‘Geen broedplaats, maar broeiplaats’ was onze kop, maar de koppenmaker vond dat deze niet-Zaanse headline beter zou scoren.

Tijdens de open dag van MAAKgemeenschap De Hoop op zaterdag 14 juni is brand uitgebroken in een van de werkstudio’s. Geheel toevallig was De Orkaan erbij, en onze edelstagiaire Santi Bosma versloeg het gebeuren zo goed als live.

In een persbericht dat gisteren werd verstuurd, stelt initiatiefnemer en voorzitter Cyril Stom dat het vuur ‘kort na de opening’ werd ontdekt en ‘snel onder controle’ was dankzij ‘kordaat optreden’ van beheerders, huurders en een BHV-team.

Maar wie erbij was, zag iets minder regie dan de officiële lezing doet vermoeden.

De feiten volgens MAAKgemeenschap De Hoop

Volgens het persbericht ontstond de brand kort na de opening (11.00 uur) rond 12.30 uur, vermoedelijk door broei in een afvalemmer waarin een doek met lijnolie was gegooid. Binnen een minuut zou de deur zijn opengezaagd, waarna er met meer dan dertig brandblussers en een brandslang is opgetreden. 

De brandweer hoefde slechts na te blussen en gaf complimenten. Niemand raakte gewond, en naastgelegen ateliers liepen geen schade op. De community (met een mooi Zaans woord) spreekt van een ‘daadkrachtige gezamenlijke inzet’.

De feiten volgens onze ogen en oren

Toch zijn er enkele kanttekeningen te plaatsen bij dit beeld. Merel Kan van De Orkaan (ikke!) was aanwezig op het evenement en kan aantonen dat er om 12.49 uur nog niets aan de hand was. Rond 13.05 uur filmden we vrolijke scènes van dansende kinderen voor een video-impressie van ‘Het Warenhuis’. 

Toen Merel (ikke dus) vertrok, liep ze per toeval Orkaan-stagiaire Santi en haar vriend tegen het lijf. Dat was om 13.20 uur.

Pas rond 14.00 uur werd er rook opgemerkt onder de deur van een atelier. 

Santi Bosma begon direct te filmen. Dat is onder meer de reden waarom we haar ‘edelstagiaire’ noemen. Na de video tikken we door:

Op de beelden is geen gecoördineerde BHV-actie zichtbaar. En, al kun je het dapper noemen, er gaan mensen onbeschermd een kleine ruimte met smerige rook binnen. Iemand probeert ook een zijraam in te beuken. Daarbij zijn er veel mensen in de weer met brandblussers, maar dertig? Santi zag ze niet en ze staan ook niet op haar video. 

Pas na verloop van tijd verschijnt één vrouw met een hesje om mensen weg te sturen. Dat is het moment dat Santi & co moeten vertrekken. Als zij buiten komen, is de politie er direct en de brandweer kort daarna.

Chaos of coördinatie is in the eye of the beholder (zegt onze koppenmaker altijd).

Veiligheidsvragen

De Hoop is gevestigd in een voormalige kartonfabriek van meer dan 10.000 m², waar inmiddels zo’n 220 makers actief zijn in ruim 170 ateliers. Veel in zelfgetimmerde ruimtes vol hout. De organisatie ademt creativiteit en initiatief, maar roept ook vragen op over de brandveiligheid in zo’n complex en verouderd pand uit 1966.

Wij hebben vragen gesteld aan burgemeester Jan Hamming over de gebruiksvergunning en de staat van de brandveiligheid, waaronder de aanwezigheid van rookmelders, brandwerende scheidingen en de kwaliteit van de vluchtroutes. Ook willen we weten of er in het verleden inspecties of handhavingsacties zijn geweest, en of de gemeente naar aanleiding van deze brand nader onderzoek overweegt. De antwoorden daarop verwachten we donderdag.

Lerend vermogen

De organisatie lijkt intussen niet stil te zitten. In het persbericht worden maatregelen genoemd zoals de aanschaf van afsluitbare afvalemmers, extra rookmelders, en er komt een interne BHV-evaluatie. Dat is positief, al dringt zich de vraag op waarom die maatregelen niet al eerder waren getroffen, gezien de aard van het pand en het werk dat er plaatsvindt.

Veilig?

De kracht van De Hoop zit in het collectief. In een netwerk van makers die samen bouwen aan een alternatief, rafelig ecosysteem van creativiteit en ondernemerschap. Het is mooi als daar ruimte voor is en blijft. Bij voorkeur veilig. 

We blijven dit volgen en komen terug zodra Zaanstad reageert.

Door Merel Kan en Santi Bosma. Met gebruikmaking van het persbericht van Cyril Stom van MAAKgemeenschap De Hoop, onze eigen waarneming, het kadaster en het beeld van Santi.