De gemeenteraad van Zaanstad heeft donderdagavond – 18 september – met een ruime meerderheid (35 voor, 3 tegen) het ‘Beleidskader detailhandel 2025–2035’ aangenomen. De nadruk ligt op de bestaande hoofdstructuur met Zaandam, Wormerveer en Krommenie als centrale winkelgebieden. Voor de andere gebieden liggen er strikte regels over welke winkels zich daar kunnen vestigen.

Ook de motie over het veelbesproken GDV (Grootschalige Detailhandel Vestigingen), waarin de provincie wordt gevraagd of verschillende soorten bedrijven zoals witgoed- en elektronicabedrijven zich kunnen vestigen in de Perifere Detailhandelsvestigingen (PDV’s) Zuiderhout (Zaandam) en Noorderveld (Wormerveer), werd aangenomen.

Volgens Natasja Cornelisse (PVV) leiden de strenge regels voor vestiging tot een benadeling van de dorpen van Zaanstad. Zij wil dat de gemeente zich actief gaat inzetten om bedrijven naar dorpen toe te halen die nu voorzieningen nodig hebben, zoals een supermarkt in Westzaan. Ze is bang dat de gemeente zich hier niet voldoende voor zal inzetten, omdat het strikte regels stelt aan winkels en zelf niet proactief belooft te zoeken naar een uitbater.

Ook Anna de Groot (SP) sluit zich daarbij aan. Volgens Hanneke Veurink-Malda (CU) zou dat bijna een staatswinkel zijn en daar wil ze niet aan meedoen. De Groot verzekerde haar ervan dat we ‘daar toch nog echt niet zijn’, doelend op de staatswinkels.

Wethouder Stephanie Onclin gaf aan eigenlijk hetzelfde te willen als Cornelisse, maar haar amendement werd desondanks aangenomen.

Absurdistisch gedicht

En dan was er nog de PDV-GDV-motie van onder meer POV, die volgens Natascha Stroo (GL) veel doet denken aan een absurdistisch gedicht.

In plaats van een amendement (waarmee het voorstel gewijzigd zou worden), was er – nadat er bezwaren kwamen van ondernemers – gekozen voor een motie (een verzoek aan het college). Volgens de indieners was het amendement juridisch onhaalbaar. De partijen willen nu dat het college de provincie gaat vragen of het misschien toch mogelijk is om grootschalige detailhandel op het Zuiderhout en Noorderveld toe te staan.

Daarmee is ingestemd. Wethouder Onclin gaf daarbij aan dat het college er nog altijd geen voorstander van is en dat, als de provincie akkoord gaat, het GDV automatisch in het kader verwerkt zal worden. Daarvoor komt de wethouder dus niet eerst nog terug naar de raad.

Leegstand

Een amendement van de SP en de PvdD over versterking van het MKB en een motie van deze partijen tegen leegstand werden afgewezen. Volgens Anna de Groot (SP) moest de gemeente het actief mogelijk gaan maken voor kleine ondernemers om zich op kleine oppervlaktes te vestigen.

Bij haar strijd tegen leegstand kan op verzet vanuit wethouder Onclin rekenen. ‘In tien jaar tijd is naar aanleiding van een eerdere motie de leegstand in Zaanstad gehalveerd.’ Dat geld is daarna anders belegd.

‘Omdat het zo goed gaat met de leegstand dat we onszelf af en toe zorgen maken of het niet op een ongezond frictieniveau komt.’

Dat betekent dat je door een bepaalde hoeveelheid leegstand altijd ruimte hebt voor nieuwe winkels om zich te vestigen in bestaande gebouwen. Als je daar dan weer rigoureus ingrijpt, zou dat niet goed zijn volgens Onclin, en daar is een ruime meerderheid van de raad het mee eens.

Door Marijn Kerkhoven op basis van de gemeenteraadsvergadering op 18 september 2025.