Vandaag 41 jaar geleden – 30 november 1984 – was kledingboetiek Manouk aan de Westzijde in Zaandam het decor van één van de meest geruchtmakende moorden van Nederland: de Paskamermoord.

Geruchtmakend vanwege het gruwelijke karakter van de moord maar ook vanwege de tunnelvisie van de politie en de gerechtelijke dwaling die er op volgde. Op grond van onbetrouwbare bewijzen, dubieuze verdachtmakingen en het ontbreken van onderzoek naar alternatieve sporen werd een Zaandamse fietsenmaker veroordeeld tot 12 jaar gevangenisstraf en tbs. In hoger beroep werd hij vrijgesproken. Onderzoek naar andere verdachten die in beeld kwamen, werd niet opgevolgd. Toen dat in 2002 wel gebeurde bleek de vermoedelijke dader al overleden.

Geurproef

De 21-jarige verkoopster Sandra van Raalten werd op 30 november 1984 ’s morgens vermoord aangetroffen in een paskamer van kledingboetiek Manouk aan de Westzijde 84. Ze was vastgebonden met repen stof, er was een zakdoek in haar mond gestopt, haar keel was doorgesneden.

In 1986 werd een Zaandamse fietsenmaker gearresteerd, hij werd vooral veroordeeld op basis van een geurproef met speurhonden. In maart 1987 werd hij tot 12 jaar gevangenisstraf en tbs veroordeeld maar in februari 1988 in hoger beroep vrijgesproken.

De moord bleef in de publiciteit omdat er nog steeds geen dader was gevonden. Media-aandacht, het optreden van politie-klokkenluider Sjoerd Bos en vasthoudendheid van de moeder van het slachtoffer onthulden een onthutsend beeld over het optreden van politie en OM in de zaak. Eigenlijk werd daar alles verkeerd gedaan wat verkeerd kon gaan. Er waren al snel twee verdachten in beeld waar verder nauwelijks onderzoek naar was gedaan, bewijsmateriaal werd onvoldoende onderzocht, Panorama noemde het in een reconstructie een ‘justitieel foutenfestival’.

Tunnelvisie

In 2000 werd gevraagd naar nieuw DNA-onderzoek. In 2002 bleek dat inderdaad te wijzen op één van de verdachten die door de tunnelvisie van de Zaanse politie buiten beeld was gebleven. Omdat deze Kemal Erol al in 1992 was overleden kwam het niet tot een veroordeling. Ook een mogelijke mede-verdachte was al overleden. De ten onrechte verdachte fietsenmaker werd door het OM volledig vrijgepleit. Dat nieuwe DNA-onderzoek kwam er pas na een verzoek van de moeder van slachtoffer die in 2001 een brief aan minister van justitie schreef.

Kemal Erol was in 1989 al veroordeeld voor doodslag en veroordeeld tot vijf jaar celstraf. Hij had toen al een lang strafblad waarop ook een verkrachting en een poging tot doodslag op voorkwamen. Een vrouw aan de Herengracht in Zaandam had tijdens het ramen lappen twee mannen gezien die op de ochtend van de moord uit de richting van de boetiek kwamen, één van hen had zijn handen in haar emmer water gewassen. De politie in Amsterdam had na een vechtpartij aan de Amsterdamse Zeedijk een mes bij Kemal Erol in beslag genomen dat – zoals later blijkt – onvoldoende wordt onderzocht.

Over de moord werden minstens twee boeken geschreven, in tv-programma’s als Opsporing Verzocht en Peter R. de Vries en in veel tijdschrift- en kranten-artikelen werd aandacht aan de zaak geschonken, in 2022 werd er een podcast aan gewijd.

Door Piet Bakker op basis van informatie uit Gemeentearchief Zaanstad, uitzending Peter R. de Vries, NU.nl, Crimesite, Panorama, De Orkaan (geschiedenis van het pand), Wikipedia. Foto’s uit Gemeentearchief Zaanstad (Han de Groot).