De Tweede Wereldoorlog ligt 70 jaar achter ons. De Zaanse dichterskring, aangevuld met andere Zaanse schrijvers, liet zich inspireren door de verhalen achter de 28 Zaanse Oorlogsmonumenten. Zij bundelden de gedichten onder de naam:

Voor Monumenten Spreken. Poëzie bij de 28 Zaanse oorlogsmonumenten

‘Om niet blind te zijn voor de toekomst.’

Tot 5 mei zullen wij elke dag twee gedichten plaatsten.

Monumenten spreken

Achtentwintig monumenten
met de Zaanstreek nauw verweven
herinneren aan het immense oorlogsleed
en gedenken wie voor vrijheid streed
ten koste van het eigen leven.

Monumenten van steen of staal,
een boek dat open ligt, een beeldengroep,
over elk der monumenten is een film gemaakt,
achter elk der monumenten schuilt een verhaal.

Over hoe men ageerde, protesteerde.
En staakte. In verzet ging, saboteerde.
Illegaal kranten maakte, kranten waarin
het echte oorlogsnieuws zich verder zong.

Over het lot van de Amerikaanse bemanning
die uit een brandend vliegtuig sprong.

De schooljuf die twaalf onderduikers verborg
en zorg droeg voor het dagelijkse brood.
Wie een baby redde op een tweesprong
van gedachten uit innerlijke nood.

Of het verhaal over het Joodse meisje
dat op een dag verdween.

De verzetsman die verraden door de buren
in de cel de nachtelijke uren aftelt
voor zijn dood.

Zo velen kwamen om.
Monumenten spreken de namen.

door Hans de Roo

Op de foto staat juf Tieke Jansma van de plaquette in de Gortershoekschool.