In een scherpe reactie op het visieplan van de gemeente Zaanstad heeft het bestuur van de Stichting Muziekschool Zaanstad (SMZ) op 24 juni jl. een brief gestuurd aan de gemeenteraad. Daarin uit het bestuur forse kritiek op het voorliggende voorstel voor een Centrum voor de Kunsten (Fluxus), dat volgens hen de bestaande spanningen en ongelijkwaardige verhoudingen binnen het culturele veld eerder bevestigt dan oplost.

De brief markeert een nieuw hoofdstuk in het jarenlang slepende conflict tussen SMZ en Fluxus. Volgens het bestuur dreigt de Muziekschool als enige culturele instelling onder het gezag van Fluxus te blijven vallen, terwijl andere organisaties zoals het Zaantheater, de bibliotheek en dansscholen zelfstandig opereren.

‘Netwerkfunctie niet te rijmen met beheersrol’

Het bestuur van SMZ stelt zich in principe achter het uitgangspunt van de gemeente dat Fluxus een netwerkorganisatie moet zijn die stimuleert, ondersteunt en verbindt, maar niet dicteert of het aanbod bepaalt. Juist daarom vinden zij het onbegrijpelijk dat de Muziekschool nog altijd onder de beheersstructuur van Fluxus valt, inclusief het beheer van het gebouw aan de Westzijde 148 en de faciliteiten.

Volgens SMZ leidt deze uitzonderingspositie tot verwarring en ongelijke behandeling binnen het culturele veld. De brief wijst erop dat het visietraject een kans biedt om deze scheefgroei te herstellen, en de slepende strijd tussen beide partijen, SMZ en Fluxus, niet mee te nemen in het nieuwe cultuurbeleid per 1 januari 2026.

Geen vertrouwen, geen samenwerking

Het bestuur citeert ook een eerdere uitspraak van Fluxus-directeur Van Kekerix uit september 2024: 

‘Een vruchtbare samenwerking behoort niet langer tot de mogelijkheden.’ 

Dit onderstreept volgens SMZ dat de relatie tussen beide partijen structureel verstoord is. Daarbij wordt verwezen naar gemeentelijke uitspraken waarin wordt erkend dat het vertrouwen van SMZ in Fluxus ontbreekt en dat de gemeente overweegt tot ontvlechting over te gaan.

De brief herinnert de gemeenteraad aan eerdere toezeggingen van wethouder Breunesse dat er een blijvende oplossing moet komen voor de situatie op de Westzijde. Ook is volgens SMZ meerdere malen door de gemeente erkend dat Fluxus in zijn huidige rol niet aan de verwachtingen voldoet.

Zelfstandige Muziekschool past 

SMZ benadrukt dat zelfstandigheid breed gedragen wordt onder de muziekdocenten en dat hun aantallen herhaaldelijk aan de wethouder zijn voorgelegd om misverstanden hierover weg te nemen. Bovendien, zo stelt het bestuur, is de uitvoering van een zelfstandige muziekschool haalbaar binnen de bestaande begroting. 

In tegenstelling tot Fluxus, die heeft aangegeven niet alle muziekschoolactiviteiten vanaf 2026 te kunnen voortzetten binnen het huidige budget, presenteerde SMZ eerder een financieel onderbouwd plan waarin alle activiteiten behouden blijven. Inclusief theorielessen, samenwerking met externe partijen, concoursen en het instrumentenfonds.

Oproep aan de raad

Tot slot richt het bestuur zich met een directe vraag tot de gemeenteraad: 

‘Wat maakt dat u zou willen instemmen met een visieplan dat de (onwerkbare) status quo voortzet, terwijl juist het visietraject de mogelijkheid biedt om bestaande structuren, werkwijzen en patronen onder de loep te nemen en te herinrichten?’

SMZ dringt aan op een gesprek met de gemeenteraad vóórdat die haar oordeel vormt over het visieplan en de voorgestelde opdracht. Het bestuur hoopt dat de raad alsnog ruimte ziet voor een onafhankelijke positie van de Muziekschool binnen het culturele landschap van Zaanstad.

Door: Merel Kan, op basis van de brief die het bestuur van de Muziekschool naar de raad stuurde en het Orkaan-archief. De foto werd gemaakt door Piet Bakker (De Orkaan).