Feest bij het College van Zaanstad, want hun begroting is zonder veel aanpassingen door de raad goedgekeurd. Van de twaalf amendementen en vijfentwintig moties haalden slechts twee amendementen en vier moties de eindstreep. Deze hadden één ding gemeen: dat ze inhoudelijk niet zo heel veel aan de begroting veranderen. Met 28 stemmen voor en maar 10 stemmen tegen maakte de begroting een zachte landing.

De gemeente verwacht wel grote tekorten vanaf 2028. Over dat tekort dienden DZ, LZ, CU en D66, een motie in waarin het college werd gevraagd naar ‘ingroeipaden’ om de tekorten die op de gemeentebegroting dreigen voor 2028 toch sluitend te maken. Merel Kingma (D66):

‘Zorgen voor een stabiel financieel beleid. Met deze motie vragen wij niet om pijnlijke bezuinigingen, maar om inzicht en richting. In 2028 loopt het tekort op tot 25 miljoen. We kunnen die werkelijkheid niet doorschuiven naar een volgend bestuur. Door nu al ingroeipaden uit te werken, weten we welke keuzes mogelijk zijn.’

Dat noemt Kingma goed bestuur, wat beter zou zijn dan de ad-hocbeslissingen die anders nodig zouden zijn. Op deze motie werd door de wethouder niet gereageerd en deze werd tijdens de stemming door alle collegepartijen en de SP afgewezen. Volgens Marianne de Boer (LZ) is het een truc van de partijen om de realiteit van het aankomende begrotingstekort over de verkiezingen heen te schuiven.

Spannend

Twee amendementen zorgden voor geringe aanpassingen in de begroting. Een amendement van POV, LZ, DZ en PVV wijst op een financiële onnauwkeurigheid in de begroting. De tekst van de begroting suggereerde dat binnenkomst van rijkssubsidies de gemeenteschuld verlaagt, maar dat is onjuist; het verbetert alleen de liquiditeit. De tekst wordt daarom aangepast naar ‘omvang van de leningen’ in plaats van ‘schuld’.

Dat de partijen wethouder Onclin enkel aanspraken op zo’n technische zaak, vatte zij op als een compliment. Toch zegde zij niet toe de tekst te veranderen, dit deed zij zonder verdere argumentatie. Het werd nog even spannend toen het tot stemmen kwam.

Door de afwezigheid van raadslid Eylem Köseoglu was er een even aantal raadsleden aanwezig. Bij een gelijkspel staken de stemmen dan en moet dat amendement, en de begroting zelf, volgende keer opnieuw. Dat dreigde dus al bij het eerste amendement te gebeuren; de gevreesde 19-19 kwam in beeld. Raadslid Nick Hendriks (CDA) had echter geen zin om donderdag terug te komen voor herstemming, en zijn stem tegen versprong op het grote scherm naar vóór, waardoor het amendement het haalde.

Onzin, slakken en handhaving

Er volgde nog een feitelijke motie, een van LZ over deelname van gemeente Zaanstad aan het bedrijf Textiles2Textiles, wat al sinds december 2024 niet meer het geval is. Deze motie werd unaniem aanvaard.

Daarna was het gedaan met amendementen; wel werden nog vier moties aangenomen. Het voorstel van Stella Pieterson (PvdD) om nieuwe staalslakken te verbieden. Dat vonden velen een ‘sympathieke motie’ en deze kreeg brede steun. Ondanks vragen over de noodzaak, Marieke Visser (PvdA) vroeg zich af: ‘Er zijn tot nu toe helemaal geen meldingen gedaan. Dus ik vroeg me af wat we hier nu extra mee regelen.’ Desondanks stemde zij en een meerderheid van de raad voor de motie.

Ook een motie van DZ en de VVD waarin het college wordt gevraagd met spoed extra handhaving in te zetten om de Bieb Zaandam weer de hele dag open te krijgen, wordt door een meerderheid onderstreept. Burgemeester Hamming gaf aan dat handhaving reeds plaatsvond, maar dit geeft een duidelijke opdracht actie te ondernemen. Julie van ’t Veer (CDA) kon op steun rekenen voor haar motie om de poldervisie voor Assendelft versneld af te gaan ronden.

Onnodig

Dan de TWO-motie van de PVV, POV en VVD, waarin wordt aangedrongen op een structurele financiering voor het Team Wijkgerichte Overlast (TWO). Nu loopt de financiering voor dit TWO af na 2026. De partijen vinden dat het team effectief is in de aanpak en willen dat het college blijft lobbyen voor landelijke gelden. Deze motie komt terwijl juist de harde aanpak van criminaliteit in Zaandam-Oost onder vuur ligt.

Concreet verandert deze motie helemaal niks. Verschillende andere moties werden ingetrokken nadat uit de beantwoording van het college bleek dat ze onnodig of overbodig waren; dat gebeurde niet bij de TWO-motie. Men was het erover eens dat die aanpak wèl een motie noodzaakt die niets concreets verandert, omdat zij wel een ‘steuntje in de rug’ kan gebruiken. Behalve de Partij voor de Dieren, die als enige tegen de motie stemde.

Erdoğan Şahin (DENK) maakt van het moment gebruik om te zeggen dat hij de burgemeester ‘volledig steunt, en ook de aanpak!’

Andere ‘overbodige’ moties werden wel ingetrokken, de hospitamotie van de SP en CU en de schuldenvrijemotie van de SP, waarin gepleit wordt voor een gemeentefonds om schulden af te gaan kopen naar Arnhems model.

Wethouder Tuijn zei dat de gemeente voor een iets andere vorm kiest, welke blijft daarbij ongewis, maar volgens Tuijn wordt er wel gewerkt aan een dergelijke ‘pilot’. Anna de Groot (SP) trok vervolgens de motie in, met de hoop dat de wethouder ‘met iets heel spectaculairs’ komt. Toezeggingen aan de SP bleven vaag.

Kiezersbedrog

Bouwen op het IKEA-terrein blijft de doelstelling van de gemeente; een motie hiertegen van LZ vond geen steun in de raadzaal, zo verging het de rest van de vele afgewezen en ingetrokken moties ook.

Amendementen zoals het vervangen van het woord ‘stad’ door ‘gemeente’ in de begroting, waar ‘meer dan honderd keer het woord stad wordt gebruikt waar gemeente bedoeld is’. Maar: ‘Zaanstad is niet één stad, maar een gemeente met zeven dorpen en één stad (Zaandam)’. Daar zag een ruime meerderheid van de raad niks in en het voorstel van LZ werd met 11-27 verworpen.

Een amendement van LZ en de PVV over het indexeren van de verbinding A8-A9, en de reservering hiervoor dus uit de begroting te halen, kon niet op steun rekenen buiten de partijen zelf. Wel kwam er een levendige discussie op gang over of de A8-A9-verbinding nou wèl of niet kon (het gaat niet gebeuren). Casper Davelaar (VVD) is er stellig over dat de verbinding er toch wel moet komen. Anna de Groot (SP) noemt dergelijke uitlatingen kiezersbedrog en is van mening dat de reservering helemaal van de begroting moet verdwijnen. Hiertoe diende De Groot geen amendement in.

Jos Kerkhoven (DZ) stelde dat Marianne de Boer (LZ) de raad verkeerd voorlichtte over haar voorstel door net te doen alsof dit maar € 300.000 zou kosten. Dat is de indexatie voor een jaar, maar zou dan alleen op dat bedrag uitkomen als de verbindingsweg binnen een jaar tot stand is gekomen, wat niet gaat gebeuren. ‘Dat gaat miljoenen kosten!’ roept Kerkhoven gepikeerd als de Boer aan het kostenplaatje van € 300.000 vast blijft houden.

Ook het amendement over de stikstofdepositie, strenger taalgebruik ten aanzien van het beperken van stikstofuitstoot, wordt door een nauwe meerderheid van de raad niet ondersteund.

‘Perfecte begroting’

Uiteindelijk veranderde er weinig in de gereviseerde begroting. Tegenstemmers CU, DZ, LZ, PvdD, PVV en SP stemden tegen om uiteenlopende redenen. De SP vindt dat de begroting een socialistische samenleving niet dichter bij elkaar brengt. Marianne de Boer (LZ) geeft aan dat vooral de weigering om ingroeipaden te onderzoeken het voor haar onmogelijk maakt de begroting te steunen.

Toch was het een comfortabele vergadering voor het college; zelfs een aanzienlijk deel van de oppositie steunde hun begroting (DENK en D66). Erdoğan Şahin vond het zelfs de ‘perfecte begroting’. Waar heb je met zo’n oppositie nog een coalitie voor nodig?

Door Marijn Kerkhoven op basis van vergadering Zaanstad over de begroting 2026-2029, de moties en amendementen en eerder nieuws op de Orkaan.