In de Klauwershoek in Zaandam is in 100 jaar veel veranderd, maar het straatbeeld is eigenlijk nog precies zoals in 1930.

De tijd staat niet stil. Er wordt gebouwd en gesloopt, straten verdwijnen, nieuwe wijken verrijzen. Winkels gaan weg, bedrijven sluiten, groen maakt plaats voor nieuwbouw. De Zaanstreek is de afgelopen decennia sterk veranderd. De Orkaan brengt dat in beeld. Op één plek die in het verleden op de foto is gezet, maken we nu opnieuw ‘dezelfde’ foto. Zoek de verschillen…

De originele foto’s komen uit twee albums met oude Zaanse foto’s die Zaandammer Henk van Dalen op de kop tikte op een rommelmarkt. Bert Versteeg maakte de eigentijdse foto en zorgde ook voor de achtergrondinformatie. Vandaag: de Klauwershoek.

Klauwershoek

De Klauwershoek is het straatje tussen de Noorderkerkstraat en Oostzijde 1 in Zaandam maar in de volksmond wordt het hele gebied tussen de Savorin Lohmannstraat, Zuiddijk en Peperstraat zo genoemd. Het straatje is één van de oudste van Zaandam en was samen met de Noorderkerkstraat eeuwenlang de enige verbinding tussen West- en Oostzaandam.

Toen rond 1300 de Hogedam was aangelegd (deze bestond al in 1314), werd in de tweede helft van de 14e eeuw de eerste kapel gebouwd en ook de eerste woningen kwamen. De naam Klauwershoek komt van klauwers, of breeuwers, de mensen die de kieren in scheepshuiden en dekken met touw dichtten. Vanwege de nabijheid van de Dam met de sluisjes was er altijd veel bedrijvigheid in het buurtje en er stonden tal van herbergen en kroegen.

Het eerste pand, rechts op de foto is Zuiderkerkstraat 1, is gebouwd eind 17e eeuw en heeft samen met Zuiderkerkstraat 3 gediend als predikantenwoning en raadhuis. Rond 1890 kwam apotheek Bakker in het pand die er ruim 100 jaar zou blijven en omstreeks 2010 zou verhuizen naar Oostzijde 18. Boven de deur hing een gaper, dat is een beeld van een man, vaak van zuidelijke afkomst, een moor of een muzelman, die zijn mond open had. Gapers dienden als uithangbord voor een apotheek. Wanneer de gaper bij apotheek Bakker kwam te hangen is onbekend, op enkele foto`s van het Gemeentearchief uit 1965 is het beeld nog niet aanwezig. Tegenwoordig is er een opvoedpoli gevestigd.

De oneven kant van de Klauwershoek bestaat uit de huisnummers 1 t/m 5 en de even kant zijn de nummers 2 t/m 12.

Klauwershoek 2 is café De Oude Herberg, dit pand lijkt ouder dan het is want het is in 1939 gebouwd en was ter vervanging van een veel ouder pand dat diende als kruidenierswinkel. In 1900 richtte J. Visscher het pand in als drankenhandel en later als café. Loodgieter Jonker begint in Klauwershoek 4 in 1923 een loodgieterszaak die in 1981 zou verhuizen naar de Tuiniersstraat alwaar het bedrijf nog steeds zit. Voor Jonker zat hier de bakkerij van Knots. Tegenwoordig heet het pand De Zoete Inval.

Op Klauwershoek 6 zat de Rooms Katholieke boekhandel van W. Gras en daarvoor van Pastor. Voordat het een boekhandel werd was het de kapperszaak van Strop. Op nr 8 was de vleeshouwerij van S. Vet. In de panden 4 t/m 8 is tegenwoordig De Kleine Waarheid dat ooit een befaamd restaurant was maar tegenwoordig zijn er weinig activiteiten meer.

Klauwershoek 1 is rond 1900 gebouwd. In de jaren ’80 was het een bordeel, later werd het een kippenrestaurant en in 2000 werd het gekocht door de toenmalige eigenaar van café De Kapiteinshut die het bij de kroeg trok. Naast de Klauwershoek stond tot achter in de jaren ’50 een houten pakhuis dat naar ik meen is overgeplaatst naar de Zaanse Schans. Vervolgens is het terrein waarop het pakhuis stond jarenlang een parkeerplaats geweest en in 1994 werd het terrein bebouwd.

In eerste instantie zouden hier twee woningen komen maar uiteindelijk werd het café de Kapiteinshut dat zou uitgroeien tot een begrip in de Zaanstreek. Het café was de thuisbasis van het Kapiteinskoor en heeft tussen 1995 en 2004 diverse eigenaren gehad. Meindert Hondema die in 2004 eigenaar werd heeft er een muziekcafé van gemaakt waar naast de diverse koren in de weekenden live muziek was. Helaas gooide de Coronapandemie roet in het eten en werd de Kapiteinshut eind 2020 verkocht aan Mo die er een Ierse pub van maakte, Captain O` Malley genaamd. Mo hield het niet lang vol en moest zijn zaken in april 2022 noodgedwongen sluiten.

Bekijk hier alle fototijdreizen.

Foto en tekst 2023: Bert Versteeg. Bronnen: Zaanwiki, Gemeentearchief Zaanstad, Beeldbank Zaanse Molen