Vandaag vliegt een helikopter met een grote hoepel boven Engewormer en Zaandijk (langs de Zaanse Schans). We kregen beelden van verschillende Orkaan-lezers met ook de vraag: ‘Vliegt dit ineens over… Enig idee?’ Het antwoord: ja. De helikopter draagt een enorme sensor die onderzoekt waar zich zoet of zout grondwater bevindt – cruciale kennis voor het beschermen van drinkwater en het tegengaan van verzilting.
Op 15 augustus is een bijzonder bodemonderzoek gestart met een helikopter in delen van Noord-Holland. Het toestel brengt met behulp van een grote sensor de ondergrond tot wel 200 meter diepte in kaart. Het onderzoek maakt deel uit van het landelijke project FRESHEM-NL, een samenwerking tussen 7 provincies, 7 waterschappen, 5 drinkwaterbedrijven en de onderzoeksinstituten Deltares en TNO – Geologische Dienst van Nederland, en loopt door tot eind 2025.
Het doel van het onderzoek is om beter inzicht te krijgen in de ligging van kleilagen en de verspreiding van zoet, brak en zout grondwater. Die kennis is belangrijk voor het beschermen van drinkwaterbronnen, het beperken van verzilting en het ontwikkelen van duurzaam grondwaterbeheer. De eerste metingen zijn begonnen boven de gemeenten Alkmaar en Edam-Volendam, waarna het onderzoeksgebied stapsgewijs uitgebreid wordt naar de regio boven het Noordzeekanaal.
De helikopter vliegt op ongeveer 80 meter hoogte. Daaronder hangt een 35 meter lange kabel met een grote, hoepelvormige sensor. Dit instrument zendt zwakke elektromagnetische signalen uit, vergelijkbaar met die van een mobiele telefoon. Met die gegevens wordt een 3D-model van de ondergrond gemaakt, dat laat zien waar zich zoet en zout grondwater bevindt en waar kleilagen liggen. Volgens de organisatoren zijn de metingen volledig veilig voor mens, dier en natuur.
Tijdelijke geluidsoverlast kan niet volledig worden uitgesloten, maar om zoveel mogelijk hinder te voorkomen wordt er niet boven bebouwde kom of direct boven woningen en bedrijven gevlogen. Ook vinden de vluchten plaats buiten het broedseizoen.
De exacte route en het tijdstip van de vluchten worden minstens één dag van tevoren bekendgemaakt via www.freshem.nl. Omdat het weer de planning kan beïnvloeden, kan het vliegplan kort voor vertrek nog wijzigen.
Door Dorine Kat met informatie van Provincie Noord-Holland. Foto’s van Eline Kleibrink en Remi Kerkhoven, video van Paul Riteco.
