door toeristen is een bijdrage vragen niet eens zo gek.

OVERLAST

  • En nu maar hopen dat er minder toeristen komen. Want het is wel een gekkenhuis
  • Interessante ‘bijvangst’: minder auto’s en bussen
  • Als bewoner in de directe omgeving van de Zaanse Schans ervaar ik al jaren de alsmaar grotere overlast.

TEGEN

  • De ondernemers willen zeker wel meebetalen, maar al decennialang wordt ieder gesprek hierover eenzijdig afgehouden door de Stichting Zaanse Schans.
  • Het betekent een mogelijke inkomstenderving ondernemers 

PRAKTISCH

  • Waar moet het fietspad komen?
  • Er zal gegarandeerd geprocedeerd worden tegen dit besluit dus we hoeven niet te verwachten dat het per 1 april 2026 is geregeld.
  • Jammer dat er geen duidelijkheid wordt gegeven over de fietsroute over de Zaanse Schans.
  • Fietspad verleggen via Kalverpolder? Dat is natura 2000 gebied.

Door Marijn Kerkhoven en Piet Bakker. Foto’s: De Orkaan en Zaanse Fietsersbond (onder).