Het Noordhollands Dagblad heeft een opmerkelijke correctie doorgevoerd in de berichtgeving over de crisis bij GroenLinks-PvdA Zaanstad en beoogd lijsttrekker Eylem Köseoglu. Na stevige kritiek, onder meer van onderzoeksjournalist David Davidson (Follow the Money), is een cruciale passage aangepast en voorzien van een uitgebreide rectificatie met excuses.

Dat is pijnlijk voor de krant, maar tegelijk een stevig en belangrijk signaal: zo hoort het als je als medium een grens overschrijdt.

Zaterdag 8 november verscheen in het NHD een groot achtergrondverhaal over de interne strijd binnen GroenLinks-PvdA. Partijprominenten, anoniem geciteerd vanuit de lobby van een Zaans hotel, spraken over een ‘zuivering’ binnen de partij.

Het stuk beschreef de al maanden slepende crisis rond Köseoglu: elf jaar raadslid, ruim drie jaar fractievoorzitter, kritisch op het interventieteam in Zaandam-Oost en inmiddels uit haar eigen fractie gezet, terwijl het partijbestuur haar juist als enige kandidaat-lijsttrekker naar voren schuift.

De combinatie van interne ruzie, verkiezingslijst en machtsstrijd is nieuws. Maar in het oorspronkelijke artikel ging het NHD een ruime stap verder dan dat.

In de eerste versie werd beschreven dat ‘rond de raadszaal van Zaanstad het verhaal gaat’ dat Köseoglu te dicht op ‘de doelgroep van het interventieteam’ zou zitten, en dat er ‘niet veel handdrukken’ tussen haar en ‘de criminelen uit het stadsdeel’ zouden zijn. Met ‘stadsdeel’ wordt Poelenburg bedoeld.

Daarmee werd een gekozen volksvertegenwoordiger, op basis van geruchten die ‘rond de raadszaal’ zouden gaan, in de buurt van criminaliteit gezet zonder enige feitelijke onderbouwing.

Fluistercampagne

David Davidson fileerde die passage in een uitvoerig LinkedIn-bericht. Hij wees erop dat het NHD eerder al ruim baan gaf aan burgemeester Jan Hamming en de gemeente om kritische publicaties van Follow the Money en De Orkaan over het interventieteam af te doen als ‘fabels en framing’, terwijl gemeentelijke rapporten juist lieten zien dat er bij de aanpak in Zaandam-Oost grensoverschrijdende dingen waren gebeurd.

Nu, stelde hij, leende de krant zich opnieuw voor een fluistercampagne: niet de macht werd kritisch bevraagd, maar de boodschapper werd met insinuaties over mogelijke banden met criminelen weggezet.

Davidson noemde dat ‘anti-journalistiek’: er wordt een beeld gecreëerd van een raadslid dat zich misschien inlaat met criminelen, zonder dat er ook maar één concreet feit op tafel ligt.

Excuses

Daarop gebeurde iets wat je niet vaak ziet. Corine de Vries, hoofdredacteur van het NHD, reageerde openbaar op de post van Davidson. Ze noemde de kritiek ‘terecht’ en ‘pijnlijk’ en schreef dat dit verhaal ‘inderdaad niet zo de krant in had gemogen’.

Het online artikel werd flink aangepast. De passage over ‘handdrukken’ met criminelen verdween. Boven de tekst verscheen een uitgebreide rectificatie waarin de redactie uitlegt dat er geen feitelijke basis is voor de suggestie over mogelijke banden met de doelgroep van het interventieteam, dat de bronnen zelf aangaven dat dit geen rol speelde in de besluiten binnen de partij, en dat er geen aanwijzingen zijn dat Köseoglu banden heeft met personen of groepen waarop het interventieteam zich richt. En, als eerdere formuleringen tóch die indruk hadden gewekt, biedt de krant daar expliciet excuses voor aan.

In dezelfde rectificatie kijkt de redactie ook naar de eigen werkwijze. De afweging rond anonimiteit had zorgvuldiger gekund, schrijft het NHD. Het was beter geweest om duidelijker toe te lichten waarom voor anonimiteit is gekozen, transparanter te zijn over de positie en rol van de bronnen, en het verhaal sterker te baseren op onafhankelijk verifieerbare feiten. Dat is geen cosmetische toevoeging, maar een inhoudelijke erkenning dat de journalistieke lat hier te laag lag.

‘Klokkenluiders’

Voor De Orkaan is één ding daarbij nadrukkelijk van belang: dit zijn geen klassieke ‘klokkenluiders’ zoals de anoniemen in het oorspronkelijke artikel werden opgevoerd. Klokkenluiders zijn mensen die hun baan kunnen verliezen of persoonlijk gevaar lopen als ze met naam en toenaam naar buiten treden. 

Het gaat hier om partijbonzen en prominenten die de kandidaatstelling van een kritisch partijlid proberen te beïnvloeden en daarvoor de dekking van anonimiteit krijgen. In de aangepaste versie van het bericht is de term ‘klokkenluiders’ niet meer aanwezig. Er wordt nu geschreven over ‘vier partijleden’.

Pet af

Tegelijk verdient de manier waarop het NHD nu corrigeert een compliment. In plaats van het stuk stilletjes te herschrijven, kiest de hoofdredactie voor openheid: de fout blijft zichtbaar, de uitleg en de excuses staan er helder boven, en er wordt publiek verantwoording afgelegd aan zowel de lezers als het betrokken raadslid.

Davidson, die de kritiek had geuit, zette zijn pet er nadrukkelijk voor af en prees het NHD voor die stap. In een tijd waarin het modieus is om ‘de media’ in één adem weg te zetten, is dit precies de reflex die je wél wilt zien: erkennen, uitleggen, verbeteren.

Door: Merel Kan en Piet Bakker, op basis van de artikelen die op het NHD verschenen, de reactie van David Davidson daarop via LinkedIn, de daaropvolgende reactie van Corine de Vries en het Orkaan-archief. Op de foto boven zie je de raadszaal waar de geruchten rond zouden zijn gaan…