Elke dag een verrassing wat het nieuwe kalenderblaadje brengt van de Gouden Jaren scheurkalender van journalist/schrijver Annegreet van Bergen.
Het toiletbezoek in huize Rep wordt dagelijks een aangenaam verpozen dankzij Annegreets korte nostalgische overpeinzingen. Over hoe moeder vroeger de was deed, hoe kinderen van nu niet snappen wat ze met een katoenen zakdoek aan moeten, over de spinazie-academie, kroontjespennen, zeemleren lappen en inktlappen, noem maar op.
Vanmorgen kreeg het bezorgen van de boodschap een wel plezierige begeleiding. Bij de ‘afk vd mnd’ kwam de naam te voorschijn van het fabriekje in tabakspijpen dat mijn vader kort na de oorlog oprichtte aan het Breedweer in Koog aan de Zaan: Rekoza, oftewel REp KOog aan de ZAan.
Van Bergen, schrijfster van onder meer de bestseller ‘Gouden Jaren’ en ooit een collega bij de Volkskrant, citeert uit mijn boek ‘De Meidoornstraat’ dat Rekoza slechts een kort leven was beschoren en dat mijn vader ziek werd van het fiasco.
‘De dokter’, zo lees ik het kalenderblaadje van vrijdag 2 september, adviseerde Rep Senior een sigarenwinkel te beginnen. ‘Het was immers een kleine stap van pijpen naar tabak. De suggestie van de dokter was in bedrijfseconomisch opzicht uiterst gezond. Jarenlang leidde Sigarenmagazijn Rep, óók voor dames, in Zaandam een bloeiend bestaan.’
De winkel was voor mijn vader een levensvervulling. Hij begon met roken toen hij twaalf jaar was en is er nooit meer mee opgehouden. Hij werd 86 jaar.
Foto boven (en onder): Rep Senior (met hoed, rechts) in de tabakspijpenfabriek Rekoza aan het Breedweer in Koog, 1946. Foto archief familie Rep
Het fiasco van het tabakspijpenfabriekje doet me denken aan het fiasco van de groothandel in kaas van Frans Laarmans in 'Kaas', de beroemde roman van Willem Elsschot. Ook Laarmans had een dergelijke afkorting bedacht als naam van zijn firma: 'Gafpa', wat staat voor 'General Antwerp Feeding Products Association'. Ik neem aan dat vader Rep - net als Laarmans - destijds ook achterbleef met een enorme voorraad onverkochte producten? Eén verschil: Laarmans kon sindsdien geen kaas meer zien, maar Rep sr. is blijkbaar lekker blijven doorroken. Misschien een idee voor een Zaanse roman, Martin? De titel heb je al: Pijp.
Je slaat de spijker op zijn kop, Rob. In de jaren zestig is Elsschots roman ‘Kaas’ in een bewerking van Gerard Rekers op de tv uitgezonden. Ik heb er samen met mijn vader naar gekeken. Hij zat erbij te schuddebuiken van het lachen, zo veel herkende hij erin. Nog jaren na de opening van Sigarenmagazijn Rep aan de Meidoornstraat in Zaandam prees hij de overgeschoten Rekoza-pijpen aan de klanten aan. Het bleken echter hardnekkige winkeldochters. Ik vermoed dat de voorraad uiteindelijk de kachel is ingegaan. Zelf rookte hij shag, sigaren en sigaretten, maar geen pijp. Hij lustte overigens absoluut geen kaas.
Mooi stukje geschiedenis! Heb zo rond 1978? een leuk verjaardagfeestje gehad in de Meidoornstraat. Bij Hilda Verstegen? Zij had een erg leuk buurmeisje Sandra! Is natuurlijk na de periode familie Rep.