Op 4 mei wordt traditioneel twee minuten stilte in acht genomen om de slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog te herdenken. Op 3 mei vindt er ook evenement plaats waardoor je je nog meer kunt verdiepen in de verhalen uit de Tweede Wereldoorlog.

Hieronder een overzicht van de herdenkingen in Zaanstad, Wormerland en Oostzaan en het evenement op 3 mei.

Oproep: graag krijgen we foto’s van de herdenkingen – mail ze naar info@deorkaan.nl

Huizen van verzet op 3 mei

Op zaterdag 3 mei herdenkt Open Joodse Huizen de slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog met indrukwekkende verhalen, vertelt op 9 locaties in Zaanstad. In woonkamers, keukens, kerken en oude werkplaatsen kunt u luisteren naar ooggetuigen, nazaten en historici over onderduik, verzet en verlies.

Het overzicht van locaties en tijden lees je hieronder:

J.J. Allanstraat 384, Westzaan – 10.00 en 11.30 uur
Verhaal van Henri en Jet Cohen, onderduikers bij de familie Venema.

J.J. Allanstraat 102, Westzaan – 13.30 en 15.00 uur
Carine Nunes Nabarro vertelt hoe haar moeder met haar moest onderduiken als baby.

Halstraat 7, Zaandam – 13.30 en 15.00 uur
Dochter van Frans van Os over de poging tot brandstichting bij het Arbeidsbureau.

Van der Leystraat 1, Zaandijk – 13.30 en 15.00 uur
Co Boon over onderduiker Ada Muzikant en verzetsman Gerrit Verdonk.

Bonifatiuskerk, Oostzijde 14, Zaandam – 10.00 en 13.30 uur
Lezing en film over verzetsstrijder Mijndert van der Horst en het kerkverzet.

Noorddijk 37, Wormerveer – 10.00 en 11.30 uur
Het verhaal van de jonge Mirjam Spalter die werd verborgen door familie Barendregt.

Oud Heinstraat, Zaandijk – 10.00 uur
Wandeling langs meerdere verzetsverhalen in een straat vol onderduikadressen.

Zaanweg 11, Wormerveer (Mulder Verhuizingen) – 13.30 en 15.00 uur
Herdenking van de Joodse gezinnen Pais en De Jonge.

Zuideinde 22, Koog aan de Zaan (Kerk van de Nazarener) – 10.00 en 11.30 uur
Cedric vertelt het verhaal van het ondergedoken gezin Speyer en de tragische dood van moeder Wilhelmina.

Oppoetsen van de struikelstenen

In de Zaanstreek worden de struikelstenen weer zorgvuldig schoongemaakt. De messing gedenkstenen, die ons laten herinneren aan slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog, krijgen hun glans terug dankzij een bijzondere methode; een laag ketchup wat een nacht intrekt. De volgende dag worden de stenen schoongepoetst met warm water en een doek en vervolgens stralen de struikelstenen weer door middel van koperpoets. Zo blijven de namen zichtbaar en de herinnering levend. Op de foto’s die hieronder staan is het schoonmaakproces te zien:

Zaandam (4 mei)

• 19.10-19.25 uur Oproep tot deelname aan de Stille Tocht door het laten luiden van de klankschaal van het Mensenrechtenmonument.
• 19.15 uur Vertrek Stille Tocht vanaf het Zaantheater, Nicolaasstraat 3, voorafgegaan door Slagwerkgroep De Saen. Onderweg wordt gestopt voor kransleggingen bij het monument ter herdenking van de Februaristaking in 1941 (Wilhelminabrug) en bij het monument ter herdenking van de fusillade van tien verzetsmannen op 9 februari 1945 (Prins Hendrikkade).
• 19.40 uur Aankomst Stille Tocht bij het monument in het Plantsoen van het Verzet aan de A.F. de Savornin Lohmanstraat.
• 19.40-19.55 uur Koraalmuziek door Het Zaans Showorkest o.l.v. dirigent Henk Ummels.
• 19.55-19.58 uur Opstellen van leden van de Zeeverkennersgroepen van Scouting Elfregi Zaanstreek.
• 19.58-19.59 uur Signaal Taptoe, gespeeld door Dave van der Leek, trompetspeler Zaans Showorkest.
• 20.00 uur Twee minuten stilte. De stilte begint bij de eerste klokslag van het 8 uur-signaal en het ontsteken van de straatverlichting.
• 20.02-20.03 uur Gezamenlijk zingen van het eerste en het zesde couplet van het Wilhelmus.
• 20.04 uur Dodenappèl, voorgelezen door Quinta Zonjee-Molenaar en Willemijn Piscaer-Plein. Er zullen vervolgens gedichten voorgelezen worden door leerlingen uit groep 7 en 8 van de Herman Gorterschool (de adoptieschool van het monument).  Vervolgens is er een toespraak door Harrie van der Laan, wethouder van de gemeente Zaanstad. Popkoor Vocal Invention zingt daarna het nummer ‘Grijs’ van Nielson / Jaap Reesema onder begeleiding van dirigente Camille Beurret en gitariste Rosie Derksen. Daarna is er een gelegenheid tot het leggen van bloemen bij het monument (onder begeleiding van koraalmuziek). Achtereenvolgens worden bloemen neergelegd door nabestaanden en familieleden, wethouder Van der Laan, de afvaardigingen van diverse organisaties, leerlingen van de Herman Gorterschool en, tijdens het defilé, de overige aanwezigen.

* Femke zong dit lied drie jaar geleden tijdens de herdenking van de Holocaust. Zij werd toen begeleid door Julia Barnes (viool) en Joke van der Bunt (piano). Joke reconstrueerde speciaal voor deze gelegenheid de muziek omdat die verdwenen leek te zijn. Wij filmden de eerste keer dat zij samen oefenden:

Koog a/d Zaan & Zaandijk

• 18.50 uur Vertrek vanaf het voormalig gemeentehuis te Koog aan de Zaan.
• 19.00 uur Vertrek vanaf de Beeldentuin te Zaandijk.
• 19.20 uur Aankomst bij het monument Leeghwaterweg.
• 19.30 uur 1 minuut stilte, ‘taptoe’ en kranslegging door Gemeente, voormalig Verzet, familie en overige. De ‘taptoe’ wordt gespeeld door een lid van het Zaandijks Fanfare Corps.
• 19.40 uur Vertrek vanaf de Leeghwaterweg naar het monument in het Koogerpark.
• 19.45 uur Koraalmuziek gespeeld door het Zaandijks Fanfare Corps.
• 19.59 uur Taptoe.
• 20.00 uur 2 minuten stilte.
• 20.02 uur Het Wilhelmus gespeeld door het Zaandijks Fanfare Corps, met zang van koor Daniël de Lange. De heer Gerard Slegers, wethouder van de Gemeente Zaanstad, zal een korte toespraak houden. Vervolgens zullen enkele leerlingen van basisschool de Piramide, die het monument geadopteerd heeft, zelfgemaakte gedichten voordragen. Hierna zullen de namen van de omgekomen personen uit het verzet en de Joodse slachtoffers van Koog en Zaandijk worden genoemd. Hierop volgt de kranslegging, tijdens de kranslegging speelt Zaandijks Fanfare Corps. De voorzitter van het 4 mei comité spreekt het slotwoord en nodigt allen uit voor het defilé langs het monument. De wethouder zal het defilé openen.
• 21.00 uur Na afloop van de herdenking wordt iedereen uitgenodigd om in het kader van Theater na de Dam, in het paviljoen in het park de voorstelling van het jeugdtheater Theatermijn bij te wonen. De voorstelling heet: “21 April 1941. Ga maar rustig slapen.”

Krommenie

• 10.00 – 10.45 uur Oecumenisch bezinningsdienst in de Nicolaaskerk vlaggen halfstok.
• 19.15 – 19.30 uur Kerkklokken luiden in Krommenie.
• 19.30 – 19.40 uur Muziek door O.G.
• 17.40 – 19.45 uur Gedichten kinderen OBS de Komeet.
• 19.45 – 19.50 uur Muziek door O.G.
• 19.50 – 19.55 uur Declamatie Mevr. Karten.
• 19.55 – 19.59 uur Muziek door O.G.
• 19.59 – 20.00 uur Taptoe signaal.
• 20.00 – 20.02 uur Stilte.
• 20.02 uur Wilhelmus lied.
• 20.04 – 20.10 uur Spreker Gemeente Zaanstad/ wethouder Stephanie Onclin.
• 20.10 uur Kranslegging, onder begeleiding van muziek O.G.
• 20.20 uur Afsluiting.

Wormerveer

• 19.00 uur Welkom Film monument Provincialeweg Wormerveer, daarop volgt een gedicht van Timna Rijvordt. Vervolgens wordt er muziek afgespeeld door Joep van Beijnum en Mariette Gort. Daarna is er een introductie van de Struikelstenen in Wormerveer door Tom Tulleken, waarna er muziek wordt gespeeld door Joep van Beijnum en Mariette Gort. Daarna is er een vervolg op de Struikelstenen met opnieuw de muziek van Joep van Beijnum en Mariette Gort.
• 19.40 uur Stille tocht onder begeleiding van trommelaars naar het monument aan de Zaanweg “Vrouwe Justitia”.
• 19.45 uur Bloemlegging en muziek door Harmonie Apollo.
• 19.50 uur Toespraak van burgemeester J. Hamming.
• 19.58 uur Erewacht brandweer Zaanstad.
• 19.59 uur Last Post.
• 20.00 uur Twee minuten stilte.
• 20.02 uur Wilhelmus door Harmonie Apollo.
• 20.05 uur Slottoespraak 1945-2025 80 jaar Vrijheid, door Kees Klinkenberg. Hierna worden er duiven losgelaten.
• 20.10 uur Defilé bloemlegging.
• 20.15 uur Napraten in de Vermaning over de filmvoorstelling van de Historische Vereniging.

Westzaan

• 19.15-19.30 uur Inloop met muziek door Joost en Jasper Rijken.
• 19.30 uur Welkomstwoord namens de Westzaanse Gemeenschap door Jan Heijink. Daarna volgt er een voordracht door gastspreker Gerrit Volkers over Max Degen. Het dameskoor Westzaan zingt de liederen Danny Boy en Only Remembered. Vervolgens wordt er een korte speech gehouden door wethouder Natasja Groothuismink. Daarna zingen Jasmin Flapper en Lola van den Broek van de Muziekfabriek een duet: ‘’Flight’’ (Craig Carnelia). “Last Post” door trompettist Jasper Rijken.
• 20.00 uur Twee minuten stilte (staand). Gezamenlijk zingen van het Wilhelmus (staand) Dana Revius speelt “Ballerina“ op piano gevolgd door Shayne Bakker met het lied “Onze Vriendschap”, leerlingen van de Muziekfabriek. Daarna is er een voordracht van leerlingen van school De Kroosduiker. Het dameskoor zingt de liederen ‘Grant us Peace’ (Dona Nobis Pacem) en ‘Irish Blessing’.
• 20.20 uur Jasper en Joost Rijken spelen “Ode an die Freude” van L. van Beethoven (Alle Menschen werden Brüder). Tevens is er aansluitend gelegenheid voor koffie/thee.
• 21.00 uur vindt de voorstelling ‘Verhalen uit Westerbork’ plaats in ’t Reghthuys.

Assendelft

• 19.00 uur Aanvang.
• 19.15 uur Vertrek stille tocht vanaf hoek Oranjeboomkade/Dorpsstraat. Kranslegging bij monument, daarna naar de Odulphuskerk.
• 19.20 uur Odulphuskerk.
• 19.30-20.00 uur Toespraak wethouder Wessel Breunesse, programma met Kerkkoor Cecilia en Jenaplan school, muziek door Crescendo en een bijzonder woord van Annette Brinkman.
• 20.00-20.02 uur Stilte.
• 20.02 uur Wilhelmus lied.

Wormer

• 19.30 uur Kranslegging bij de gedenkplaat van Jan Kuijper naast het woonhuis Dorpsstraat 191, aansluitend stille tocht naar monument hoek op de Zaandammerstraat/Dorpsstraat.
• 19.30 uur Brassband Eensgezindheid o.l.v. dirigent Gertjan Loot speelt koraalmuziek bij monument.
• 19.45 uur Aankomst bij het monument hoek Zaandammerstraat/Dorpsstraat. Gemengd koor Zang en Vriendschap en Mannenkoor De Eendracht o.l.v. Jean-Luc Vriend zullen ‘Lascia ch’io pianga’ van G.F. Händel en ‘Peace’ van D. de Lange zingen. Vervolgens wordt er een gedicht voorgedragen door Mila Bennis. Daarna wordt ‘Ave verum corpus’ van W.A. Mozart gezongen door koor Zang en Vriendschap en Mannenkoor De Eendracht en Brassband. Er wordt dan een gedicht voorgedragen door Kate Hohensteijn en daarop volgt er koraalmuziek van Brassband Eensgezindheid.
• 19.59 uur The Last Post – Gertjan Loot.
• 20.00 uur Twee minuten stilte.
• 20.02 uur Wilhelmus van Nassouwe (coupletten 1 en 6), kranslegging, toespraak Burgemeester J. Michel en een slotwoord.
• Afsluiting Brassband Eensgezindheid met ‘Lady Steward’s Air’.

Neck

• 19.30 uur Verzamelen in 1456, Wijdewormerplein 3, 1456 CB, Wijdewormer.
• 19.50 uur Stoet loopt vanaf 1456 naar het oorlogsmonument aan de Pieter Slootenweg. Er klinkt een signaal om gezamenlijk te vertrekken door de heer Ger van der Hoek.
• 19.55 uur Verzamelen en opstellen rond het oorlogsmonument.
• 19.59 uur ‘The Last Post’ door trompettist.
• 20.00 uur Twee minuten stilte.
• 20.02 uur ‘Wilhelmus’ door trompettist, en de start van de kranslegging. Dan volgt er een toespraak locoburgemeester Tjeerd Pietersma gemeente Wormerland. En vervolgens is het einde herdenking en slotwoord door de heer Ger van der Hoek. Er is wel nog een samenkomst in 1456.

Oostzaan

• 19.15 uur Ontvangst genodigden in de kerk (tien minuten inloop, daarna starten).
• 19.45 uur Tocht naar het Hannie Schaft plein.
• 19.58 uur Taptoe Infanterie bij het herdenkingsmonument bij het kerkhof.
• 20.00 uur Twee minuten stilte.
• 20.05 uur Toespraak door Marvin Polak. Gevolgd door andere sprekers.
• 20.25 uur Defilé en kranslegging bij het monument, muzikaal begeleid door muziekvereniging Excelsior.
• 20.40 uur Na afloop van de herdenking koffie in het Atrium.

Vier de vrijheid in het Wilhelminapark op 5 mei

Op maandag 5 mei staat het Wilhelminapark in Wormerveer volop in het teken van vrijheid en vermaak. Het programma begint om 12.00 uur met een officiële opening door wethouder Stephanie Onclin, onder begeleiding van Slagwerkgroep De Saen. Daarna is er de hele middag muziek, theater en activiteiten.

Vanaf 12.15 uur zorgt Ratatouille voor de eerste muziek, gevolgd door het Margriet Eshuijs Popkoor om 13.30 uur. Singer-songwriter Tim Knol betreedt het podium om 14.45 uur en sluit af met Cocoa River om 16.00 uur. Naast muziek is er ook toneel. Toneelgroep WTG speelt de eenakter ‘Vrij Schieten’ van Peter Aten, met voorstellingen om 13.00, 14.15 en 15.30 uur. Voor de jongste bezoekers spelen meneer Wiem en Marieloes van Poppentheater Potitco de vrolijke voorstelling ‘Uilskuiken’ om 13.00 en 14.15 uur. Ook kunnen kinderen zich laten schminken, genieten van de ballonnenman en door het park verspreid zijn er verschillende informatiestands over de bevrijding.

Wandelweg 53, 1521 AB, in Wormerveer. Vanaf 12.00 uur. Toegang is gratis.

Muziek en verhalen in de Bullekerk op 5 mei

Op 5 mei wordt er in de Bullekerk een gezellige dag georganiseerd rondom het thema vrijheid. Om 12.00 uur opent burgemeester Jan Hamming officieel het programma, waarna de band Bonafied de toon zet met hun eerste nummers. De middag en avond bieden een muzikaal programma: om 13.00 uur treedt de band Drukwerk op, gevolgd door nog meer nummers van Bonafied om 14.30 uur. The Billy Joel Experience brengt om 16.00 uur een eerbetoon aan de Amerikaanse zanger. In de avond speelt Hastalavista om 18.00 uur en 19.30 uur.

Tussen de optredens door geeft PPG Paletkwartet een voorproefje van hun theatervoorstelling ‘Vrees, Vrede en Vrijheid’, waarin het persoonlijke verhaal van Mirjam, een 81-jarige Joodse vrouw, centraal staat.

Westzijde 75, 1506 ED, in Zaandam. Vanaf 12.00 uur. Toegang is gratis.

Samenstelling: Mylou Kleij, informatie Zaanstad van website en nieuwsbrief 4 en 5 mei Comité Zaanstad. Foto’s en video’s: Orkaan-archief en Monumenten Spreken. Foto’s struikelstenen: Simone Ronchetti.