Eerlijk is eerlijk, wij hadden nog nooit van Cornelia Oosterhoorn gehoord. Geboren in Zaandam in 1861 en overleden in Ermelo in 1927. In die plaats is ze beroemd genoeg voor een eigen Cornelia Oosterhoornlaan.

De nieuwe laan ligt op het Zorgpark van GGZ Centraal op Landgoed Veldwijk. Op dat landgoed was vanaf 1886 Psychiatrisch ziekenhuis Veldwijk gevestigd. Het was een ziekenhuis met verschillende paviljoens, waar Cornelia Oosterhoorn één van de eerste verpleegsters was. Door terugloop van patiënten is een deel van het terrein niet meer nodig voor de psychiatrische zorg. Er komt woningbouw met dus een straat vernoemd naar de Zaandamse verpleegster. Wethouder Van Veen van Ermelo:

‘Met deze nieuwe straatnamen verbinden we het verleden van Landgoed Veldwijk met de toekomst van de zorgzone. We behouden de geschiedenis, maar kijken ook vooruit. Dat de naam Veldwijk terug is gekomen in onze straten vind ik zeer belangrijk. Een plek waar het Ermelose DNA van ons zorgdorp is gevormd.’

De Oosterhoorn

Douwe van der Heide, directeur behandelzaken RVZe Veluwe & Veluwe Vallei zegt op de site van Ermelo Nu:

‘In Veldwijk zijn we vooral blij dat de naam van Cornelia Oosterhoorn weer terugkeert op het terrein. Met de sloop van de afdeling die naar haar was vernoemd (de Oosterhoorn) dreigde haar naam in de vergetelheid te raken. En dat zou jammer zijn geweest, want de meeste namen die in het verleden zijn vergeven zijn van artsen en notabelen – Cornelia Oosterhoorn is de enige verpleegkundige die was vernoemd. Terwijl verpleegkundigen toch het grootste deel van ons personeelbestand vormen. Daarom zijn we blij dat de naam van een van onze eerste verpleegsters toch weer een plek gevonden heeft.’

Volgens een artikel op de website MijnGelderland werd Ermelo in de tweede helft van de negentiende eeuw bekend als ‘zorgdorp’, het werd zelfs wel eens ‘Erbarmelo genoemd, ‘vanwege de vele instellingen van barmhartigheid, zoals het Huis van Barmhartigheid, psychiatrisch ziekenhuis Veldwijk en ’s Heeren Loo.’

Ameland

Volgens Genealogie Ermelo is Cornelia op de Westzijde 427A geboren. Dat is een erg hoog nummer, tegenwoordig gaat dat niet verder dan 273. Wij konden geen nummer 427A vinden in de adresboeken in het Gemeentearchief. Maar een artikel op de website van begraafplaatsveldwijk schept duidelijkheid. Cornelia was het vijfde kind van Cornelis en Catharina Oosterhoorn-Huisman.

‘Cornelis was een hardwerkende schuitenmakersknecht, schepenmaker en scheepstimmerman. Geen vetpot, maar hij kon hun kinderen tenminste een goede jeugd bieden. Van de zeven kinderen van dit echtpaar werden er drie, waaronder Cornelia, geboren op een schip: “aan de Westzijde, in het vaartuig liggende aan het Ameland”.’

Cornelia solliciteert op een advertentie waarin het bestuur van Veldwijk ‘enkele jonge dochteren’ zoekt voor de verpleging. Eind september 1885 wordt ze aangenomen en verhuist naar Ermelo: ‘Met genoegen kan ik u mededeelen dat ge benoemd zijt tot verpleegster in een onzer pavilioenen’. Ze verdiende de eerste jaren tachtig gulden per jaar en had ze recht op één vrije zondag en één vrije middag per maand én acht dagen vakantie. Veldwijk was nog niet officieel geopend, Cornelia en haar collega’s kregen eerst een opleiding. Op 28 januari 1886 was de officiële opening van Veldwijk.

Anne Loot

In 1890 trouwde ze met de Fries Anne Loot die een van haar collega’s op Veldwijk was. Na haar trouwen stopte ze met werken. In 1927 overleed ze in Ermelo, haar echtgenoot Anne Loot stierf in 1948. Het echtpaar kreeg zeven kinderen, waarvan de jongste op eenjarige leeftijd overleed, de anderen bereikten bijna allemaal respectabele leeftijden. Dochter Hiske Anna Loot (1899) overleed in 1994 in Bilthoven op de leeftijd van 94 jaar.

In 1983 wordt op Veldwijk De Oosterhoorn geopend, een paviljoen voor ouderen genoemd naar een van de eerste verpleegsters. Haar kleindochter Catharina Loot, die zelf ook haar opleiding op Veldwijk had gedaan, onthulde een borstbeeld van haar oma.

Door Piet Bakker na een tip van Joost Boersen. Informatie van de website van de gemeente Ermelo, Gemeentearchief, kadaster, Genealogie Ermelo, Begraafplaatsveldwijk, Ermelo Nu en MijnGelderland. Foto boven Begraafplaatsveldwijk (Cornelia Oosterhoorn is de tweede van links).