De 25e Zaanse Monumentendag, op zondag 7 april georganiseerd door ROSA, is uiteraard het bezoeken waard: muziek en informatie en met een heuse wethouder als kers op de taart.
Maar eerlijk gezegd bevelen wij een bezoek vooral aan wegens de locatie: de Vermaning aan de Westzijde 181. Dat is dus niet die tegenover de oude Kamer van Koophandel, maar het verstopte en zelden te bezoeken exemplaar vlakbij de hoek van de Westzijde en Vincent van Goghweg.
Het begint om 13.00 uur met een optreden van singer-songwriter Lorena uit Krommenie. Om 13.30 uur en 15.00 uur vertelt Kok Klever over Doopsgezinden in de Zaanstreek. Dick Kerssens geeft om 14.05 uur uitleg over de historie van het gebouw.
Wethouder Natasja Groothuismink vertelt aansluitend over het gemeentelijk beleid ten aanzien van monumenten. Om 15.30 uur sluit Lorena het programma af.
De voormalige Vermaning is een uniek monument uit de 17e eeuw. Momenteel is het in bruikleen bij het Noord-Hollands Byzantijns mannenkoor. Koorleden hebben het gebouw gerenoveerd. Het ligt achter het pand met nummer 179, en dan even zoeken.
De Orkaan schreef drie keer over de Vermaning, het gebouw zou in 2017 al naar de Zaanse Schans zijn verhuisd (plannen voor een Vermaning op de Zaanse Schans bestaan nog steeds). We maakten zelfs een filmpje….
Het gebouw stond jarenlang in Wormer achter Dorpsstraat 302. Toen de Wormer en Jisper Doopsgezinden samengingen (Wormer zat aan de ene kant van de Vermaning, Jisp aan de andere kant), was er behoefte aan een beter gebouw. In 1851 werd deze Vermaning als bouwpakket verkocht en naar de huidige plek in Zaandam overgebracht.
Dat de plannen voor een verhuizing naar de Zaanse Schans nog zouden bestaan is een misvatting: Vereniging Zaans Erfgoed heeft er ontzettend lang voor geijverd dat dit gebouw, samen met de arbeidershuisjes die eromheen staan, als ensemble zou blijven staan. Zowel vanuit de Zaanse Schans als de gemeente werd daar anders over gedacht, maar Zaans Erfgoed vond en vindt dat een gebouw waarde heeft op de plek waar het staat, en dus niet verplaatst moet worden. Omdat men graag het verhaal van de Doopsgezinden mee wil nemen op de Zaanse Schans, zal daar nu een replica van de - verdwenen - Vermaning uit Krommeniedijk worden gebouwd.