Op de hoek van de Dors en de Scholekster in Oostzaan is vanmiddag het eerste faunatrapje geplaatst door Stichting Ducktopia. De kleine, ogenschijnlijk eenvoudige constructie moet jonge eendjes, en andere kleine dieren, helpen om vanuit het water veilig op de kant te komen. 

Het initiatief komt van de stichting zelf, samen met donateurs uit binnen- en buiten Oostzaan. Niet de gemeente, maar burgers nemen de verantwoordelijkheid.

De valpartij van een jonge muskus- of wilde eend eindigt in veel sloten in een stille verdrinking. De nieuwe, hoge beschoeiingen langs veel oevers maken het onmogelijk voor jonge dieren om aan de kant te komen. Hun verendek is nog niet volledig waterdicht, waardoor ze snel onderkoeld raken. Als ze niet ergens kunnen rusten en opdrogen, verdrinken ze eenvoudigweg. 

De oplossing is simpel: lage oevers of faunatrapjes. Maar ondanks eerdere beloften zijn die er amper. Volgens Ducktopia zijn er tot nu toe alleen op de Rietschoot een paar geplaatst. Daarom hebben zij het heft in handen genomen.

De aftrap van de actie vond plaats onder een warme middagzon, met verkoelende drankjes en een klein gezelschap van betrokkenen. 

Raadsleden Rob Monen (Oostzaan Natuurlijk!) en Sarah van Brussel (GroenLinks) zetten onder begeleiding van eendenfluisteraar Cor Hottentot van Ducktopia symbolisch de eerste schroef. 

In totaal zijn er tien trapjes aangeschaft, bekostigd via donaties. Wat opvalt, is wat ontbreekt: gemeentelijke handen. En dat is geen toeval. 

Hoewel de gemeenteraad in april besloot dat Ducktopia een logische uitvoerende partner is in het beheer van de muskuseendenpopulatie, blijft de gemeente tot eind 2025 vasthouden aan de relatie met de commerciële ongediertebestrijder Anticimex. 

Dat contract beperkt Ducktopia tot nestbeheer op particulier terrein. In de openbare ruimte mogen ze niets doen, behalve dan het aanleveren van locaties die vervolgens door Anticimex worden bezocht.

Het frustreert de stichting. Volgens Ducktopia doet deze opzet geen recht aan hun expertise en inzet. Ze willen best meewerken aan het wegvangen van eenden, maar niet als doel op zich. 

Het plan om de hele populatie te vangen – ook waar geen overlast is – noemt de stichting disproportioneel: 

‘Deze reductie is niet meer in het belang van de dieren, maar alleen in het belang van de mens,’ schreven zij in een eerder gepubliceerde brief. Ducktopia wil juist toewerken naar een gezonde balans tussen mens en dier, niet naar een eendloos Oostzaan.

De stichting stelt voor om alvast afspraken te maken voor 2026, wanneer het contract met Anticimex afloopt. Dan zouden zij, zoals de raad heeft beoogd, het beheer zelf kunnen uitvoeren. Tot die tijd willen ze, als het juridisch toelaatbaar is,  alvast meer doen in de openbare ruimte: nestbeheer, voorlichting, en praktische oplossingen. Zoals vandaag. Zonder gemeentelijke opdracht, maar met schroeven, trapjes, en overtuiging.

De plaatsing van het eerste faunatrapje is daarmee veel meer dan een symbolische handeling. Het is een daad van verzet tegen bestuurlijke traagheid. Een actie die laat zien dat dierenwelzijn in Oostzaan niet hoeft te wachten tot het politieke proces af is. Een betrokken burgerinitiatief volgens het boekje. 

Terwijl beleidsplannen blijven hangen tussen amendementen en contracten, zijn het de vrijwilligers van Ducktopia die vandaag gewoon begonnen. 

Met één trapje tegelijk.

Door: Dorine Kat en Merel Kan, de foto’s en de informatie over het verloop van de middag komen van Sabrina van Raat, de informatie komt uit het Orkaan-archief en uit de raadsvergaderingen van Oostzaan.