Eerder deze maand maakte Zaanstad bekend binnenhavengeld te willen heffen op pleziervaart. Het plan stuitte direct op veel kritiek. Een vaarvignet is duur (€152 per jaar), zonder handhaving heeft het plan weinig zin en juridisch zou het ook niet haalbaar zijn. Maar is dat laatste wel zo?
Zaanse booteigenaren zouden vanaf 2026 € 152 per jaar moeten betalen om in de Zaanse wateren te mogen varen. Voor booteigenaren buiten Zaanstad die in het gebied varen is dat € 25 per jaar. Na betaling ontvangen bootbezitters een vignet die zij op hun boot moeten plakken. Handhavers van de gemeente kunnen die uitlezen met een scanner. Dat is wat het college van Zaanstad wil, de raad moet er nog over besluiten.
Het nieuwe voorstel moet de problemen op het water in Zaanstad verhelpen. Wethouder Gerard Slegers liet bij de introductie weten:
‘Denk aan te hard varen, ongevallen, geluidsoverlast en schade aan de natuur. Nu is vrijwel iedereen nog anoniem op het water waardoor het lastig is om deze overlast effectief te bestrijden. Als boten volgend jaar een vignet hebben, kunnen we beter toezicht houden op het water’, aldus wethouder Gerard Slegers.
Rijkswaterstaat of Zaanstad?
PVV (‘paniekmaatregel die vooral de gewone burger treft’) en DZ (‘onrechtmatige prijs’) maakten direct bezwaar. En inmiddels hebben ook de fractie van Lokaal Zaans en Don Bijl, oud-burgemeester van Purmerend en tegenwoordig voorzitter van de Koninklijke Nederlandsche Motorboot Club, zich bij de groep bezwaarmakers aangesloten.
De laatste twee richten vooral hun pijlen op het juridische aspect. Bijl suggereerde eerder in het Noordhollands Dagblad dat de gemeente het recht niet heeft om bewoners van Zaanstad binnenhavenbelasting te laten betalen omdat Rijkswaterstaat degene is die verantwoordelijk is voor het onderhoud van De Zaan. En daarvoor betalen mensen in Zaanstad al belasting aan het Rijk, zo redeneerde hij.
‘Openbare wateren als de Zaan zijn in eigendom bij Rijkswaterstaat. Dus daar heeft de gemeente niks over te vertellen’, zegt ook steunfractielid Rob Karst (Lokaal Zaans). Volgens hem is het plan daarom juridisch niet haalbaar.
Juridisch steekspel
Maar navraag bij Rijkswaterstaat zelf leert dat de Zaan niet onder hun eigendom valt en dat zij het ook niet beheren. ‘Het is aan de gemeente wat ze daar doen’, aldus een woordvoerder van Rijkswaterstaat. Het argument dat Zaanstad niets te zeggen heeft over de Zaan omdat het onder beheer van Rijkswaterstaat valt, kan dus van tafel.
Wel is het zo dat de Nauernasche Vaart onder beheer van het hoogheemraadschap valt. ‘Daar kan de gemeente dus in ieder geval geen doorvaarbelasting betalen’, zegt Karst. Daarnaast heeft hij nog een ander argument, namelijk dat het water openbaar is en dat ook zal moeten blijven. ‘Het is juridisch niet haalbaar om het water zomaar aan de openbaarheid onttrekken, maar dat is wel wat het plan in principe voorstelt.’
Na het zomerreces zal de gemeenteraad in debat gaan over het plan van het college en daarna ook erover stemmen. Mocht het plan worden aangenomen, is het niet uitgesloten dat het een juridisch staartje krijgt.
Door Jelmer de Vries. Op basis van vragen en interview Rob Karst (LZ), woordvoerder Rijkswaterstaat en artikel NHD. Foto (bootjes aan de Havenstraat) van De Orkaan.
Gaat het wel over de Zaan?
De problematiek ligt toch juist in de binnen(wijkse) wateren? Krommenie - Guisveld - mogelijk ook de wateren rondom en in Zaandam Oost, Gouw en omstreken.
Op die plaatsen was er toch vraag naar optreden door de bewoners, dan zou het ook daar moeten gebeuren: Maatregelen.
De Zaan is inderdaad open water, dat lijkt mij dan ook niet belastbaar als men er doorheen vaart.
Wil men aanleggen aan die delen van de kades, die van Zaanstad zijn, ja dan kan er een bijdrage worden gevraagd, maar dat is ook iets heel anders want zulke kades moeten ook onderhouden worden, echter dan zouden er ook stroom, water en toilet mogelijkheden moeten zijn, alsmede reddingsmaterialen. Immers ook de watersport is geheel gemoderniseerd. Ga maar eens kijken bij Dekker Watersport, daar is het meeste luxe voor op het water te koop.
Er wordt voor een boot 8m23 ligplaats factuur gestuurd 2 'm extra = totaal 10 m23 x ca 43 per strekkende meter is ruim E 278. incl + x % btw= per half jaar kadeaanleggeld is realiteit
1. Mag Zaanstad überhaupt belasting (of vignetgeld) heffen voor gebruik van de Zaan?
Eigendom en beheer van de Zaan:
De Zaan is geen eigendom van de gemeente Zaanstad.
Het waterlichaam behoort tot het beheer
gebied van Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier (HHNK), dat verantwoordelijk is voor waterkwaliteit, -kwantiteit en veiligheid.
In juridische zin heeft Zaanstad dus geen zeggenschap over het water zelf (zoals vaarwegen of baggeren), maar wel over aanliggende voorzieningen zoals bruggen, kades en gemeentelijke havens.
Heffing van een vignet:
Gemeenten mogen geen belasting heffen over iets waar zij geen zeggenschap of beheer over hebben.
Een vignet kan juridisch alleen worden ingevoerd als er een dienst of faciliteit wordt geleverd door de gemeente, zoals aanlegsteigers, toezicht, of specifieke voorzieningen.
Een algemene vaarbelasting zonder dienstverlening of beheer kan worden
aangevochten als onrechtmatig.
2. Waarom wordt zo’n vignet voorgesteld door Zaanstad?
De voorgestelde belasting (vignet van €150 per boot) zou ongeveer €300.000 opbrengen. De gemeente stelt dat dit geld
bedoeld is voor:
Beheer en onderhoud van voorzieningen
langs de Zaan (zoals bruggen, bankjes,
steigers)
Toezicht en handhaving op het water
(Eventuele) investeringen in recreatieve infrastructuur
De kritiek is echter dat:
Het onderhoud van het water zelf (zoals baggeren, waterkwaliteit) door HHNK wordt gedaan en bekostigd uit waterschaps
belasting.
Bewoners dus al betalen via het Hoogheemraadschap, en het vignet dubbelop voelt.
3. Is het geld in het verleden daadwerkelijk besteed aan het water of vaarvoorzieningen? Waar is dat terug te vinden in de stukken??
Er zijn geen duidelijke rapportages of begrotingsposten waarin €300.000 aan vignet-achtige inkomsten is verantwoord. Ook zijn er geen aanwijzingen dat Zaanstad in het verleden grote bedragen aan vaar
onderhoud heeft uitgegeven buiten de eigen infrastructuur (zoals bruggen of aanlegplaatsen).
Mogelijke feiten:
Veel bruggen en kades in Zaanstad zijn wél eigendom van de gemeente en kosten geld in onderhoud.
Echter: dat zijn publieke infrastructuurkosten, net als wegen, die ook niet
afzonderlijk worden belast voor gebruikers (fietsers, wandelaars).
4. Juridische en politieke discussie
Bezwaren tegen het vignet:
Dubbele belasting: inwoners betalen al voor water via het waterschap.
Geen directe tegenprestatie van de
gemeente (vereist voor leges of gebruiksheffing).
Geen eigenaarschap of beheer van de Zaan door de gemeente.
Risico op juridische procedures van booteigenaren of belangenorganisaties.
Wat zou een legitieme heffing zijn?
Zaanstad zou alleen voor haar eigen
aanlegvoorzieningen een tarief mogen vragen.
Alternatief: liggeld voor gebruik van gemeentelijke steigers of havens, niet voor het varen zelf.
Conclusie:
Zaanstad heeft geen rechtstreekse zeggenschap over de Zaan en kan juridisch geen vaarbelasting heffen zonder duidelijke tegenprestatie. Het Hoogheemraadschap is verantwoordelijk voor het waterbeheer en wordt daar al voor betaald. In het verleden is er geen onderbouwing dat vergelijkbare inkomsten aan vaaronderhoud zijn besteed.
Het voorstel voor een vignet lijkt juridisch zwak en politiek gevoelig. Gemeente Zaanstad zou transparanter moeten zijn over waarom het vignet nodig is, wat ermee gefinancierd wordt, en hoe het verschilt van wat HHNK al doet.
Hoewel ik als oud-watersporter de plannen voor deze belasting absoluut verwerp, het kan nog erger. Zie hiervoor Oostzaan dat strikt naar de letter van de plaatselijke verordening genomen gemotoriseerde bootbezitters verplicht om alle vaartuigen die binnen de gemeentegrenzen in het water liggen/varen, te belasten met een bedrag van € 21. Waarvoor je dan een sticker krijgt. ook voor het bootje in het afgesloten stukje water in privé eigendom.
De vraag is: Mag dat zo nu maar? Helaas wel....
Het begint te schuren nu steeds meer gemeenten ook strafbare bepalingen gaan opleggen aan gebruikers van de binnen de gemeentegrenzen liggende rijbanen en vaarwaters. En natuurlijk kan dat. Als ik op mijn eigen terrein, liggend binnen de gemeentegrens een handeling uitvoer die volgens de Plaatselijke Verordening verboden is, volgt er een sanctie. Zie (alweer) Oostzaan, dat het uitrijden van de gemeente via de Plaatselijke Verordening trachtte te beboeten met behulp van een verkeersbord.
Actueel is nu Enschede dat dikbanders op benoemde stukken openbare weg hen de toegang ontzegt. Ook hier zal de Rechter wel een oordeel gaan vellen. We moeten er alleen even aan wennen dat juridisch gezien water en land het zelfde behandeld kunnen worden. En dat we op het vrije gebruik van water steeds meer regeltjes en belastingen zullen tegenkomen.
Wij mogen van de gemeenten wel verwachten dat er geen sprake zal zijn van dubbele belastingen. Anders zal de nietsvermoedende watersporter uit Oostzanerwerf voor zijn tochtje naar Sail 2030 achtereenvolgens Amsterdamse, Oostzaanse en Zaanse vignetten moeten betalen. Ben je voor een ritje Noordzeekanaal zomaar bijna € 200 kwijt als je meer dan één keer gaat. Hopelijk zal de Rechter het gewoonterecht in deze ruim interpreteren. Al sinds de Middeleeuwen was de vrije vaart geen enkel probleem voor beroepsvaart en pleziervaart. Ja, ook toen al. En als er dan toch al met vergunningen gewerkt moet worden: In Polder Oostzaan gold jaren de vaarvergunning in de polder, ongeacht in welke gemeente het water lag.Een taak die het Hoogheemraadschap ook kan uitvoeren....
Mij is ooit verteld dat de Zaan een gedeeld bezit is van HHNK, Provincie en Zaanstad. En dat het nautische en technische gedeelte in beheer is bij de Gemeente Zaanstad.
Maar 1 ding is wel zeker : Voer voor advocaten
Waarschijnlijk ook nog in strijd met het gelijkheidsbeginsel.
Watersporters van buiten Zaanstad betalen slechts €25 en watersporters die in Zaanstad wonen €152 per jaar.
Benieuwd hoe de rechtspraak hier uiteindelijk naar zal gaan kijken.
Even vooropgesteld dat Zaanstad het mag doen dan zal de rechter daar niets over vinden. Een buitenstaander betaalt die €25 en mag varen. Het staat dan dus de gemeente van de passant dan ook vrij om een heffing aan haar eigen watersporter op te leggen.
Ik ben geen belanghebbende in deze maar de argumentatie van de heer Slegers is bijzonder.
Al jaren varen ze veel te hard, zeker op de Gouw.
Als je om handhaving vraagt is er geen mankracht.
Maar net als met belanghebbende parkeren is dit kennelijk de nieuwe melkkoe.
Af en toe een middagje controleren of beter nog rond 18.00 uur want dat is speedtime...
als ze nu eens gang handhaven op snel vaarders. en niet op maandag ochtend als er niemand op water zit.
controleren op zaterdag en zondag vanaf 16.00 uur.
Dan hebben de meeste boot bezitters haast om naar huis tegaan.
maakt de pak kans hoger voorkomt ook hoop schade aan de oevers en leverd hoop bekeuringen op.
en neem een undercover boot
maimi vice🤣🤣🤣🤣
Op zich snap ik het idee van het vignet, alleen vraag ik me af waar die 152 euro vandaan komt. In Amsterdam moet je ook een vignet aanschaffen, maar wordt er op basis van de maat van je boot een prijs berekend. Zo belast je i.i.g. eerlijk.
€152 voor een sticker en een registratie (een Excelletje?) lijkt me meer dan goed betaald. Mijns inziens kan het geld niet bedoeld zijn voor handhaving, want daarvoor betalen we al belastingen.
Het hoort niet zo te zijn dat het verafschuwde Zaanstad pas bereid is te handhaven als er extra(!) betaald wordt, want dan overweeg ik een sticker op mijn woning te willen zodat Zaanstad mijn buurtje extra aandacht gaat geven. Dat is vooral wenselijk gedurende de vakantieperiode.
Dus Zaanstad, kan ik bij jullie extra waakzaamheid inhuren en is dat wenselijk?
Of is het gewoon de geldverslaving van Zaanstad tgv het weggooien van belastinggeld aan allerlei miskleunen, rechtzaken, onnodige vrijgevigheid en belachelijke onderzoeken?
mensen word wakker de gemeente Zaanstad en toebehorende personen zijn aan het zoeken naar een inkomstenbron om de begrotingen rond te krijgen, zeer zeker moet hetgad van een halfmiljoen gedicht worden van de proef perioden kaartverkoop Zaanseschans. en hier blijft het niet bij.
dit noemen zei ondernemers schap van de lagere school.
Dus de andere bewoners van Zaanstad zonder boot moeten betalen voor de handhaving van voor bezitters?
Lees nog even het bericht terug waarop u reageert, want ik geloof niet dat u begrijpt hoe belastingen, handhaving en de rechtstaat werken.
Vegetariërs betalen mee aan de controles op slachterijen, mensen die niet vliegen betalen in vele vormen mee aan de luchtvaart, pacifisten betalen mee aan "defensie". De belastinginkomsten worden verdeeld door het kabinet, B&W, het heemraadschap e.d. Handhaving is één van die doelen en de burgers hebben geen andere zeggenschap in de prioritering dan via verkiezingen.
Hebt u ooit een vragenformuliertje gekregen bij uw belastingaanslag voor welke doelen uw geld aangewend mag worden? Ik niet.
Hoe zit het dan met het verschil in tarieven? Een inwoner van Zaanstad zou €152 moeten betalen en een passant -die dezelfde wateren mag bevaren- slechts €25 per jaar.
Ik vermoed dat een rechter hier niet in mee zal gaan.
Zaanstad zal hard moeten maken hoe deze bedragen tot stand gekomen zijn en waarom de verschillen zo enorm zijn.
Bewoners van Zaanstad met een boot worden op deze wijze dus gewoonweg gediscrimineerd.
Daar hebben we de heer Slegers weer met z'n rare plannetjes.
Hard varen, ongevallen....het is nu al niet te handhaven.