De actiegroep ‘Zaankanters voor Palestina’ organiseert vandaag – zondag 4 mei 2025 – een ‘alternatieve, spontane dodenherdenking’ bij het Hannie Schaftmonument op de Westzijde in Zaandam.

De herdenking van de De Zaanse solidariteitsgroep sluit aan bij het initiatief van de ‘alternatieve nationale dodenherdenking’ in Den Haag. ‘Omdat Zaankanters voor een dergelijke herdenking niet helemaal naar de hofstad zouden hoeven reizen, is er besloten voor een alternatieve herdenking in de Zaanstreek’ aldus de organisatie.

Solidariteit

De herdenking in Den Haag is begin april aangemeld bij de gemeente. Achtergrond is dat bij de traditionele Dodenherdenking ‘hoogwaardigheidsbekleders op de Dam staan die momenteel geen enkele actie ondernemen om de genocide op de Palestijnen te stoppen’. Bij de alternatieve herdenking willen de organisatoren ‘een plek creëren waar mensen hun actuele pijn en verdriet kunnen uiten, en solidariteit kunnen tonen met slachtoffers nú’.

In Den Haag wordt opgeroepen ‘vlaggen, spandoeken en borden thuis te laten’. In Zaandam is in het persbericht zo’n voorbehoud niet opgenomen. Navraag van De Orkaan maakt duidelijk dat mensen wel vlaggen mogen meenemen, Mark van der Hout van Zaankanters voor Palestina:

‘vooral waar die symbool staan voor strijd tegen onderdrukking en genocide. Ik denk dat er in ieder geval vlaggen van Palestina en van Congo meegedragen zullen worden’.

Van der Hout benadrukt dat het ‘een ingetogen herdenking moet zijn, dus spreekkoren hebben we niet voor ogen. Voor de muziek en de toespraken hebben we wel wat versterking mee’.

Staatsgeweld

De herdenking is ‘alternatief’ omdat bij de Nationale Herdenking de Nederlandse slachtoffers van oorlogsgeweld en onderdrukking centraal staan. Daarbij is ook veel aandacht voor de joodse slachtoffers van de oorlog. In Zaandam zal volgens de organisatie de ‘huidige genocide in Palestina wél benoemd worden’, en wordt stilgestaan ‘bij de slachtoffers van staatsgeweld in het verleden en het heden’.

Van der Hout zegt over het initiatief in het persbericht van Zaankanters voor Palestina:

‘Een dodenherdenking anno 2025 zou moeten gaan over slachtoffers toen én nu. De communistische en anarchistische verzetsstrijders en vervolgde Joden, Roma en Sinti in de Tweede Wereldoorlog, de onafhankelijkheidsstrijd in Indonesië, maar ook de slachtoffers van de genocides in Palestina en Congo nu, en van de oorlog in Oekraïne.’

Hannie Schaft

Volgens Van der Hout wordt bij de Zaanse dodenherdenking stilgestaan ‘bij de vele onschuldige mensen die door toedoen of nalaten van de Nederlandse staat zijn omgekomen in oorlog, genocide, of onderdrukking’. Nederland staat volgens hem ‘regelmatig aan de verkeerde kant van de geschiedenis. Dat geldt zeker voor wat er nu in Gaza gebeurt. En aan de dood van deze mensen is Nederland medeplichtig’.

De alternatieve dodenherdenking in Zaandam is om 19.30 uur bij het Hannie Schaftmonument op de Westzijde. Om 20.00 uur zal er twee minuten stilte zijn.

In het verleden zijn overigens ook bij dit monument bloemen gelegd op 4 mei.

Door Piet Bakker op basis van persbericht Zaankanters voor Palestina en contact woordvoerder Mark van der Hout, en website Alternatieve Nationale Dodenherdenking. Foto: Orkaan-archief (monument na een eerdere kranslegging).