Mustafa Ayyash, oprichter van het Palestijnse nieuwsnetwerk Gaza Now, werd op vrijdag 19 september gearresteerd op Schiphol. Die aanhouding was op basis van een Europees aanhoudingsbevel uitgevaardigd door Oostenrijk. Ayyash verblijft waarschijnlijk in het Justitieel Complex (JC) Zaanstad (Zaanbajes) in Westzaan. Sympathisanten van Ayyash demonstreerden daar gisteravond – 30 september – voor zijn vrijlating.

Ayyash is Oostenrijks staatsburger nadat hij eind 2023 naar dat land vluchtte. Het huis van zijn familie was gebombardeerd; hierbij kwam een aanzienlijk deel van zijn familie om het leven, maar hij was zelf niet thuis. Toen de Verenigde Staten en het Verenigd Koninkrijk Gaza Now in maart 2024 sancties oplegden, werd Ayyash door Oostenrijk gearresteerd.

Daarna is niets bekend over de locatie van Ayyash tot hij op 19 september opduikt op Schiphol. Oostenrijk wil Ayyash terug, of dat gebeurt zal de rechter op 21 oktober beslissen. Tot dan blijft hij hier in het JCZaanstad, maar daar verzetten de demonstranten zich tegen.

Volgens hen is Ayyash een journalist die zijn werk probeerde te doen en de mond gesnoerd wordt. Journalisten horen volgens de betogers niet thuis in de gevangenis maar op straat. ‘Er kan geen journalist in de gevangenis blijven, hij is onschuldig, waarom moet hij in de gevangenis blijven?’ Daarom trokken zij gewapend met Palestijnse vlaggen, megafoons en een handje vol fatbikes naar de Zaanbajes in Westzaan.

Broer

Ook Ibrahim, de broer van Mustafa Ayyash die in Nederland woont, was bij de gevangenis aanwezig. ‘Er is geen grondwettelijke basis voor zijn arrestatie,’ meldt hij via zijn woordvoerder Wasim Abueleyan. Afgelopen zondag waren de demonstranten, nu met een man of twintig, ook al aanwezig bij de bajes. Volgens hen is Mustafa Ayyash toen kortstondig voor het raam verschenen, waardoor ze met hem konden communiceren.

Gisteravond was contact onmogelijk. Als de demonstranten een klein half uur slogans over persvrijheid aan het scanderen zijn, worden zij door een ‘bewoner’ van het complex aangesproken.

‘Hij is uit de cel hier! Hij is weg!’

Waarna de demonstranten de conclusie trekken dat ze hem naar een andere cel moeten hebben verplaatst. Daarom maken ze een ronde om de Zaanbajes, maar Ayyash zien ze niet voor het raam verschijnen. Volgens een demonstrant is deze vermeende overplaatsing een vorm van dwarsboming van de demonstratie.

Volgens berichten op sociale media zou de journalist in hongerstaking zijn gegaan. Ook sommige actievoerders praten hier over. Zelf doen ze niet mee, een van de aanwezigen heeft een flinke doos vol broodjes en een kan thee meegenomen voor de demonstranten.

Hamas

Ayyash zit vast omdat hij Hamas-aanhanger zou zijn. Ook zou hij geld hebben ingezameld dat deels naar de terroristische organisatie ging. Dat klopt volgens de betogers niet.

‘Ja, dat is volgens mij helemaal niet waar. Iedereen die zich uitspreekt voor Palestina krijgt de stempel Hamas te zijn op zich.’

Wat wel zou kunnen is dat hij banden heeft met Hamas, maar wat is daar nou echt raar aan? vraagt een demonstrant zich af.

‘Als De Orkaan bijvoorbeeld de vraag krijgt: hebben jullie banden met Democratisch Zaanstad of met GroenLinks, dan zou ik hopen dat jullie die banden wel hebben. Jullie willen ook verslag doen van wat er in de regio gebeurt. Dus het zou me niks verbazen dat een journalist in Gaza af en toe met mensen van Hamas praat om te vragen: wat is er aan de hand.’

Fundamentele rechten

Volgens het VK en de VS is Gaza Now een nieuwsnetwerk gelieerd aan Hamas, en ook Mustafa Ayyash persoonlijk zou een Hamas-aanhanger zijn, iets wat Ayyash al jarenlang ontkent. Zijn broer onderstreept dit.

‘Gaza Now is een van de belangrijkste stemmen van de Palestijnen in Gaza. Gaza Now bericht alles wat er gebeurt in Gaza zonder inkleuring en zonder beïnvloeding, dat wil Israël niet.’

Volgens hem is het zo dat Ayyash in isolatie is gezet zonder geldige reden. ‘Zij hebben al zijn fundamentele rechten ontnomen, hij heeft het recht op bezoek, hij heeft het recht om te telefoneren.’ Hoe Justitie dat voor elkaar heeft gekregen is erg knap, volgens de woordvoerder van Ibrahim Ayyash.

---

Een woordvoerder van het JC Zaanstad zegt niets te kunnen zeggen over de toestand van Ayyash of de plek waar hij zich bevindt omdat ze niet in kunnen gaan op een individuele casus.

Door Marijn Kerkhoven op basis van bezoek demonstratie Zaanbajes en extra informatie van FreePress, RTL nieuws, JNS en woordvoerder JC Zaanstad.