De Zaanstreek wordt ook wel het oudste industriegebied van Europa genoemd. De regio bruist van de bedrijvigheid; van wereldberoemde Zaanse iconen tot lokale ondernemingen. In deze rubriek delen Zaankanters met bijzondere beroepen hun verhaal. 

Klaas de Boer is een kunstenaar in hart en nieren. Op veertienjarige leeftijd schilderde hij al stillevens bij de Zaanse Schilderskring. Op tachtigjarige leeftijd is hij nog steeds iedere dag creatief bezig – als keramist. 

Tijdens zijn opleiding aan de Gerrit Rietveld Academie ontwikkeld Klaas zijn passie voor keramiek. Na het afstuderen vindt hij zijn eerste eigen atelierruimte in het Westerveld. Daar begint Klaas met exposeren en lesgeven. Daarnaast maakt hij keramiekenkunstwerken in opdracht. 

‘Veel gebouwen zijn inmiddels gerenoveerd of gesloopt. Daarbij is een hoop van mijn werk verdwenen; keramiek hangt niet met een spijker aan de muur, maar zit vaak ingemetseld.’ 

Toch loop je in de Zaanstreek nog wel eens tegen werk van Klaas aan. In het kader van het Zaanoeverproject heeft Klaas tachtig “Zaanoeverproject-aandenkens’ gemaakt: vierdelige tegeltableaus van keramiek. 

Keramiekcursus

Inmiddels zijn we heel wat jaren – en een atelierruimte – verder. Het huidige atelier van Klaas zit gevestigd in een pittoreske straat in het centrum van Zaandam, in het pand van een voormalig groenteboer.

Door de hoge etalageruiten van de galerie schijnt de zon op keramieken vazen en de verzameling kunstwerken van Klaas. Linksachter bevindt zich de deur naar de woonkamer. Aan de rechterkant zit een opening naar het atelier van de kunstenaar. 

Nadat Klaas de pensioengerechtigde leeftijd passeerde, besloot hij in eerste instantie te stoppen met het lesgeven. Toch bleef hij aanvragen krijgen. ‘Ik ben op een gegeven moment weer begonnen met een paar mensen. Dat ging van mond tot mond en al snel kwamen er steeds meer cursisten bij.’ 

De atelierruimte van Klaas staat vol met allerlei boetseergereedschappen, kwasten, draaischijven en klei. Drie keer per week vult het atelier zich met een groepje van zo’n zes keramiekcursisten. Klaas is tachtig jaar oud en geeft nog altijd vol passie les.

‘Het is leuk om mensen los te maken uit hun cocon; mensen verbaasd te zien over hun eigen creativiteit.’

Van klei tot keramiek

Keramiek maken is arbeidsintensief, volgens Klaas. Klei wordt gevormd op een draaischijf of geboetseerd met de hand. Vervolgens moet de klei een aantal dagen drogen voordat het gebakken wordt.

‘De klei gaat twee keer in de oven. De eerste keer is de droogstook; dan verdampt al het vocht. Daarna wordt het werk gedecoreerd of krijgt het een glazuurlaag. Tot slot moet de klei nog een laatste keer worden gebakken,’ legt de keramist uit. 

‘Ik vind het leuk om mijn werk te decoreren. Daar zit een heleboel tijd in, want je schildert iets en dat moet een aantal dagen drogen. Dat proces herhaalt zich tot het werk af is.’

Chinees porselein

Klaas haalt zijn inspiratie uit de natuur, musea, documentaires en tripjes naar het buitenland. Zo noemt hij een inspiratietrip naar China als voorbeeld. ‘Daar heb ik workshops met porseleinklei gevolgd. Dat was hartstikke interessant. Daar worden zulke mooie dingen gemaakt, daar kan niemand aan tippen.’

Sinds zijn reis naar China, is Klaas zelf ook aan de slag gegaan met porselein. ‘Porselein is het meest hoogwaardige keramiek dat er is. Het materiaal is erg moeilijk om mee te werken, omdat het op hele hoge temperatuur gebakken moet worden. Maar ik vind het wel ontzettend leuk.’ Klaas hoopt zich in de toekomst verder te kunnen ontwikkelen op het gebied van porseleinklei. 

Rustgevend

Met een atelier aan zijn woning, lopen werk en vrije tijd in elkaar over voor Klaas. Gelukkig voelt zijn baan niet écht als werk, maar vindt hij ook zijn rust in het kleien. ‘In mijn atelier kan ik me heerlijk terugtrekken.’

De grootste les die het kunstenaars vakgebied Klaas heeft gebracht is om door te zetten. ‘Je leert ontzettend veel van een tegenslag.’ Al heeft Klaas jaren ervaring met keramiek, blijft het spannend of een werk precies wordt zoals hij hoopt. ‘Het is een mooie verrassing als iets slaagt, dat geeft voldoening.’ 

Door: Mila Lange.