Waarom is er ‘gekozen’ voor een afgesloten Zaanse Schans met een toegangsprijs van € 17,50 voor toeristen? Waren er geen andere opties? Nee, eigenlijk niet, het enige andere alternatief is ‘nietsdoen’ volgens Zaanstad. En dat leidt dus tot ‘verloedering’.
De gemeente heeft twee scenario’s geschetst: óf niets doen en het erfgoed zien afbrokkelen, óf toeristen laten betalen en investeren in een ‘leefbare’ Schans. Andere scenario’s zijn er niet.
Volgende week donderdag – 8 mei 2025 – is tijdens het Zaanstad Beraad een ’technische’ behandeling van het dossier Zaanse Schans, waarin onder andere de verschillende scenario’s de prijsbepaling en het mobiliteitsplan aan bod komen. De politiek inhoudelijke bespreking komt later.
De scenario’s zijn gebaseerd op de Ontwikkelstrategie uit 2020, bedoeld om de Zaanse Schans te beschermen tegen de toenemende druk van toerisme. Ze bouwen voort op gesprekken met bewoners en organisaties, pilots en eerdere plannen.
(Doem)scenario 1
In scenario 1 komt er geen geld beschikbaar om de plannen voor de Zaanse Schans uit te voeren. Dat betekent dat de gemeente zich beperkt tot het hoogstnodige: vergunningen afhandelen, handhaven waar nodig, en misschien een hek dichtgooien op de drukste dagen.
Erfgoedinstellingen zoals het Zaans Museum kunnen hun rekeningen niet meer betalen, de molens verdienen niks meer aan bezoekers, en ondernemers zien hun toekomst in rook opgaan. Volgens dit doemscenario ‘verloedert’ het erfgoed, en kunnen de molens daardoor ‘niet meer geld voor de exploitatie verdienen’. Ook het Zaans Museum en Museum Zaanse Tijd kunnen niet langer hun kerntaken uitvoeren, wat kan leiden tot ‘faillissement en verlies van collecties’.
De toeristen blijven ondertussen gewoon komen, maar zonder enige sturing. Dat betekent meer drukte, meer overlast voor bewoners en slechtere bereikbaarheid voor ondernemers. En voor de gemeente dreigen juridische en financiële problemen, bijvoorbeeld door schadeclaims na ongelukken of doordat erfgoedpartijen omvallen en hun taken op het bordje van de gemeente terechtkomen.
(Droom)scenario 2
Na het lezen van scenario 1 lijkt het haast onmogelijk om met een nog somberder toekomstbeeld te komen. Gelukkig is er ook scenario 2, waarin Zaanstad zegt wél de regie te pakken.
Er komt een duidelijk plan: toeristen gaan betalen voor hun bezoek aan de Zaanse Schans. Dat geld wordt gebruikt om het gebied netjes en veilig te houden, het erfgoed te onderhouden en de overlast voor bewoners terug te dringen. ‘Door het opheffen van de openbare toegang tot het terrein wordt het mogelijk om het aantal bezoekers te reguleren.’ Simpel gezegd: je komt er alleen nog in met een ticket.
Het idee is dat iedereen op de Zaanse Schans – bewoners, molenaars, musea en ondernemers – samenwerkt. Ze maken afspraken over wie wat betaalt, wie wat regelt, en hoe de opbrengsten worden verdeeld. Dankzij die vaste inkomsten kunnen er investeringen worden gedaan, bijvoorbeeld in verkeersveiligheid, duurzaamheid en het opknappen van panden.
Voor bewoners betekent dit vooral meer rust en minder chaos. Het fietspad wordt omgelegd, de drukte wordt beter verspreid en mensen die in het gebied wonen of werken houden gewoon toegang. Zaanstad zegt zelfs: ‘meer privacy voor de bewoners en veiligheid voor de bezoekers’. Ook musea en molens hebben er baat bij, want zij krijgen financiële zekerheid en kunnen zich focussen op hun kerntaak: het verhaal van de Zaanse Schans vertellen.
Alternatieven?
Wie dacht dat er ook nog een derde of vierde scenario zou zijn, komt bedrogen uit. Er zijn slechts twee uitgewerkte opties: in het eerste trekt de gemeente zich grotendeels terug, in het tweede kiest zij voor actieve regie met entreeheffing en samenwerking tussen betrokken partijen.
De tegenstelling tussen beide scenario’s is groot: waar het ene uitgaat van achteruitgang en oplopende problemen, richt het andere zich op een toekomstbestendig en georganiseerd beheer van de Zaanse Schans.
Opvallend is dat er geen tussenvarianten zijn opgenomen. Zo is er niet onderzocht of beperkte gemeentelijke inzet mogelijk is zonder direct toegangsgeld te vragen. Door alleen twee uitersten te beschrijven, lijkt de keuzeruimte beperkt tot een alles-of-niets-benadering.
Lees ook: Ticket Zaanse Schans: waar komt die € 17,50 vandaan?
Door Nick Boeske. De stukken met daarin ook de uitwerking van de scenario’s is te vinden op het Raadsinformatiesysteem Zaanstad. Foto: Michel Schermer.
pfff een heleboel stuurlui hier aan de kant. Volgens mij willen we de Zaanse Schans niet kwijt als erfgoed en waar ter wereld hoef je er niet voor te betalen? Venetie, toren van Pisa, zelfs de duinen in Schoorl moet je betalen om te mogen bezoeken/wandelen.
Ergens naast Amsterdam een replica bouwen, dat zou een oplossing kunnen zijn. Dat hebben ze in Frankrijk bij de grotten van Lascaux ook gedaan. Het geld dat ze verdienen met de touristische replicatie kun je gebruiken om te investeren in de echte molens.
1. Beschikbaar stellen van mensen die verder dan hun neus willen denken bij de gemeente.
2. Hoe doet de rest van de wereld dit met zulke toeristische plekken...
3.Bereikbaar alleen via een tour met tijdsloten. Auto parkeren met toegangskaart doormiddel van tijdsloten. Dit duidelijk merkbaar laten maken.
4.de boel platgoooien en mooie woningen bouwen en de zaanse schans gaat de boeken in.
5. Denken in oplossingen. Schakel het volk in, kom met opties.
Hoeveel huizen worden er werkelijk bewoond en om hoeveel mensen gaat het. 20?
Weeg dit af tegen de honderden inwoners die elke dag voor hun werk of school de Zaanse Schans moeten passeren.
Dupeert hiermee ook 140.000 eigen inwoners om de Zaanse Schans af en toe of vaak vereren met een bezoek met kinderen, familie of kennissen.
Ik zeg, bewoners dan ook vertrekken. Maak daar dan open huizen van als de huizen bij Buitenmuseum Zuiderzee in Enkhuizen.
Gelijke monniken gelijke kappen.
Gelijke monniken, gelijke kappen, goed idee.
Begin maar bij het belastingstelsel, ik kan niet wachten op de talloze extra euro's beschikbaar.
Zaanstad is er niet voor zijn bewoners maar tegen ze bewoners.
en plukt ze liever kaal dan ze te steunen en naar ze te luisteren.
de bewoners mogen betalen maar ze doen er niks voor.
Het is vreemd dat iedereen een mening heeft maar niemand een oplossing. Als inwoner van Zaanstad wil ik niet langer mee betalen aan het onderhoud van de Zaanse Schans. Met zoveel toeristen moet er een verdien model komen.gemeentelijke stijgen al genoeg.
In het " droomscenario" , dat geen droom maar een nachtmerrie is, wordt gesproken over "vaste" inkomsten en wie wat betaalt, wie wat regelt en hoe de opbrengsten verdeeld worden!
De molens en musea krijgen financiele zekerheid!
Dit is al een scenario dat op voorhand al een utopie is want ik verwacht dat het zal uitdraaien op ruzie als het om de verdeling gaat terwijl de eerste euro nog ontvangen moet worden.
Ook gaat het om verkeersveiligheid wordt er gezegd.
De huidige situatie is door de gemeente zelf gecreeerd er is veel te weinig parkeerruimte en de parkeertarieven zijn waanzinnig dus het logische gevolg is dat touringcar chauffeurs hun passagiers op de Leeghwaterweg laten uitstappen en daar een een paar uur later weer oppikken zodat zij €27,50 parkeergeld uitsparen.
Tijdens de paasdagen zagen we de chaos op de Leeghwaterweg, parkeerterrein is vol en er stond een file van de Burgerking tot aan de rotonde bij Pinksterdrie.
In Oud Zaandijk en een deel van Oud Koog was geen parkeerplaats meer te vinden en er was overlast van campers.
Herman van Egdom had een mooie parkeergelegenheid op zijn terrein maar dar mocht niet van de gemeente.
En de gemeente Zaanstad staat er bij en kijkt er naar.
Als eerste moet Zaanstad het parkeerprobleem aanpakken
Ik zei al een keer als gekkigheid bij een eerder artikel dat ze het beste het Michael College kunnen verplaatsen en op het vrijgekomen terrein een grote parkeergarage moeten bouwen voor 100 touringcars en 500 personen auto`s.
Stel in Oud Zaandijk en Oud Koog een parkeerverbod in voor iedereen die daar niets te zoeken heeft, dus alleen parkeren voor belanghebbenden en handhaaf!
Zaanstad heeft handhaving maar die zie je alleen in Zaandam Centrum en blijkbaar weet handhaving niet dat Zaanstad groter is.
Ik voorzie dat er straks 3 potten komen waarin de opbrengsten komen, één hele grote pot waarop Zaanstad staat, een kleine pot voor de Stichting Zaanse Schans en een heel klein potje voor de vereniging de Zaanse Molen.
De ondernemers willen ook uit de pot mee snoepen want het gaat hun gegarandeerd veel omzet kosten.
Molen De Kat ontvangt jaarlijks allen al 180.000 bezoekers, goed voor ruim 1 miljoen euro en ook De Zoeker en Het Jonge Schaap ontvangen vele duizenden bezoekers per jaar.
En het belangrijkste is nog dat het inmiddels al door velen gehate ticketsysteem voor nog veel meer problemen gaat zorgen.
Toeristen komen voornamelijk voor de molens en om een molen te kunnen bezichtigen vrees ik dat er straks lange wachtrijen ontstaan.
Nu is het af en toe chaotisch druk maar die drukte geeft ook een bepaalde gezelligheid.
Het is en blijft een lastig pakket. Voor de burger is Zaanstad in ieder geval op het oog onzichtbaar terwijl de problemen rondom de Zaanse Schans wel om voelbare aandacht vragen. Hier in Oud Zaandijk hebben we zeker de lasten. Wat uiteindelijk ook de beslissing zal worden er zal een streng beleid gevoerd moeten worden in ieder geval meer dan twee mannetjes in gele pakken die een beetje staan te wuiven en zwaaien
Waarom vrees ik dat het scenario wordt.. entree heffen, verder niet handhaven op wildparkeren, lopen op de fietspaden, op de brug vooral en noem maar op. Het geld verdwijnt in de bodemloze zakken van Zaandam. De overlast begin al op het fietspad bij de veerpont Hemhaven met talloze touristen die niet kunnen fietsen en die het voor inheemse fietsers moeilijk maken.
Laat het toch aan de J.Z.O. over (Jonge Zaanse Ondernemers).
Die braden er wel kanen uit.
niets doen is juist datgene watZaanstad nu doet. Handhaving is nauwelijks te zien op de Schans. Verkopers en muzikanten zonder vergunning kunnen gewoon hun gang gaan en geld weghalen van de molens en ondernemers . zelfs op de drukste dagen doet Zaanstad niets. En deze gemeente moet de regie krijgen? Dat belooft weinig goeds vrees ik.
Voor Venten en verkopen en muziekmaken. heb je geen vergunningen nodig was het antwoord van de Gemeente toen ik er naar vroeg Dus chapeau voor de creatieveling.
Met toegang wordt het een ander verhaal.
alle muzikanten en verkopers staan op vaste plaatsen en zijn dus geen venters.
Zaanstad controleert toch niet dus je mag op de Schans doen wat je wilt.
Met de opkomst van toerisme de komende jaren zal er een beslissing moeten komen en eerlijk het is een Venetië in Zaandijk, en we weten hoe Venetië ook aan het stoeien is met dit probleem en daar is Schans nog maar een klein dingetje bij.
Maak er een openlucht museum van met een gracht eromheen en een grote parkeerplaats met sanitair en een intrede die nog mooier is dan de Efteling! en bouwen naar iets moois waar je als Zaankanter trots op kan zijn over 5j. Spijkers met koppen slaan!
Dit past helemaal in de manier van politiek bedrijven en probleem oplossen van Zaanstad. Dat er problemen zijn is duidelijk, dat die jaarlijks groter worden nog duidelijker. Dat alle goedbedoelde initiatieven niet door de Gemeente zelf bedacht nooit enige kans kregen, daar hebben we het niet meer over. Nu komt men met een slikken of stikken oplossing. Er is met de stugge Zaanse politieke club, geen enkel constructief denken en overleggen mogelijk.
Dat is wel een erg gemakkelijke oplossing voor Zaanstad, zijn ze daar ook weer vanaf.