Na jarenlang bezig te zijn geweest met ‘de stad een beetje mooier te maken’, waren wethouders René Tuijn (PvdA) en Wessel Breunesse (GroenLinks) plots verantwoordelijk voor een politieke explosie die ‘de stad’ op haar grondvesten deed trillen.

Met zoveel geweld stapten wethouders in Zaanstad nog nooit op. Ook PvdA-raadsleden Geert Rijken, Marieke Visser en Hans Stokebrand en steunfractielid Rienk Spiekstra namen ontslag, evenals Natascha Stroo, fractievoorzitter van GroenLinks. PvdA-raadslid Eylem Köseoglu werd uit de fractie gezet, haar collega Kubra Kara laat zich niet meer zien in de raad. Alle stoelen bij de PvdA bleven leeg. Bij de PvdA- en GroenLinks-afdelingen stapten vijf bestuursleden op. De body count van het conflict is inmiddels indrukwekkend, nog afgezien van de verschuivingen in de ambtelijke top van de gemeente waar o.a. gemeentesecretaris het veld moest ruimen.

Breunesse en Tuijn waren al van plan niet terug te keren na de verkiezingen van 18 maart 2026. Maar vier maanden voor de eindstreep vonden ze het welletjes en lieten een groot aantal zware dossiers (Zaanse Schans, FluXus, Zaantheater, ZaansePas, armoede, 380 kV-hoogspanningslijn) aan hun collega’s over. Maar waarom stapten ze eigenlijk op?

‘Samenwerking’

In de brief aan de burgemeester waarin ze hun aftreden aankondigen, staat dat ze het niet eens waren met ‘de keuzes van de partijbesturen van GroenLinks en de PvdA’. Die besturen hadden de voordracht van Eylem Köseoglu als lijsttrekker overgenomen en aan de leden voorgelegd (zoals de reglementen dat voorschrijven). En die leden hadden dat bekrachtigd. Maar Köseoglu is onbespreekbaar voor de zittende wethouders, een deel van de raadsleden en ook een deel van de achterban.

Eerder was al geprobeerd via een brief aan de besturen de lijsttrekkers-procedure opnieuw te laten doen. Dat mislukte, evenals een lastercampagne door een groepje anonieme PvdA-prominenten via het NHD en een couppoging bij een ledenvergadering. Het bestuur hield voet bij stuk: Köseoglu was de unanieme keus van de kandidatencommissie en uiteindelijk ook de leden.

De wrok tegen Köseoglu was kennelijk zo groot dat en masse opstappen de enige optie was. En zo werd partijpolitiek ook gemeentepolitiek. Köseoglu zou onaanvaardbaar zijn vanwege ‘verschillen van inzicht in de stijl en wijze van samenwerken over een langere periode’. Een vaagheid in formulering die jarenlange politieke ervaring verraadt. Ook Natascha Stroo zei bij haar afscheid (het enige dat openbaar gevierd werd) dat het om gebrek aan samenwerking ging. Julie van ’t Veer (CDA): ‘soms vraagt onze rol om dualisme, maar samenwerken betekent ook afspraken maken’. Welke afspraken dat waren bleef duister.

Blokkade

‘Stijl en wijze van samenwerken’ dus, geen onoorbare praktijken of verdachte contacten (dan was er wel een integriteitsonderzoek gestart), geen angstcultuur in de fractie of een onveilige werksfeer (dan was ze niet door de kandidaatstelling gekomen), maar niet goed samenwerken. Het lijkt erop dat gebrek aan ‘samenwerking’ op het gebied van Pact Zaandam-Oost en het interventieteam ‘de druppel’ is geweest. Daar nam Köseoglu een kritische houding aan en liet zich daarover interviewen door Follow the Money, en dat was kennelijk niet de ‘afspraak’. Zo’n spreekverbod is overigens niet in het coalitieakkoord terug te vinden.

Ondertussen zit Zaanstad met een minderheidscollege, een serie zware dossiers die van eigenaar zijn gewisseld, twee partijen in crisis en vier lege PvdA-stoelen in de gemeenteraad. De inslag zal nog lang nadreunen. VVD-fractievoorzitter Fidel Lopes heeft al aangekondigd dat ze ‘geen zaken meer doen met mevrouw Köseoglu’ waardoor een coalitie met VVD en PvdA onmogelijk wordt. En zo fietste de VVD de landelijke GL-PvdA-blokkade van Dilan Yeşilgöz ook de gemeenteraad in.

Door Piet Bakker op basis van eerder nieuws op De Orkaan. Foto’s (gemaakt door Pascal Fielmich) van het afscheid van de wethouders in het Creatief Pakhuis in Zaandijk op 15 december werd breed gedeeld op Facebook door de betrokkenen, wij gebruiken er eentje. Onderste foto: De Orkaan.