Er gloort hoop voor nachtbrakers in de Zaanstreek: Station Zaandam maakt opnieuw kans op een stop van de nachttrein. Uit onderzoek blijkt dat een extra nachttreinstop* best haalbaar én betaalbaar zou kunnen zijn. 

Er loopt nu een proef met een nachttrein tussen Alkmaar en Amsterdam. Daarin wordt Zaandam in sneltreinvaart gepasseerd. Maar als die proef succesvol blijkt, kan Zaandam vanaf de nieuwe dienstregeling in 2027 alsnog aansluiten.

Dat Zaanstad niet op de rijdende trein sprong was vooral een geldkwestie: een extra stop zou toen naar schatting tussen de € 100.000 en € 120.000 per jaar kosten. Dat bedrag was te hoog. 

Maar een nieuwe quickscan, uitgevoerd door Vervoerkundig bureau Movin, schetst een ander beeld. Een extra stop op station Zaandam zou de gemeente tussen de € 20.000 en € 30.000 per jaar kosten. Deze lagere schatting is gebaseerd op onder meer personeelskosten, extra openingstijd van het station en mogelijk toezicht in de nacht. Verwachte opbrengsten uit kaartverkoop bedragen volgens het rapport maar € 5.000 tot € 6.000, dus de resterende kosten zouden door Zaanstad moeten worden gedragen.

De verwachte reizigersaantallen zijn bescheiden, maar niet verwaarloosbaar. Op vrijdagnacht zouden er tussen de 10 en 15 reizigers gebruikmaken van een stop in Zaandam, op zaterdagnacht zijn dat er naar schatting 15 tot 25. De drukste rit is die van Amsterdam naar Zaandam op zaterdag, vooral voor mensen die uit het Amsterdamse uitgaansleven komen. De mogelijke stop zou plaatsvinden rond 2:45 uur richting Alkmaar en 3:37 uur richting Amsterdam.

Een belangrijk voordeel van de nachttrein is de snellere reistijd vergeleken met de bestaande nachtbussen, die weliswaar frequenter rijden (elke 30 tot 60 minuten) en meer haltes hebben, maar er aanzienlijk langer over doen. Met de trein zou de rit maar acht minuten duren.

De NS en gemeente Alkmaar moeten dit najaar besluiten of ze het experiment een vervolg willen geven. Alleen dan kan een eventuele stop in Zaandam worden opgenomen in het dienstregelingsvoorstel dat NS in februari 2026 voorlegt voor inspraak.

De raad van Zaanstad moet uiterlijk voor 1 december 2025 beslissen of zij financiële middelen wil vrijmaken voor deze nachttreinstop. Wethouder Harrie van der Laan benadrukte eerder al dat de bal bij de raad ligt: als die het wil, moet zij zelf budget vinden.

UPDATE: Merel Kingma (D66 Zaanstad), Hanneke Veurink-Malda (CU), Marianne de Boer (LZ) en Natasja Cornelisse (PVV) dienen 12 juni een amendement in om € 30.000 uit te trekken voor een nachttrein. Er moet een reserve “Pilot nachttrein” komen om aan de pilot nachttrein deel te nemen in samenwerking met Alkmaar. Het geld is gevonden bij € 400.000 onderbesteding op het onderwerp ‘kleine infra’.

* Hoe wij ook bidden en smeken: onze spellingscontrole weigert het woord ‘nachttreinstop‘ goed te keuren. We hebben het toch maar gebruikt.

Door: Merel Kan, met informatie uit de raadsinformatiebrief, het onderzoek van Vervoerkundig bureau Movin en uit het Orkaan-archief. De foto boven is van Nunc architecten.