Vandaag is het de Dag van de Arbeid. Het is een internationale feestdag die wordt gevierd om de arbeiders en de arbeidersbeweging te eren, om de verworven rechten te vieren en te strijden voor nieuwe rechten. Om 19.30 uur komen de politieke partijen PvdA, GroenLinks, ROSA en SP samen in Het Zaans Toneelhuis voor een pubquiz in het teken van de dag. Maar hoe viert de ‘gewone mens’ de Dag van de Arbeid?
Voor het antwoord op die vraag gingen wij naar de markt. Er is een verdeling tussen mensen die weten wat de Dag van de Arbeid is, en mensen die dat niet weten, met daaronder een nog kleinere groep die weet dat die bewuste dag vandaag -1 mei- is. Toch hebben we een aantal mensen bereid gevonden om het een en ander te vertellen over hun ervaringen met de Dag van de Arbeid:
Sommigen waren strijdbaar, en een enkeling zelfs ‘demonstratiebereid’, maar er was niemand die dat vandaag ging doen. En de internationale… die wilde niemand voor ons zingen (we deden zo ons best)
In heel Europa behalve Nederland (het Verenigd Koninkrijk, Ierland en Denemarken) is de Dag van de Arbeid een nationale feestdag. In Zaandam was er, zoals al geruime tijd, niks te doen op straat. Wel in het theater, in Het Zaans Toneelhuis, waar de politieke partijen PvdA, GroenLinks, ROSA en SP vanavond samen een pubquiz zullen houden.
Dat was honderd jaar geleden wel anders, toen stroomden de mensen nog in grote groepen over de Burcht in Zaandam, gewapend met banieren en slogans: ‘Socialisme, geluk voor de vrouw’ en ‘Socialisatie der bedrijven’ stonden op de banieren.
Vandaag was er geen manifestatie, geen demonstratie, geen mens die de internationale nog kent. Eerder deze week schreven we: ‘De Zaanse ondernemersgeest leeft!’ Maar de Rode Zaan? Die ligt toch minstens aan de beademing.
Beademing
We vonden die bewuste Rode Zaan vanavond – 1 mei – zoals eerder vermeld, in het Zaans Toneelhuis. Hans Kuyper, fractievoorzitter van ROSA, presenteerde de avond. Verder waren er vier sprekers: Anna de Groot, fractievoorzitter van de SP; Mariska Schuttevaêr, raadslid voor ROSA; Eylem Köseoglu, fractievoorzitter van de PvdA; en Tobias Hoogervorst, fractieassistent van GroenLinks (de rest van de GroenLinks-fractie was immers op vakantie).
Voor de aanwezigen was het erg duidelijk: de ‘Rode Zaan leeft!’ Er volgde een pubquiz over 1 mei, gepresenteerd door Hans Kuyper, waarbij ook onze Internationale aan bod kwam. In verschillende talen klonk deze door de zaal. Er werd een aantal keer over gegrapt, maar uiteindelijk kwamen de aanwezigen zelf niet aan zingen toe (jammer). Ook de meeste versies (van Swahili tot Bretons tot Latijn) konden niet op algemene herkenning rekenen (wat in het bijzonder presentator Hans Kuyper leek te amuseren).
De winnaars van de pubquiz waren de ROSAnieten (wel degelijk van ROSA), onder meer bestaande uit wethouder Natasja Groothuismink. Zij wonnen de wedstrijd met een flinke voorsprong.
De vier socialistische partijen samen hadden een volle zaal getrokken (ca. 60 stoelen) in het Zaans Toneelhuis. Het was een ‘who’s who’ van raadsleden, steunfractieleden, bestuursleden, wethouders en zelfs een Europarlementariër (Thijs Reuten – PvdA). De ‘gewone mens’, zoals eerder beschreven, leek nog altijd te ontbreken.
Menno de Haas, raadslid van ROSA, vindt het onzin om vergelijkingen te maken met tijden van weleer zoals de gebruikte foto uit 1925: ‘We proberen het zó [door middel van de pubquiz] een beetje levend te houden.’
Door Pim Ulle (video) en Marijn Kerkhoven (interview) De foto uit 1925 komt uit het onvolprezen gemeentearchief.
Er waren ook veel leden en volgens mij ook een aantal niet leden. Het meerendeel (durf ik wel te zeggen) zonder een politieke functie. Blij dat er ook een aantal jongeren waren. En waardering voor de aanwezigheid van een 82 jarig lid. Stuk voor stuk betrokken en ‘gewone’ mensen. Woonachtig in de Zaanstreek, sommigen actief in verenigingsleven. Kortom midden in de samenleving. Ook mooi dat het Arie Lemsfonds een goed geldbedrag overhandigde aan 2 initiatieven waaronder een buurtkamer in Koog. Een buurtkamer die zorgt voor verbinding tussen ‘gewone’ mensen en voor plezier in het leven. Geld wat elk jaar door de inzet en bereidheid van ‘gewone’ mensen bij elkaar wordt gebracht. Zo werd het gewoon een leuke speciale avond. Wat laat zien dat de rode Zaan leeft en weer meer kan leven. En dat betekent voor mij veel mensen die elkaar gewoon een beetje helpen en naar elkaar omzien.
De Zaan is niet meer rood. De streek waar mijn opa ondanks zijn rode achtergrond ( NAS ) een baan kon krijgen, in tegenstelling tot het feodale Groningen waar hij vandaan kwam, bestaat niet meer. Het fascisme heeft het overgenomen, en in de wachtkamer van de dokter moet je op je tong bijten omdat de PVV oneliners je om de oren vliegen. Nederland is vol, ze komen allemaal deze kan op want hier is het meeste te halen... en meer van die teksten. En dat allemaal omdat er een verzoekje was ingediend om een paar asielzoekers te laten voetballen op het terrein van Westzaan. Schande. Mijn opa draait zich in zijn graf om omdat de Zaanstreek zo is afgegleden.
Marx is nog steeds aktueel maar hij was geen arbeider.