De vaccinatiegraad in Zaanstad is veel te laag. De gemeente wil stappen zetten om die graad te verhogen. Het voornaamste probleem ligt volgens de gemeente in Zaandam-Oost. In sommige postcodes is het zelfs onder de 80 procent. Voor verbetering wil Zaanstad vooral inzetten op voorlichting.

Daarbij streeft de gemeente naar een gerichtere aanpak binnen die postcodes waar de vaccinatiegraad laag is. Postcodes 1503, 1504, 1505, 1506 en 1508 zijn hieronder op het kaartje te zien.

De gemeente wil de aanpak uitsluitend richten op de wijken die vallen binnen Pact Zaandam-Oost (Poelenburg, Peldersveld, Hoornseveld, Kogerveldwijk, Rosmolenwijk en Zaandam Zuid). Volgens de gemeente is hier de lage vaccinatiegraad het meest een probleem.

Ouders, opvoeders, jongeren, scholen, moskeeën, bibliotheken en wijkteams worden aangesproken en ingezet bij de voorlichting. Er moeten bijeenkomsten van artsen en verpleegkundigen komen in de wijken. De gemeente wil ook professionals trainen in het overbrengen van meer en betere informatie over vaccins.

In Poelenburg, Hoornseveld-Peldersveld en Kogerveldwijk ziet de gemeente een vaccinatiegraad onder de 80 procent bij zuigelingen voor bijna alle vaccins. Dat is dus kritiek. Deze wijken zijn het epicentrum van de vaccinatieproblematiek.

Prikangst

Volgens de gemeente zijn er meerdere redenen waarom mensen zich niet laten vaccineren. Prikangst, vaccinatietwijfels en beperkte taalvaardigheid spelen daarbij een rol.

De aanpak richt zich vooral op de groep waar de vaccinatiegraad laag is; welke groep de gemeente precies bedoelt, wordt echter niet duidelijk. Uit de uitleg over de gerichte aanpak blijkt dat de gemeente rekening houdt met mensen met een andere ’taal, culturele achtergrond en opleidingsniveau / geletterdheid’.

De gemeente wil een totaalbudget van € 26.000 uitgeven aan 25 voorlichtingssessies in Zaandam-Oost. De wijken Oude Haven en Zaandam-West, die ook worden benoemd als probleemwijken, worden niet meegenomen in de aanpak van de gemeente.

Mazelen

Bij de stukken voor de raad zijn ook overzichten van de vaccinatiegraad in Nederland, Zaanstreek-Waterland en Zaanstad gevoegd. Uit één van die overzichten blijkt dat Zaanstad (2020) een iets lagere vaccinatiegraad heeft dan het Nederlands gemiddelde.

Maar dat verschilt sterk per postcodegebied. Het ligt er vaak ver boven maar in de met rood aangegeven codes ligt het daaronder. En dit zijn cijfers uit 2020, sindsdien is de vaccinatiegraad gedaald volgens het RIVM.

Vaccinatiegraad zuigelingen in 2020. BMR omvat ook de vaccinatie tegen mazelen. Daar vindt het RIVM een vaccinatiegraad van boven de 95 procent nodig: ‘als dat percentage niet wordt gehaald, is de kans groter dat mazelen weer terugkomt’.

Het plan is het gevolg van een motie die in april 2024 door een grote meerderheid van de gemeenteraad van Zaanstad is aangenomen. DZ, Denk en PVV waren tegen. Opvallend was destijds de opstelling van fractievoorzitter Sebnem Pancar van DENK die ervan overtuigd was dat ouders bewust kozen voor niet-vaccineren: ‘Er is niet iemand nodig om ze proberen te overtuigen’.

Door Marijn Kerkhoven op basis van het informatie uit het raadsinformatiesysteem van Zaanstad, Pact Zaandam-Oost, eerder nieuws op De Orkaan, het RIVM en postcode-check. Foto Han de Groot (Gemeentearchief Zaanstad): vaccinatie in GGD kazerne Frans Halsstraat (Zaandam, 1986). Kaart gemaakt met scribblemaps.