Vorige maand overleed Dirk Mooij, tussen 1963 en 1985 gemeenteraadslid voor de PSP in Zaandam en Zaanstad.
Mooij was daarnaast archivaris bij het Persinstituut en speelde in die functie ook een rol bij de lancering van de eerste Orkaan in 1986.
Dat ‘meneer’ Mooij eigenlijk Dirk heette (en Dick genoemd werd) wist ik wel, maar ik zou het niet in mijn hoofd halen om hem zo te noemen. Hij heette gewoon meneer Mooij (zo werd hij ook aangesproken door zijn collega’s). Ik kende hem uit de tijd dat ik verslaggever bij De Typhoon was, maar ook in de periode daarna toen ik bij de Universiteit van Amsterdam werkte in hetzelfde gebouw waarin het archief van het Persinstituut en de Persbibliotheek was gevestigd, meneer Mooij beheerde de collectie.
Op de zolders van het Oostindisch Huis (1606), het voormalige hoofdkantoor van de VOC aan de Oude Hoogstraat in Amsterdam, werd geen nootmuskaat, peper en kruidnagel meer opgeslagen (alhoewel je dat nog steeds vaag kon ruiken) maar kranten, tijdschriften en andere periodieken. De Libelle, Het Volk, Recht voor Allen, de Winschoter Courant, de AVRO-bode, de Locomotief… je kon het zo gek niet verzinnen of het lag er.
Toen in 1986 de eerste (papieren) Orkaan werd gepresenteerd, vroeg ik meneer Mooij of hij het eerste exemplaar in ontvangst zou willen nemen (foto boven*). Het was het tweede nummer van De Orkaan. De redactie had als verklaring gegeven dat de complete eerste editie door justitie in beslag was genomen (Zaanlander-journalist Erwin Olij voorspelde na de lancering van nr. 2 dat ook deze editie dat lot zou treffen vanwege ‘kwetsende uitlatingen’, ‘schofferende artikelen’ en ‘vrouw-onvriendelijke’ opmerkingen en dat De Orkaan geen lang leven zou zijn beschoren).
Door meteen met het tweede nummer te beginnen schoot het wat meer op vonden wij. Meneer Mooij, als plichtsgetrouw archivaris had daar wel problemen mee, hoe kon hij nu De Orkaan in de collectie opnemen als het eerste nummer ontbrak. Tijdens de presentatie zei hij dat dat hij onder valse voorwendsels naar De Waakzaamheid gelokt was, omdat hij verwachtte dat De Orkaan een serieus orgaan zou zijn, “maar de satire had de serieuze informatie overvleugeld”.
Toen ik hem later dat jaar de nieuwe editie gaf, die we als nr. 5 presenteerden (nrs. 3 en 4 waren zogenaamd volledig uitverkocht) was dat teveel voor de archivaris. Telkens als ik hem sprak vroeg hij me om nrs. 1, 3 en 4 (“want anders is de collectie niet compleet”).
De laatste keer dat ik hem sprak had hij andere zorgen. Zijn collectie was al eerder samengevoegd met die van andere instituten en grote delen waren weggegooid. In 1985 was hij uit de PSP-fractie gestapt na 22 jaar toen hij door de partij op een onverkiesbare plaats was gezet (de partij werd later onderdeel van GroenLinks). En nu werd de Spoorbuurt, waar hij jarenlang in de Emmastraat had gewoond, ook al gesloopt. “Ik ga weg uit Zaandam, ik wil er niks meer mee te maken hebben.” Hij verhuisde naar de ‘boekenstad’ Zutphen.
Piet Bakker
Burgemeester Jan Hamming over Mooij in zijn ‘in memoriam’.
* de foto komt uit De Typhoon van 17 februari 1986, het is een scan van een fotocopie van een krantenfoto. Meneer Mooij staat links. Andere foto’s van hem hebben we niet kunnen vinden.
Als 11-jarig jochie dat bezeten was van politiek mocht ik een keer bij Dick Mooij op de thee komen. Hij woonde naast mijn opa en oma op Emmastraat 10. Ik werd heel vriendelijk ontvangen en hij vertelde me van alles over de PSP van Fred van der Spek. Volgens mij stond hij dat jaar (1981) op de (onverkiesbare) tiende plaats van de lijst. Hij was helemaal gek van sterrenkunde, had zijn zolder verbouwd om er een grote telescoop te kunnen plaatsen. Toen hij zijn huis moest verlaten wegens sloop van de Spoorbuurt was hij inderdaad 'not amused'.