De aanpak van ondermijnende criminaliteit in Zaandam-Oost is ‘ontspoord’, volgens een recent artikel op de journalistieke onderzoekssite Follow the Money (FtM). Daarbij zouden ‘ethische en wettelijke grenzen’ zijn overschreden door het interventieteam ondermijnende criminaliteit, dat volgens bronnen is uitgegroeid tot een soort ‘gemeente binnen een gemeente’ met eigen regels.
Volgens een ambtenaar die FtM sprak, is er sprake van een klopjacht op ‘verdachte’ burgers in Zaandam-Oost, waarbij er ‘op voorhand’ van wordt uitgegaan dat sommige inwoners crimineel zijn – zonder duidelijke bewijzen. Ook zouden er ‘discriminerende en racistische motieven’ aan ten grondslag liggen.
Het interventieteam zou woningen onder valse voorwendsels binnentreden. Een interne klacht over misbruik van bevoegdheden en discriminatie zou niet zijn onderzocht.
David Davidson van Follow the Money onderzocht de methoden die de gemeente hanteert en vraagt zich af of er voldoende waarborgen zijn voor de grondrechten van burgers.
Inlichtingendienstje
Het speciale team bestaat sinds 2022 en speurt naar uitwassen in de glazenwasserij, drugs, illegale prostitutie, uitkeringsfraude, overbewoning, arbeidsmigranten zonder papieren en allerhande overtredingen van vergunningsregels. Jaarlijks controleren ze honderden adressen, bedrijven en inwoners, soms zelfs met speurhonden en slotenmakers om deuren te forceren. Centraal in de werkwijze van het team staat het delen van signalen en informatie om ‘verdachte’ inwoners en adressen te identificeren.
Dat team is een eigen leven gaan leiden met eigen regels, waarbij de ‘traditionele aanpak niet voldoende is’, aldus een ambtenaar die betrokken is bij het programma. Het is een ‘gemeente binnen een gemeente’ geworden, zegt een collega tegen FtM: ‘Ze speelden inlichtingendienstje en deden alsof ze de politie waren. Ze voelden zich heel machtig.’
Wat doet het interventieteam precies? Op de website van Pact Zaandam-Oost gaven ze daar zelf een overzicht van: drugs gevonden, ondernemingen gecontroleerd, na 16 controles op prostitutie 10 woningen gesloten, adressen gecontroleerd op inschrijving bij het bevolkingsregister, controle op vuurwerk, horecavergunningen gecontroleerd, 46 uitkeringen beëindigd en 29 aanvragen niet toegekend, 20 glazenwassers beboet.
Integriteit
In de zomer van 2023 doet een ambtenaar een melding bij de integriteitscoördinator. Er zou sprake zijn van misbruik van bevoegdheden. Het interventieteam zou machtigingen, die door de burgemeester zijn ondertekend om woningen op brandveiligheid of illegale bouwsituaties te controleren, hebben gebruikt om achter de voordeur te komen en daar te controleren op fraude en criminaliteit.
De integriteitscoördinator van de gemeente nam de melding serieus. Ze wees erop dat aan het ‘creatief gebruik van bevoegdheden’ serieuze ‘integriteitsrisico’s met maatschappelijke gevolgen’ kleven, schrijft FtM.
Zij stelde een onderzoek voor, maar dat kwam er niet. Wat er wél gebeurde, was dat de ambtelijke top de kwestie besprak met burgemeester Hamming. Vervolgens namen concerndirecteur Lennart Graaff en de ‘opgavemanager ondermijning’ van Zaanstad de melder onder vuur. Hun probleem was dat ‘gewone’ ambtenaren van de afdeling Bouw en Ruimtelijke Ordening niet goed meewerkten aan de harde aanpak, en zelfs ‘ondermijnend gedrag’ zouden vertonen en ‘soms actief tegenwerken’.
Dat werd weersproken: ‘Wij werken echt niet tegen. Soms kunnen we iets niet doen, omdat het niet mag.’ Daar hadden Graaff en de opgavemanager ondermijning geen boodschap aan: ze benadrukten dat er bewust was gekozen voor de harde aanpak en dat hieraan niet kon worden getornd. ‘Het bestuur heeft besloten dat we Zaandam-Oost anders behandelen dan andere gebieden. Dat we verder gaan dan in andere gebieden. Dat betekent dat we onconventionele middelen moeten gebruiken. Dat staat niet ter discussie.’
Hamming: de grens over
Burgemeester Hamming zou deze benadering steunen: ‘Ik heb liever dat je een keer die grens over gaat en dat we onze neus stoten, dan dat we keurig binnen de lijntjes blijven,’ zou hij hebben gezegd.
Graaff benadrukte dat ambtenaren geen schriftelijke sporen mochten achterlaten om alles buiten de openbaarheid te houden: ‘Alles is opvraagbaar via de Wet open overheid. Je moet niet via de mail uitwisselen. Als we het niet op deze manier kunnen doen, hoe doen we het dan wel? Dat is niet handig en soms erg onverstandig.’
Later werd de melder nog harder aangepakt: ‘Destructief en ondermijnend gedrag en de boel in de weg zitten, wordt niet meer getolereerd,’ waarschuwden Graaff en de opgavemanager ondermijning. Ze eisten een ‘positieve bijdrage’ aan de aanpak. Daar hoorde volgens hen geen discussie bij over de vraag of iets juridisch wel of niet was toegestaan.
Zaanstad herkent zich niet
Zaanstad heeft FtM laten weten dat ze ‘geen concrete aanwijzingen hebben voor het vermeend misbruik van bevoegdheden. We herkennen ons niet in het beeld dat tegenspraak niet geaccepteerd wordt. Als ambtenaren dat niet zo ervaren (hebben), is dat een signaal dat we serieus nemen en waarover wij het gesprek zullen voeren.’
PvdA-fractievoorzitter Eylem Köseoglu zegt tegen FtM dat ze een onafhankelijk onderzoek wil naar de vraag of de Zaanse aanpak juridisch en ethisch door de beugel kan: ‘Bij voorkeur door een landelijke instantie met bevoegdheid om alles boven tafel te krijgen. Niet omdat er één fout is gemaakt, maar omdat er sprake lijkt van een structureel patroon: het bewust omzeilen van regels, het negeren van interne waarschuwingen, het onderdrukken van kritiek en het mogelijk schenden van fundamentele rechten van inwoners.’
Door Piet Bakker op basis van artikel op Follow the Money. Foto: De Orkaan.
"Herkent zich er niet in ...", is dat niet de nep-ontkenning, vaak verkondigd door communicatieadviseurs, van mensen met boter op het hoofd? Achteraf blijkt vaak dat het nét geen leugen was.
Heeft iemand nog een leuke vacature open staan voor die Hamming? Wat mij betreft kan hij direct in dienst treden.
De burgemeester zal de boel weer flink nuanceren en zoals altijd zeggen dat de wijk hier zelf om vraagt en dat hij steun krijgt van de mensen in Poelenburg zelf. Maar wie zijn deze ‘mensen’ dan? 🤷
Wow, een gevoel van herkenning. Helaas niet positief. Het ging in mijn geval niet over Zaandam Oost maar over een ander dossier.
Bij de bespreking van het dossier wat ik (met anderen) op openbare bronnen had samengesteld, werd ik geïntimideerd en gechanteerd. Er waren 'goede mensen' uitgevallen na lezing en dat kon niet.
Ik werd gedwongen om het rapport in te trekken.
Dat heb ik gedaan omdat er een ander gemeenschappelijk doel mee werd gediend. En dat was en is okay
Toch persoonlijk voelt het nog steeds verkeerd.
Mochten de betreffende hoge ambtenaren van de gemeente en politie meelezen, een excuses wordt op prijs gesteld.
De openbare orde moet gehandhaafd worden, maar altijd volgens de wet en met medeweten van de raad die verantwoording aflegt. Een toeslagenaffaire is meer dan genoeg.
Wat er in Zaandam-Oost gebeurt, is ronduit zorgelijk. Een interventieteam dat op eigen houtje opereert, zonder toezicht en met discriminerende motieven, hoort niet thuis in een rechtsstaat. Burgers worden als verdacht bestempeld zonder bewijs, en grondrechten lijken te worden genegeerd.
Als een gemeente zelf regels gaat maken buiten de wet om, zet dat de deur open naar machtsmisbruik. Dit is geen ondermijningsaanpak dit ís ondermijning van de rechtsorde zelf.
Volledig met je eens
Tel daarbij op de juridische afdeling met dezelfde instelling
Dan ben je als inwoner van Zaanstad gewoon de Sjaak
Het instituut zaans bestuur met zijn ondergeschikte afdelingen is een staat op zich geworden.
De inwoners zijn er om hun te dienen en niet andersom
Macht spelletjes is hen niet vreemd helaas.
De sluiting van Gunay Lunchroom en Sweets Café is gebaseerd op vermoedens van ondermijning, zonder dat er sprake is van een boetebesluit of bewezen strafbare feiten. Het is zorgelijk dat de burgemeester deze ingrijpende maatregel neemt enkel op basis van een vermoeden, zonder concreet bewijs of een afgeronde procedure.
Het voelt alsof de sluitingsbevoegdheid wordt ingezet zonder voldoende onderbouwing, met grote schade tot gevolg zowel financieel als voor onze reputatie. In mijn ogen is dit een disproportionele toepassing van bestuursrecht, zonder de waarborgen die normaal gelden bij sancties.
Volgens de berichtgeving zijn daar mensen met uitkering aan het werk aangetroffen, mensen die helemaal niet mogen werken enz enz
Dit gevaar is een uitwas van de Wet bijzondere maatregelen grootstedelijke problematiek, die sinds 2018 geldt in Zaandam Oost. De gemeente krijgt met deze wet bijzondere bevoegdheden om achter de voordeur te kijken en gegevens te koppelen. De PvdA was in Zaanstad in 2018 initiator en voorstander van de invoering van deze wet. De SP heeft vanaf het begin gewaarschuwd voor de uitwassen van deze wet. Nu zitten we met de gebakken peren. Gelukkig is de PvdA onder aanvoering van Eylem nu van gedachte veranderd. Beter ten halve gekeerd dan ten hele gedwaald. Maar de betonrot zit diep.
Zaanstad, wat kun je er verder nog over zeggen? Bovenstaand doet erg denken aan de Belastingdienst en aan het UWV. Keihard aangepakt zijn de schuldigen van toen, toch?
Let op, "we dronken een glas, we deden een plas en alles bleef zoals het was". In het ergste geval krijgt iemand straks een andere baan uit de carrousel aangeboden.
Ze zijn niet moeilijk te vinden hoor, bestuurders die miljoenen hebben verbrand (120 miljoen, maar officieel "slechts" 40 miljoen en in een rechtzaak heeft dat dan weer gevolgen; als gezichtsverlies voor alle betrokkenen maar zoveel mogelijk vermeden wordt), weg moesten wegens verwijtbaar gedrag of omdat het gewoon kneuzen zijn. Ze duiken altijd weer elders op, soms met geld dat tijdelijk "verdwenen" was gedurende de afwikkeling van hun zaak. Ad infinitum.
Hebben we alweer een burgemeester van Delft, schiet me ineens te binnen? En is er al een CdK voor Zeeland benoemd?
Je kunt het natuurlijk met de kleur en het verleden van de 2 politici niet eens zijn maar ze hebben gesolliciteerd en de Gemeenteraad cq Provinciale Staten hebben deze mensen als nummer 1 neergezet. En zo gaat het overal in Nederland , iedereen mag solliciteren op de functie van Burgermeester of Commisaris van de Koning maar het lokale controlle apparaat kiest de kandidaat. Wat betekent dat ze de kandidaat later ook kunnen ontslaan als het niet gaat
Nee, de burgemeester wordt benoemd door de minister, net als de CdK. Daarom is de burgemeester een zetbaas met controle over de politie en de openbare orde. De raad mag een voorkeur uitspreken, maar die wordt nogal eens genegeerd als er een landelijke politicus "over" is. Maar iedereen mag zich helemaal suf solliciteren hoor.
Burgemeesters draaien vrolijk mee in het carrousel, samen met de andere beroepsbestuurders en geparachuteerde landelijke ex-politici.
Ja, de wethouders zijn gekozen door de raad en worden ook weleens weggestuurd, maar omdat zulks vaak consequenties heeft voor de coalitie is dat slechts als het niet anders kan. De raad is, als de 2e kamer, een vrij tandeloze tijger. De 1e kamer wil ik niet zien als volksvertegenwoordigers.
Dat laatste is helaas uitzondering.