Ouders van kinderen die afhankelijk zijn van het leerlingenvervoer in Zaanstad maken zich grote zorgen over de nieuwe gemeentelijke verordening. Volgens hen ontbreekt maatwerk, is de uitvoering onzorgvuldig en dreigt de nadruk op ‘zelfredzaamheid’ ten koste te gaan van kwetsbare kinderen.
Leerlingenvervoer is bedoeld voor kinderen die door een beperking, ziekte of handicap niet zelfstandig naar school kunnen reizen. Voor deze kinderen moet de gemeente leerlingenvervoer passend en veilig organiseren en bekostigen – van taxi, taxibusje, fiets tot (begeleid) openbaar vervoer in opdracht van het Rijk.
In de nieuwe regels legt gemeente Zaanstad sterk de nadruk op eigen verantwoordelijkheid. Ouders zouden hun kind waar mogelijk zelf moeten begeleiden met het OV of naar school moeten brengen.
‘Aangepast vervoer wordt dan het laatste alternatief’, zegt Rosalie Dykhuizen uit Assendelft.
Dykhuizen is al jaren lid van de klankbordgroep leerlingenvervoer en spreekt niet alleen namens zichzelf. De zorgen die zij heeft, hoort ze van veel andere ouders terug. Haar 15-jarige dochter Charlie heeft een beperking waardoor prikkels snel te veel worden en zelfstandig reizen naar Heemskerk geen optie is.
Lange ritten
De Assendelftse heeft tevens mede het initiatief genomen voor een landelijke oproep voor een revolutie in het leerlingenvervoer.
Volgens ouders wordt in de verordening te weinig rekening gehouden met de zorgkant van leerlingenvervoer.
‘Het wordt vooral als logistiek vraagstuk gezien. Maar veel kinderen kunnen niet omgaan met lange ritten, wisselende chauffeurs of onrust in de bus. Laat staan de onvoorspelbaarheid van het OV.’
Een veelgehoorde klacht is dat ritten onnodig lang zijn. Ouders melden ritten van anderhalf uur voor een afstand van nog geen kwartier. ‘Kinderen worden door heel Zaanstad gereden. Dat is zwaar voor kinderen met een beperking.’
Ook de nadruk op zelfstandig reizen in de nieuwe verordening baart zorgen. ‘Voor veel kinderen is dat simpelweg niet haalbaar’, zegt Dykhuizen. ‘Toch wordt het in deze verordening als uitgangspunt genomen. Dat geeft enorme druk op gezinnen en levert onveilige situaties op.’
Klachten blijven liggen
Wisselende chauffeurs veroorzaken daarnaast onrust en angst bij kinderen die afhankelijk zijn van vaste gezichten. ‘Stabiliteit en voorspelbaarheid zijn cruciaal’, benadrukt Dykhuizen.
Ouders lopen bovendien aan tegen gebrekkige communicatie. Meldingen verdwijnen, worden niet geregistreerd of blijven weken liggen. Ouders weten vaak niet bij wie ze terechtkunnen. Een voorbeeld: een 11-jarige rolstoelgebruiker waarbij de rolstoel niet goed kon worden vastgezet door een chauffeur. De gemeente stelde eerder dat alles volgens de regels verliep. Pas drie maanden later werd er gewisseld van chauffeur zodat deze kwestie kon worden opgelost.
Het feit dat citaten uit een door ouders ingestuurde brief zonder toestemming werden gebruikt door burgemeester Hamming heeft bij ouders tot irritatie geleid:
‘Wij moesten kennisnemen van de inhoud van de aanbiedingsbrief bij de verordening in de pers. Dit is echt onzorgvuldig en kenmerkend voor de huidige organisatie van het Leerlingenvervoer binnen Zaanstad.’
Weinig gehoor
Landelijk zijn er inmiddels gesprekken gaande tussen ouders, vervoerders, belangenorganisaties en het ministerie van OCW. In januari wordt ook er een petitie aangeboden aan de Tweede Kamer. In Zaanstad ervaren ouders echter weinig vooruitgang.
De nieuwe verordening, die ongeveer 600 kinderen raakt, wordt op 11 december voorgelegd aan de gemeenteraad. Ouders kunnen adviseren, maar zien hun suggesties nauwelijks terug.
Wat moet beter?
Volgens Dykhuizen – én veel andere ouders – gaat het vooral om:
- duidelijke regels voor maximale reistijd
- vaste chauffeurs waar dat kan en nodig is
- begeleiding op de bus voor kinderen die dat nodig hebben
- eerlijke en transparante registratie van klachten
- ritten met kinderen met vergelijkbare behoeften of woonplaats
Volgens Dykhuizen is de boodschap van ouders helder:
‘Plan vanuit het kind, niet vanuit een spreadsheet. Het systeem moet menselijker en betrouwbaarder. Kwetsbare kinderen verdienen dat.’
Door Marion Kors op basis van een gesprek met Rosalie Dykhuizen en eerdere artikelen op De Orkaan. Op de archieffoto boven staat Rosalie met haar dochter Charlie.
